Module A/B
Inhoudsopgave
Astma/copd................................................................................................................................................... 2
Longtumoren................................................................................................................................................. 5
Zuur-base evenwicht...................................................................................................................................... 7
Capnografie................................................................................................................................................. 12
Beoordelen luchtweg................................................................................................................................... 16
Biochemie buffers........................................................................................................................................ 18
Aspiratie/drowning/ARDS............................................................................................................................ 23
Restrictieve longziekten............................................................................................................................... 29
Spierziekte................................................................................................................................................... 32
Longfunctie.................................................................................................................................................. 34
Longfunctieonderzoek.................................................................................................................................. 40
Gastransport................................................................................................................................................ 42
Regulatie ademhaling.................................................................................................................................. 45
Ritmes av-knoop.......................................................................................................................................... 49
Beademing ventilatie................................................................................................................................... 53
Moeilijk luchtweg........................................................................................................................................ 55
Beademing.................................................................................................................................................. 56
De rol van de nieren..................................................................................................................................... 64
Longmedicatie............................................................................................................................................. 68
Longembolie................................................................................................................................................ 70
Koolmonoxidevergiftiging............................................................................................................................ 72
Zuur/base evenwicht en ketoacidose........................................................................................................... 73
,Astma/copd
Astma
• Dit aantal is laatste decennia fors toegenomen ivm schonere omgeving, kleinere
gezinnen en minder contact met allerlei allergenen waardoor het immuunsysteem
minder goed in de juiste richting ontwikkelt en een oorzaak is dus niet
luchtverontreiniging of vaccinaties
Luchtwegen zijn chronisch licht ontstoken (steriele ontsteking)
• Bij prikkeling met voor pt irriterende stoffen zwellen slijmvliezen van neus, keel en
longen op (oedeem) en wordt meer slijm geproduceerd
• Ook spiertjes om met name de bronchioli verkrampen en trekken samen
Oorzaken:
Erfelijk
Niet erfelijk: laag geboortegewicht, te vroeg geboren, rokende ouders
Soorten
• Allergisch astma (bij > 70% allergie bel. rol)
• Inspanningsastma; bij sporten waarbij stress en emoties de klachten verergeren
• Astma obv hyperreactiviteit (Luchtwegen reageren op niet-allergische prikkels, zoals
afkoelingen en prikkelende dampen, met vernauwing)
• (Ernstig astma;) hierbij zijn de klachten moeilijk onder controle te houden met
medicatie
Allergie
• Allergeen bindt aan IgE op de mestcel (zie notitie)
• mestcel stort histamine uit
• ontsteking met rubor, calor, tumor, dolor/jeuk en functio laesa
• * huidreactie
* luchtwegvernauwing
* anafylactische shock
Status astmaticus
• Aanval die niet reageert op de normaal gebruikte therapie
• Pt wordt heftig benauwd en cyanotisch
• Moet vaak opgenomen worden en soms zelfs worden beademd.
• Vaak worden inhalatiecorticosteroïden i.v. gegeven, soms als zetpil
Medicatie
- Kortwerkend: salbutamol (ventolin), terbutaline
- Inhalatiecortico: budesonide (pulmicort)
- Parasympaticolytica kortwerkend; ipratropium (atrovent), langwerkend;
tiopropium(spiriva)
2
,COPD
Chronische bronchitis
• Chronische ontsteking luchtwegen
• Toegenomen prikkelbaarheid luchtwegen
Emfyseem
• Onherstelbare aantasting van alveoluswandjes met afname elasticiteit.
Vergroeid tot bullae.
