Les 1 - Vermaatschappelijking
PPT DIA’S
Vermaatschappelijking is hot
Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor
Tegelijk: containerbegrip dat vele ladingen dekt
Dezelfde terminologie, andere invulling/visie
Onderhevig aan discussie en kritiek
Vermaatschappelijking: een sociohistorische benadering
Eerste variant: midden 20ste eeuw = overheid trekt steeds meer
zorgverantwoordelijkheden naar zich toe = van privésfeer naar openbare sfeer
Verzorgingsstaat
Tweede variant: Jaren ‘60 – ’70: kritiek op residentiële zorg
Extramuralisering van de zorg: recht op volwaardige deelname aan de maatschappij
(positie van patiënt als gebruiker = patiëntenbeweging)
Ontmanteling van de traditionele psychiatrische ziekenhuizen (Basaglia-we 1978t):
deïnstitutionalisering
Oprichting centra GGZ, PAAZ en dagziekenhuizen
Belangrijke rol voor de eerste lijnszorg + nulde lijn (mantelzorg, zelfhulp) =
concentrische cirkels, Art. 107
Derde variant: normalisatieprincipe: onderscheid beperking – handicap
Beperking: persoonskenmerk
Handicap: verlies van functionaliteit van de beperking als samenleving er niet goed
op inspeelt
samenleving heeft als geheel verantwoordelijkheid voor de gevolgen van individuele
kenmerken
Vierde variant: uitgangspunt: veronderstelde ineffectiviteit van de sociale sector en een
ander beeld van de moderne burger = van verzorgingsstaat naar participatiestaat: opnemen
van de eigen verantwoordelijkheden (en omgeving) staat centraal = wantrouwen t.o.v. de
zorg ontvangende medeburger + besparingen + verhogen van indicatie-eisen voor zorg
centraal: (her)verdelen van zorgverantwoordelijkheden
burgers en hun sociaal netwerk krijgen meer verantwoordelijkheid doorgeschoven
↔ paradox succesfactor voor realiseren van vermaatschappelijking
Nieuw begrip of historische constante
Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners (mantelzorg,
buren, vrijwilligers,…)
Verbonden met solidariteitsopvattingen
, Vermaatschappelijking in de huidige beleidscontext
Een verhaal in verschillende sectoren
Geestelijke gezondheidszorg - Art. 107
“De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op experimentele basis
en beperkt in de tijd, een prospectieve en programmageoriënteerde financiering van
zorgcircuits en netwerken mogelijk te maken.” (Vlaamse Regering, 2008)
Ondersteuning voor mensen met een beperking - Perspectief 2020
“Gewoon als het kan, bijzonder als het moet.”
Integrale Jeugdhulp
“De jeugdhulpverlening ‘vermaatschappelijken’ of met andere woorden maximaal
een beroep doen op de eigen krachten van de gebruikers van de jeugdhulpverlening
en van hun omgeving.” (Vlaams Parlement, 2013)
Ouderenzorg
“De Vlaamse regering opteert voor een vermaatschappelijking van de zorg vanuit de
overtuiging dat informele zorgverleners een essentiële bijdrage leveren aan het
welzijns- en zorgbeleid. Mantelzorgers en vrijwilligers bieden in belangrijke mate
zorg en ondersteuning in de vertrouwde omgeving van ouderen.”
“Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen, chronisch
zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in armoede
leven, …., met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te
laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de
samenleving te laten verlopen. Begrippen die hierbij een rol spelen zijn onder meer
desinstitutionalisering, communitycare, empowerment, kracht- en contextgericht werken,
vraagsturing en respijtzorg”. Strategische Adviesraad Welzijn, Gezondheid en Gezin, 2012
“De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de vermaatschappelijking van de zorg.
Dit betekent dat ze voluit ondersteuning geven aan de mantelzorgers, vrijwilligerszorg en
buurtzorg.”
“We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.”
Centraal
Verbondenheid
Zorg in vertrouwde omgeving
Mensen die het dichtst bij de zorgvrager staan
Mensen met zorgvraag zoveel mogelijk laten participeren aan de samenleving
grootste kans op QoL
Wat is vermaatschappelijking?
