Samenvatting H8-13 WOA

Hoofdstuk 8: economische groei en ontwikkeling op lange termijn
Economische groei =
- De toename van de globale hoeveelheid voortgebrachte finale goederen en diensten
- De stijging van het reële BBP (= los van inflatie) op jaarbasis
- Stijging van het reële BBP per capita
reële % groei van BBP> % groei bevolking
= Stijging levensstandaard cq welvaart

1. Economische groei is een modern verschijnsel

Tot begin 18de eeuw was de economische groei malthusiaans, dwz
economische groei < of = groei van de bevolking.
 pessimistisch, grootste deel bleef arm = verkeerd

De economische prestatie op wereldvlak (1-2007)
- Vanaf industriële revolutie(+-1800): fossiele
brandstoffen gebruiken voor machines  enorme
stijging productiviteit + bevolking + BBP wereld +
maandelijks inkomen
Welvaart stijgt veel sneller dan bevolkingsgroei: hierdoor
blijft maandelijks BBP groeien

(Vanaf 19de eeuw: door IR (fossiele brandstoffen)
aanhoudende economische groei vanuit Engeland, België, Europa, Noord Amerika en Australië.
Vanaf 20ste eeuw ook Rusland en Oost-Europa en Japan.
Vanaf 1960 Azië en Latijns Amerika.
Vanaf 1990 de BRIC landen.
Vanaf 2005 Afrika.)

!Grafiek 1: wereldbevolking blijft groeien, maar groei is niet meer zo groot (nu nog maar 1%)
!Grafiek 2: hoe is ondertussen het reële BBP van de wereld gegroeid?
- Reële BBP sinds 1980 is nooit onder 0 gegaan, behalve in 2009 en 2020 toen kromp economie
- Groei van ontwikkelingslanden is veel hoger (boven 5%)  soort inhaalbeweging
bv. China, India, Ethiopië + bankencrisis had veel minder impact op die landen
- Ontwikkelde landen: tempo is verlaagd

Grafiek 3: het reële BBP per capita voor een aantal regio’s (zie Panopto)

 Noord-Amerika = meest welvarend regio ter wereld (klein dipje in 2009) maar meestal
gigantische stijging
 West-Europa= 2de meest welvarende regio
 In 1980 is Midden-Oosten meest welvarende, nadien daling
 Sub Sahara Afrika = minst welvarende regio
 grote bevolkingsstijging, veel geboortes
 welvaart stijgt niet snel




1

,Grafiek 4: het reële BBP per capita voor een aantal landen

 Verenigde Staten bovenaan
 Ook België doet het heel goed (50 000 dollar per inwoner op een jaar)
 Turkije is een economisch welvarend land geworden, China is uitgegroeid tot een modern land en
blijft maar groeien, ook India groei maar trager, Congo stijgt amper (bevolkingsgroei hoger dan
groei BBP)


Economische prestatie op wereldvlak = The great acceleration (1960-2020) : zie tabel
 leidt tot verhoging van het welzijn in de wereld = absolute armoede daalt, toegang hoger onderwijs
stijgt, toegang elektriciteit stijgt, levensverwachting stijgt : zie tabel



Besluit:
- Sinds 1990 groeit de wereldeconomie harder dan de wereldbevolking
- Economische inhaalbeweging door de emerging markets (=groeilanden) én door de minder
ontwikkelde landen
- Absolute armoede in de wereld is sterk gedaald
- Algemene welzijnsindicatoren sterk gestegen
- Grote ongelijkheid in de wereld is niet opgelost (niet alle landen en alle mensen profiteren
gelijkmatig aan die groei) rijken worden rijker, armen worden ook rijker maar niet in zelfde
verhouding als de rijken


Verschuivingen economische macht (BBP dat door inwoners wordt gerealiseerd) op wereldniveau
 zie tabel
- China is sinds 2015 de grootste economie van de wereld
- VS verliest haar eerste plaats
- Inhaalbeweging “emerging markets” (groeilanden)
- Positie Westerse landen wordt minder belangrijk, andere landen halen ons in
- Grote geopolitieke gevolgen en nieuwe machtsverhoudingen, westen zal minder betekenen



Effecten corona crisis op de economie
 Sterke daling van het BBP door Vraag (naar links) en Aanbod (naar links) schok
Uitzondering: petroleum (Saoedi-Arabië pompte meer olie op)
 Rol van de overheid in de economie terug centraal
Nieuwe mogelijkheden op het vlak van:
Betere verdeling welvaart (vooral
vermogen)
Aanpak milieu probleem (externe effecten)
= Sterke rol overheden nodig!

Vraag verschuift naar links  daling BBP
EN


2

, Aanbod verschuift naar links: aanvoerlijnen zijn moeilijker geworden, consumenten pessimistischer 
daling BBP, minder finale goederen geproduceerd

!Is heel uitzonderlijk




In 2001 enkel vraagschok door 9-11, gedaald naar 2,5%. Dus nog altijd stijging BBP
In 2008 enkel vraagschok door bankencrisis, BBP daalt maar wordt weer snel ingehaald in het jaar daarop
In 2020: enorme daling BBP, -3%. Men veracht in 2021 opnieuw snelle groei van BBP


2. Verklaringen voor de economische groei
Sinds 1980 enorme groei van economie en groter dan bevolkingsgroei  BBP stijgt  veel meer welzijn

Het BBP van een land is afhankelijk van de beschikbare kwaliteit en kwantiteit van de productiefactoren
en van de efficiëntie waarmee deze productiefactoren worden ingezet en gecombineerd.
Dus: meer productiefactoren (arbeid, kapitaal, natuur) en verhoging productiviteit door wereldwijde
specialisatie, scholing, technologie, management….

Omgevingsfactoren (politiek, juridisch, sociaal en cultureel) zijn sterk bepalend!

6 verklaringen voor economische groei:

2.1 Meer arbeid inzetten
Hoe meer mensen er werken, hoe hoger BBP
Toename van actieve arbeidskrachten doet economie groeien
Indien beschikbare kapitaalgoederen mee groeien resulteert dit in een stijging van de welvaart (reële BBP
per capita)
Participatie van vrouwen speelt hierin een belangrijke rol (womenomics)

2.2 Meer kapitaal inzetten (zie panopto 3:40)
- Arbeid wordt productiever door inzet kapitaal.
- Kapitaalvoorraad: werktuigen, machines, bedrijfsgebouwen, infrastructuur, communicatiefaciliteiten, …
Hefboomeffect van investeringen: uitstel huidige consumptie ten voordele van de toekomstige.
Minimaal 30% van BBP investeringsgoederen om een inhaalbeweging te creëren!
Korea, Singapore: 30% 1960-1990
China: 40% 1990- nu
Emerging markets: vanaf 1990
Minder ontwikkelde landen (incl Afrika): vanaf 2000
 nu maken veel groeilanden investeringsgoederen, dus hun BBP gaat binnenkort stijgen

2.3 De beschikking van natuurlijke hulpbronnen
Afhankelijk van de
geografische ligging: bodem, klimaat, grond-stoffen, water.
Invoer uit buitenland: cfr Japan en België
3