Verschil
* Bij astmatische bronchitis staan de vernauwde bronchioli meer op de voorgrond met
periodes waarbij er door bep agentia/irritantia zwelling van slijmvlies en toename van
slijmproductie optreedt
* Bij chronische bronchitis zijn vooral kleinere luchtwegen ontstoken met toename van
slijmproductie wat hoesten en opgeven van slijm veroorzaakt en ook wel lichte dyspnoe met
name optredend in wintermaanden veelal bij rokers
Overeenkomsten chr. Bronchitis en emfyseem
Afname van luchtwegdiameter door:
• - slijmophoping
• - fibrotisch verdikte luchtwegwand
• - verdikking van spierweefsel rond luchtwegen
• - snelle contractie van spierweefsel op externe prikkels die bij gezonde longen geen
reactie veroorzaken
Longvolume
• Compliance Elasticiteit
• Residu wordt groter agv verlies aan elasticiteit
• Maar de inademing gaat makkelijker dus de compliance is juist toegenomen
Gevolgen van emfyseem
• Totale gaswisselingsoppervlak verminderd
• Capillaire vaatbed neemt af
• Luchtinhoud van longen neemt toe
• Elasticiteit van long verminderd
• Maximale uitademingssnelheid verlaagd
mMRC schaal= mate van kortademigheid
complicaties emfyseem
• Pneumonie
• Pneumothorax (= klaplong)
• Cor pulmonale (overbelasting rechterharthelft)
3
, Ademprikkel
• O2 toediening kan ademremming veroorzaken omdat ademcentrum bij chron.
longziekte (vaak) minder gevoelig is geworden voor zowel CO2 als pH
• O2 is dan de enige ademprikkel (hypoxic drive)
• O2 toediening kan dan CO2 stapeling en acidose veroorzaken
Beademen
COPD pt heeft expiratoire flowbelemmering
• kans op dynamische hyperinflatie
• Dit kan toenemen door bronchospasme, sputumproductie, ontsteking
• moeizame beademing met toenemende beademingsdrukken bij gelijke of dalende
teugvolumina bij gelijke beademingsdruk doordat de longen vol zijn
• hoge intrathoracale druk waardoor verminderde veneuze terugvloed naar het
hart hartminuutvolume en bloeddruk daalt
Dus Zorg voor voldoende lange uitademingstijd om ontstaan van dynamische
hyperinflatie te voorkomen
Dwz lage frequentie, korte inspiratietijd, hoge inspiratoire flow en niet te groot
teugvolume
Bronchiectasieen
• Plaatselijke verwijdingen van bronchiën, gelijkmatig verwijd, sacculair of variceus,
meestal in middelgrote bronchiën
• Vaak veroorzaakt door recidiverende infecties, ook COPD of cystic fibrosis, soms
aangeboren
4
Inhoudsopgave
Astma/copd................................................................................................................................................... 2
Longtumoren................................................................................................................................................. 5
Zuur-base evenwicht...................................................................................................................................... 7
Capnografie................................................................................................................................................. 12
Beoordelen luchtweg................................................................................................................................... 16
Biochemie buffers........................................................................................................................................ 18
Aspiratie/drowning/ARDS............................................................................................................................ 23
Restrictieve longziekten............................................................................................................................... 29
Spierziekte................................................................................................................................................... 32
Longfunctie.................................................................................................................................................. 34
Longfunctieonderzoek.................................................................................................................................. 40
Gastransport................................................................................................................................................ 42
Regulatie ademhaling.................................................................................................................................. 45
Ritmes av-knoop.......................................................................................................................................... 49
Beademing ventilatie................................................................................................................................... 53
Moeilijk luchtweg........................................................................................................................................ 55
Beademing.................................................................................................................................................. 56
De rol van de nieren..................................................................................................................................... 64
Longmedicatie............................................................................................................................................. 68
Longembolie................................................................................................................................................ 70
Koolmonoxidevergiftiging............................................................................................................................ 72
Zuur/base evenwicht en ketoacidose........................................................................................................... 73
,Astma/copd
Astma
• Dit aantal is laatste decennia fors toegenomen ivm schonere omgeving, kleinere
gezinnen en minder contact met allerlei allergenen waardoor het immuunsysteem
minder goed in de juiste richting ontwikkelt en een oorzaak is dus niet
luchtverontreiniging of vaccinaties
Luchtwegen zijn chronisch licht ontstoken (steriele ontsteking)
• Bij prikkeling met voor pt irriterende stoffen zwellen slijmvliezen van neus, keel en
longen op (oedeem) en wordt meer slijm geproduceerd
• Ook spiertjes om met name de bronchioli verkrampen en trekken samen
Oorzaken:
Erfelijk
Niet erfelijk: laag geboortegewicht, te vroeg geboren, rokende ouders
Soorten
• Allergisch astma (bij > 70% allergie bel. rol)
• Inspanningsastma; bij sporten waarbij stress en emoties de klachten verergeren
• Astma obv hyperreactiviteit (Luchtwegen reageren op niet-allergische prikkels, zoals
afkoelingen en prikkelende dampen, met vernauwing)
• (Ernstig astma;) hierbij zijn de klachten moeilijk onder controle te houden met
medicatie
Allergie
• Allergeen bindt aan IgE op de mestcel (zie notitie)
• mestcel stort histamine uit
• ontsteking met rubor, calor, tumor, dolor/jeuk en functio laesa
• * huidreactie
* luchtwegvernauwing
* anafylactische shock
Status astmaticus
• Aanval die niet reageert op de normaal gebruikte therapie
• Pt wordt heftig benauwd en cyanotisch
• Moet vaak opgenomen worden en soms zelfs worden beademd.