Deïnstitutionalisering
Community care
Krachtgericht werken
Contextgericht werken
Vraagsturing
PPT DIA’S
Vermaatschappelijking is hot
Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor
Tegelijk: containerbegrip dat vele ladingen dekt
Dezelfde terminologie, andere invulling/visie
Onderhevig aan discussie en kritiek
Vermaatschappelijking: een sociohistorische benadering
Eerste variant: midden 20ste eeuw = overheid trekt steeds meer
zorgverantwoordelijkheden naar zich toe = van privésfeer naar openbare sfeer
Verzorgingsstaat
Tweede variant: Jaren ‘60 – ’70: kritiek op residentiële zorg
Extramuralisering van de zorg: recht op volwaardige deelname aan de maatschappij
(positie van patiënt als gebruiker = patiëntenbeweging)
Ontmanteling van de traditionele psychiatrische ziekenhuizen (Basaglia-we 1978t):
deïnstitutionalisering
Oprichting centra GGZ, PAAZ en dagziekenhuizen
Belangrijke rol voor de eerste lijnszorg + nulde lijn (mantelzorg, zelfhulp) =
concentrische cirkels, Art. 107
Derde variant: normalisatieprincipe: onderscheid beperking – handicap
Beperking: persoonskenmerk
Handicap: verlies van functionaliteit van de beperking als samenleving er niet goed
op inspeelt
samenleving heeft als geheel verantwoordelijkheid voor de gevolgen van individuele
kenmerken
Vierde variant: uitgangspunt: veronderstelde ineffectiviteit van de sociale sector en een
ander beeld van de moderne burger = van verzorgingsstaat naar participatiestaat: opnemen
van de eigen verantwoordelijkheden (en omgeving) staat centraal = wantrouwen t.o.v. de
zorg ontvangende medeburger + besparingen + verhogen van indicatie-eisen voor zorg
centraal: (her)verdelen van zorgverantwoordelijkheden
burgers en hun sociaal netwerk krijgen meer verantwoordelijkheid doorgeschoven
↔ paradox succesfactor voor realiseren van vermaatschappelijking
Nieuw begrip of historische constante
Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners (mantelzorg,
buren, vrijwilligers,…)
Verbonden met solidariteitsopvattingen
, Vermaatschappelijking in de huidige beleidscontext
Een verhaal in verschillende sectoren
Geestelijke gezondheidszorg - Art. 107
“De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op experimentele basis
en beperkt in de tijd, een prospectieve en programmageoriënteerde financiering van
zorgcircuits en netwerken mogelijk te maken.” (Vlaamse Regering, 2008)
Ondersteuning voor mensen met een beperking - Perspectief 2020
“Gewoon als het kan, bijzonder als het moet.”
Integrale Jeugdhulp
“De jeugdhulpverlening ‘vermaatschappelijken’ of met andere woorden maximaal
een beroep doen op de eigen krachten van de gebruikers van de jeugdhulpverlening
en van hun omgeving.” (Vlaams Parlement, 2013)
Ouderenzorg
“De Vlaamse regering opteert voor een vermaatschappelijking van de zorg vanuit de
overtuiging dat informele zorgverleners een essentiële bijdrage leveren aan het
welzijns- en zorgbeleid. Mantelzorgers en vrijwilligers bieden in belangrijke mate
zorg en ondersteuning in de vertrouwde omgeving van ouderen.”
“Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen, chronisch
zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in armoede
leven, …., met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te
laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de
samenleving te laten verlopen. Begrippen die hierbij een rol spelen zijn onder meer
desinstitutionalisering, communitycare, empowerment, kracht- en contextgericht werken,
vraagsturing en respijtzorg”. Strategische Adviesraad Welzijn, Gezondheid en Gezin, 2012
“De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de vermaatschappelijking van de zorg.
Dit betekent dat ze voluit ondersteuning geven aan de mantelzorgers, vrijwilligerszorg en
buurtzorg.”
“We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.”
Centraal
Verbondenheid
Zorg in vertrouwde omgeving
Mensen die het dichtst bij de zorgvrager staan
Mensen met zorgvraag zoveel mogelijk laten participeren aan de samenleving
grootste kans op QoL
Wat is vermaatschappelijking?
Deïnstitutionalisering
Community care
Krachtgericht werken
Contextgericht werken
Vraagsturing
