Training en coaching
Inhoudstafel
Inhoudstafel...........................................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: Een goed programma........................................................................................................6
Wat is trainen?...................................................................................................................................6
Het verschil tussen trainen en procesbegeleiding..............................................................................7
Training en coaching in het BaTP werkveld....................................................................................8
De start van een training: zicht op de praktijk....................................................................................9
1. De intake bij de opdrachtgever.................................................................................................10
2. De brainstorm...........................................................................................................................12
3. Doelen formuleren...................................................................................................................12
4. Het conceptprogramma............................................................................................................13
5. De intake bij de deelnemers.....................................................................................................14
6. Hak de knoop door en maak je programma definitief..............................................................15
Hoofdstuk 2: van programma naar trainingsopbouw...........................................................................15
Welke trainingsmethode werkt het best?........................................................................................15
Effectief laten leren van voorbeelden...............................................................................................16
Een didactiek in 4 stappen................................................................................................................17
Leren van voorbeelden.....................................................................................................................19
Checklist...........................................................................................................................................19
Stap voor stap oefenen.....................................................................................................................19
Praktijkopdrachten met feedback....................................................................................................20
Toepassen en verder leren stimuleren.............................................................................................20
Waarom zijn dit nu belangrijke componenten?............................................................................21
Waarderen en bekrachtigen.........................................................................................................22
Hoofdstuk 3: Trainingsvaardigheden....................................................................................................24
Omgaan met weerstand...................................................................................................................24
Omgaan met weerstand in 5 stappen...........................................................................................24
Contact maken met de praktijk van de deelnemers.........................................................................26
Sluit aan op het hier-en-nu...........................................................................................................26
Luister naar de groep....................................................................................................................26
Spelen met de inhoud.......................................................................................................................26
Practice what you preach.................................................................................................................27
Een goed voorbeeld......................................................................................................................27
, Opdrachten instrueren.....................................................................................................................27
Nabespreking leiden.........................................................................................................................27
Doe snel wat snel kan...................................................................................................................28
Activeer de groep.........................................................................................................................28
Bereid je voor op de interessante punten....................................................................................28
Discussies leiden...............................................................................................................................28
Kaats denkvragen terug................................................................................................................28
Stel zelf vragen.............................................................................................................................28
Vermijd feitvragen........................................................................................................................29
Van vraag naar discussie...............................................................................................................29
Vat samen en negeer....................................................................................................................29
Van kritiek naar discussie.............................................................................................................30
Tot slot..........................................................................................................................................30
Omgaan met de tijd..........................................................................................................................30
Wees flexibel................................................................................................................................30
Leren spelen met de tijd...............................................................................................................30
Feedback geven................................................................................................................................30
Benoem het gedrag en effect.......................................................................................................30
Benoem plussen en minnen.........................................................................................................30
Geef tips.......................................................................................................................................31
Het goede voorbeeld....................................................................................................................31
Complimenten geven.......................................................................................................................31
Feedback in het hier-en-nu (laten) geven.........................................................................................32
Geef feedback met humor................................................................................................................32
Anekdotes vertellen......................................................................................................................32
Metaforen laten opkomen...........................................................................................................32
Ondergrondse angsten benoemen en bedrijven..........................................................................33
De ander nadoen en dat overdrijven............................................................................................33
Bevlogenheid....................................................................................................................................33
Hoofdstuk 4: Demonsteren..................................................................................................................34
Een demonstratie geeft inzicht en overtuigt....................................................................................34
De crux van een demonstratie: de echte praktijk.........................................................................34
Voordoen geeft inzicht.................................................................................................................34
Bezwaren tegen een demonstratie...................................................................................................34
Maar leer ik deelnemers dan geen kunstje?.................................................................................34
Maar dan moet ik alles goed doen!..............................................................................................34
, Een demonstratie voor of na de theorie?.....................................................................................35
De demonstratie: hoe doe je die precies?........................................................................................35
Hoofdstuk 6: Groepsprocessen............................................................................................................40
Waarom zijn groepen belangrijk?.................................................................................................40
Een trainer heeft schrik voor:.......................................................................................................40
Levines model in vogelvlucht............................................................................................................40
Fase 1 – Parallelfase: autoriteit weggeven.......................................................................................41
Respect tonen...............................................................................................................................42
6 tips voor de eerste 10 minuten..................................................................................................42
Fase 1 – Parallelfase: autoriteit toevoegen......................................................................................42
7 tips om autoriteit op te bouwen................................................................................................43
Fase 1 – Parallelfase: aanval op autoriteit........................................................................................43
