Samenvatting psychopathologie
Jaar 2 kwartiel 3
, Hoofdstuk 1 Over klinische psychologie en ‘abnormaal’ gedrag.
Hele hoofdstuk
1.1 Het terrein van de klinische psychologie
De kern van de klinische psychologie wordt gevorm door psychische stoornissen. Het vakgebied
houdt zich vooral bezig met gedrag dat afwijkt van een bepaalde norm. Afwijkngen in de norm
kunnen betrekking hebben op verschillende aspecten:
- Aspecten van de individuele persoon
- Afwijken van de norm in de relaties met andere mensen
1.2 Aspecten van ‘abnormaal’ gedrag
Seligman, Walker en Rosenhan onderscheiden zeven factoren die bepalen of gedrag als abnormaal of
pathologisch wordt beschouwd:
1- Persoonlijk lijden
2- De (dis)functionaliteit van het gedrag
3- Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
4- Onvoorspelbaarheid en controleverlies
5- Opvallend en onconventioneel gedrag
6- Gedrag dat een ongemakkelijk gevel bij anderen teweegbrengt (observer discomfort)
7- Het overtreden van morele normen
Definitie van psychische stoornis aan de hand van de American Psychiatric Association: ‘is een
syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van cognitieve functies,
de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfunctie in de
psychologische, biologische of ontwikkelings- processen die ten grondslag liggen aan het psychische
functioneren.
1.3 Normaal en abnormaal: waar ligt de grens?
Er zijn verschillende modellen die uitspraken mogelijk maken over het onderscheid tussen normaal
en abnormaal gedrag.
Het statistisch model
Uitgangspunt hiervan is dat menselijke eigenschappen min of meer normaal verdeeld zijn. Van
abnormaliteit wordt gesproken bij extreem hoge of lage scores. Wel is er kriteik op dit model. Zo
weet je niet precies waar de grens ligt, het specifeert niet hoe ongewoon gedrag moet zijn om
abnormaal te worden genoemd en het maakt geen onderscheid tussen statistische afwijkingen die
gepaard gaan met individueel lijden en afwijkingen waarvoor dan niet geldt.
Het medisch of ziektemodel
Veel klinische psychologen of psychiaters nemen aan dat de oorzaken van psychische stoornissen
moeten worden gezocht in onderliggende mechanismen. Deze kunnen somatogeen of psychogeen
zijn. Somatogeen = er ligt een lichamelijke aandoening ten grondslag. Psychogeen = er ligt een
psychologisch mechanisme ten grondslag. Er is wel kritiek op het feit dat er soms misschien geen
sprake is van een ziekte maar dit wel zo benoemd wordt en door Groffman en Scheff is de labeling-
theorie bekend geworden. Hierin wordt uitgelegd hoe nadelig en stigmatiserend het is om bekend te
staan als psychiatrisch patiënt.
Het leer- of onderwijsmodel
Als alternatief voor het medisch model. Dat geldt voornamelijk voor stoornissen waaraan geen
duidelijke organische oorzaken ten grondslag liggen. Een verklaring is dan bijvoorbeeld dat
stoornissen zijn ontstaan door verkeerd verlopen leerprocessen. De twee partijen in dit model zijn de
Jaar 2 kwartiel 3
, Hoofdstuk 1 Over klinische psychologie en ‘abnormaal’ gedrag.
Hele hoofdstuk
1.1 Het terrein van de klinische psychologie
De kern van de klinische psychologie wordt gevorm door psychische stoornissen. Het vakgebied
houdt zich vooral bezig met gedrag dat afwijkt van een bepaalde norm. Afwijkngen in de norm
kunnen betrekking hebben op verschillende aspecten:
- Aspecten van de individuele persoon
- Afwijken van de norm in de relaties met andere mensen
1.2 Aspecten van ‘abnormaal’ gedrag
Seligman, Walker en Rosenhan onderscheiden zeven factoren die bepalen of gedrag als abnormaal of
pathologisch wordt beschouwd:
1- Persoonlijk lijden
2- De (dis)functionaliteit van het gedrag
3- Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
4- Onvoorspelbaarheid en controleverlies
5- Opvallend en onconventioneel gedrag
6- Gedrag dat een ongemakkelijk gevel bij anderen teweegbrengt (observer discomfort)
7- Het overtreden van morele normen
Definitie van psychische stoornis aan de hand van de American Psychiatric Association: ‘is een
syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van cognitieve functies,
de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfunctie in de
psychologische, biologische of ontwikkelings- processen die ten grondslag liggen aan het psychische
functioneren.
1.3 Normaal en abnormaal: waar ligt de grens?
Er zijn verschillende modellen die uitspraken mogelijk maken over het onderscheid tussen normaal
en abnormaal gedrag.
Het statistisch model
Uitgangspunt hiervan is dat menselijke eigenschappen min of meer normaal verdeeld zijn. Van
abnormaliteit wordt gesproken bij extreem hoge of lage scores. Wel is er kriteik op dit model. Zo
weet je niet precies waar de grens ligt, het specifeert niet hoe ongewoon gedrag moet zijn om
abnormaal te worden genoemd en het maakt geen onderscheid tussen statistische afwijkingen die
gepaard gaan met individueel lijden en afwijkingen waarvoor dan niet geldt.
Het medisch of ziektemodel
Veel klinische psychologen of psychiaters nemen aan dat de oorzaken van psychische stoornissen
moeten worden gezocht in onderliggende mechanismen. Deze kunnen somatogeen of psychogeen
zijn. Somatogeen = er ligt een lichamelijke aandoening ten grondslag. Psychogeen = er ligt een
psychologisch mechanisme ten grondslag. Er is wel kritiek op het feit dat er soms misschien geen
sprake is van een ziekte maar dit wel zo benoemd wordt en door Groffman en Scheff is de labeling-
theorie bekend geworden. Hierin wordt uitgelegd hoe nadelig en stigmatiserend het is om bekend te
staan als psychiatrisch patiënt.
Het leer- of onderwijsmodel
Als alternatief voor het medisch model. Dat geldt voornamelijk voor stoornissen waaraan geen
duidelijke organische oorzaken ten grondslag liggen. Een verklaring is dan bijvoorbeeld dat
stoornissen zijn ontstaan door verkeerd verlopen leerprocessen. De twee partijen in dit model zijn de
