Samenvatting - Basis Didactiek (ppt en syllabus)

Lynn De Ceulaerde
1BaLo 2025




BASIS DIDACTIEK
2025

Leerkracht lager onderwijs




Howest Brugge


0

, Lynn De Ceulaerde
1BaLo 2025




BASIS DIDACTIEK
COGNITIEVE PSYCHOLOGIE
1. HET WERKGEHEUGEN HEEFT BEPERKTE CAPACITEIT

1.1 HOE DE MENSE LEERT




OMGEVING:

o Ervaringen uit de omgeving geregistreerd in sensorische geheugen.
o Sensorisch geheugen kan kort info vasthouden.
o Het sensorisch geheugen selecteert de meest relevante informatie, die we zullen
verwerken in werkgeheugen.

Bijvoorbeeld, op het ene moment merk je het zoemen van de airco niet, maar op
een ander moment wel terwijl de airco niet ineens aanging. Als je aandacht besteedt
aan zo’n prikkel, gaat het verder naar het volgende geheugen.

WERKGEHEUGEN:

o Ruimte voor denken en bewustzijn, (mentale werkplaats).
o Geheugen redelijk beperkt: kunnen niet aan veel ter gelijk denken.
o Ontvanger van sensorische prikkels uit de omgeving.
o Informatie uit lange termijn geheugen.
 Hoe meer informatie er in het langetermijngeheugen voorhanden is, hoe
gemakkelijker voor ons werkgeheugen om er nieuwe informatie aan te
verbinden.

LANGETERMIJNGEHEUGEN:

o Opslagtank van wat we weten
o Onbeperkte capaciteit en duur
o Verzameling van zogenaamde kennisschema’s.
 Structuren die kleine kennisdeeltjes met elkaar verbinden en betekenis
creëren.

KENNISSCHEMA’S:



1

, Lynn De Ceulaerde
1BaLo 2025




o Opgebouwd door nieuwe stukken informatie te linken aan al bestaande
kennisschema’s.
o Wat permanent is opgeslagen in het langetermijngeheugen, functioneert als een
middel om de beperking van ons werkgeheugen te overwinnen.

Besluit:

Een essentieel inzicht is dat ons menselijk denken sterk begrensd wordt door ons
beperkte werkgeheugen. Waar ons langetermijngeheugen een opslagtank is die
onbeperkte hoeveelheden aan informatie kan opslaan, is ons werkgeheugen een trechter
die maar beperkte hoeveelheden aan informatie kan doorsluizen naar dat grote reservoir.

1.2 OPTIMALE BELASTING VAN HET WERKGEHEUGEN: NIET TE VEEL,
NIET TE WEINIG

o Kenmerken van ons brein hebben essentiële didactische gevolgen
o Belangrijk om de beperkingen van dat werkgeheugen te kennen (bv. Tijdens een
les).

Dit idee vormde de basis voor de cognitievebelastingtheorie (cognitive load theory).
Deze theorie is de jaren tachtig ontwikkeld door John Sweller en collega’s. (Sweller et
al., 1998)

o Als lerende een maximale capaciteit van het werkgeheugen
 ‘Mentale bandbreedte’
 Mogen we niet overtreden
- Toch overschreden?  einde van het leren

Die mentale bandbreedte kan volgens de cognitieve belastingtheorie opgevuld
worden met twee soorten cognitieve belasting: de intrinsieke en extrinsieke
belasting.


1.1.1 1.2.1 INTRINSIEKE BELASTING




2

, Lynn De Ceulaerde
1BaLo 2025




1.1.2 1.2.2 EXTRINSIEKE BELASTING




1.1.3 1.2.3 TE HOOG (COGNITIEVE BELASTING)
o Belemmert het leren + vertaling van wat we hebben geleerd naar nieuwe
situaties.
o Leren bevorderen
 Hersenen als rugzak, die je gebruikt om kennis te dragen.
- Als je te veel zware spullen in de rugzak stopt, wordt hij te zwaar om
te dragen, en kun je niet meer goed vooruitkomen. Dat is wat er
gebeurt als je hersenen te veel informatie tegelijk moeten
verwerken – het wordt moeilijk om iets echt te begrijpen en te
onthouden.
- Niet helemaal leeg! Belangrijke dingen meenemen + genoeg ruimte
overhouden voor nieuwe dingen.

Dit betekent dat je moeilijke dingen op een handige manier leert, zonder dat je hersenen
overvol raken met onnodige extra informatie. Zo kunnen je hersenen optimaal werken en
kunnen ze nieuwe dingen beter begrijpen en toepassen in andere situaties!




3