• Vaak worden inhalatiecorticosteroïden i.v. gegeven, soms als zetpil
Medicatie
- Kortwerkend: salbutamol (ventolin), terbutaline
- Inhalatiecortico: budesonide (pulmicort)
- Parasympaticolytica kortwerkend; ipratropium (atrovent), langwerkend;
tiopropium(spiriva)
2
,COPD
Chronische bronchitis
• Chronische ontsteking luchtwegen
• Toegenomen prikkelbaarheid luchtwegen
Emfyseem
• Onherstelbare aantasting van alveoluswandjes met afname elasticiteit.
Vergroeid tot bullae.
Verschil
* Bij astmatische bronchitis staan de vernauwde bronchioli meer op de voorgrond met
periodes waarbij er door bep agentia/irritantia zwelling van slijmvlies en toename van
slijmproductie optreedt
* Bij chronische bronchitis zijn vooral kleinere luchtwegen ontstoken met toename van
slijmproductie wat hoesten en opgeven van slijm veroorzaakt en ook wel lichte dyspnoe met
name optredend in wintermaanden veelal bij rokers
Overeenkomsten chr. Bronchitis en emfyseem
Afname van luchtwegdiameter door:
• - slijmophoping
• - fibrotisch verdikte luchtwegwand
• - verdikking van spierweefsel rond luchtwegen
• - snelle contractie van spierweefsel op externe prikkels die bij gezonde longen geen
reactie veroorzaken
Longvolume
• Compliance Elasticiteit
• Residu wordt groter agv verlies aan elasticiteit
• Maar de inademing gaat makkelijker dus de compliance is juist toegenomen
Gevolgen van emfyseem
• Totale gaswisselingsoppervlak verminderd
• Capillaire vaatbed neemt af
• Luchtinhoud van longen neemt toe
• Elasticiteit van long verminderd
• Maximale uitademingssnelheid verlaagd
mMRC schaal= mate van kortademigheid
complicaties emfyseem
• Pneumonie
• Pneumothorax (= klaplong)
• Cor pulmonale (overbelasting rechterharthelft)
3
, Ademprikkel
• O2 toediening kan ademremming veroorzaken omdat ademcentrum bij chron.
longziekte (vaak) minder gevoelig is geworden voor zowel CO2 als pH
• O2 is dan de enige ademprikkel (hypoxic drive)
• O2 toediening kan dan CO2 stapeling en acidose veroorzaken
Beademen
COPD pt heeft expiratoire flowbelemmering
• kans op dynamische hyperinflatie
• Dit kan toenemen door bronchospasme, sputumproductie, ontsteking
• moeizame beademing met toenemende beademingsdrukken bij gelijke of dalende
teugvolumina bij gelijke beademingsdruk doordat de longen vol zijn
• hoge intrathoracale druk waardoor verminderde veneuze terugvloed naar het
hart hartminuutvolume en bloeddruk daalt
Dus Zorg voor voldoende lange uitademingstijd om ontstaan van dynamische
hyperinflatie te voorkomen
Dwz lage frequentie, korte inspiratietijd, hoge inspiratoire flow en niet te groot
teugvolume
Bronchiectasieen
• Plaatselijke verwijdingen van bronchiën, gelijkmatig verwijd, sacculair of variceus,
meestal in middelgrote bronchiën
• Vaak veroorzaakt door recidiverende infecties, ook COPD of cystic fibrosis, soms
aangeboren
4