Omgaan met een aanval op je autoriteit......................................................................................43
Weerstand is een trainersterm.....................................................................................................44
Valkuilen bij de aanval op de autoriteit........................................................................................45
Veelpraters afknappen.................................................................................................................45
En daarna?....................................................................................................................................45
Fase 2 – Opnemingsfase: intimiteit vergroten..................................................................................46
10 tips om intimiteit in initiatief tussen deelnemers te vergroten...............................................46
Fase 2 – Opnemingsfase: conflicten horen erbij...............................................................................47
Fase 2 – Opnemingsfase: de informele leider...................................................................................47
Maar wat als hij echt veel weet….................................................................................................48
De baas erbij.................................................................................................................................48
Fase 2 – Opnemingsfase: killing the leader.......................................................................................48
Een passieve groep.......................................................................................................................48
Killing the leader in 5 stappen......................................................................................................48
Valkuilen.......................................................................................................................................50
Naar nieuw respect.......................................................................................................................51
Inhoud en proces..........................................................................................................................51
Killing the leader of het zwarte schaap.........................................................................................51
Fase 2 – Opnemingsfase: het zwarte schaap....................................................................................51
Wie is het zwarte schaap?............................................................................................................51
De groep.......................................................................................................................................52
Het schaap....................................................................................................................................52
Fase 2 – een deelnemer aanspreken onder 4 ogen..........................................................................52
Structuur van het gesprek............................................................................................................52
, Fase 3 – Wederkerigheid: werken met intimiteit.............................................................................53
De 4 niveaus van communicatie...................................................................................................53
Kies bewust of je de interactie tot inhoud maakt.........................................................................54
Fase 4 – Afscheid nemen..................................................................................................................54
Het laatste uur..............................................................................................................................55
Autoriteit opbouwen....................................................................................................................55
Een negatieve evaluatie................................................................................................................55
Zelf afscheid nemen......................................................................................................................55
Diversiteit in je groep.......................................................................................................................55
Hoofdstuk 7: Jezelf als instrument........................................................................................................76
Ken je kwaliteiten.............................................................................................................................76
Kwaliteiten en valkuilen................................................................................................................76
Wat maakt je speciaal?.................................................................................................................76
Blijf in je kracht.................................................................................................................................77
Wees echt.....................................................................................................................................77
Werken aan je uitdagingen...............................................................................................................78
Twee tegenpolen: leiden en aansluiten........................................................................................78
De groep leiden............................................................................................................................78
Aansluiten.....................................................................................................................................78
Lichaamsgewaarzijn..........................................................................................................................78
Niets doen....................................................................................................................................79
Benoemen en tot thema maken...................................................................................................79
Ingrijpen zonder te benoemen.....................................................................................................79
De dramadriehoek............................................................................................................................80
Hoe verleid je de ander om in de dramadriehoek te stappen?....................................................80
Hoe blijf je uit de dramadriehoek?...............................................................................................81
Hoe kom je uit de dramadriehoek?..............................................................................................81
Met 2 trainers in de dramadriehoek.................................................................................................82
Het verhaal van het slachtoffer....................................................................................................82
Het verhaal van de redder............................................................................................................82
Het verhaal van de aanklager.......................................................................................................82
Bewaak je basis.................................................................................................................................82
Plezier en succes...........................................................................................................................82
In je kracht....................................................................................................................................83
De prins en de gans......................................................................................................................83
Hoofdstuk 8: Cre-actief aan de slag......................................................................................................85
Inhoudstafel
Inhoudstafel...........................................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: Een goed programma........................................................................................................6
Wat is trainen?...................................................................................................................................6
Het verschil tussen trainen en procesbegeleiding..............................................................................7
Training en coaching in het BaTP werkveld....................................................................................8
De start van een training: zicht op de praktijk....................................................................................9
1. De intake bij de opdrachtgever.................................................................................................10
2. De brainstorm...........................................................................................................................12
3. Doelen formuleren...................................................................................................................12
4. Het conceptprogramma............................................................................................................13
5. De intake bij de deelnemers.....................................................................................................14
6. Hak de knoop door en maak je programma definitief..............................................................15
Hoofdstuk 2: van programma naar trainingsopbouw...........................................................................15
Welke trainingsmethode werkt het best?........................................................................................15
Effectief laten leren van voorbeelden...............................................................................................16
Een didactiek in 4 stappen................................................................................................................17
Leren van voorbeelden.....................................................................................................................19
Checklist...........................................................................................................................................19
Stap voor stap oefenen.....................................................................................................................19
Praktijkopdrachten met feedback....................................................................................................20
Toepassen en verder leren stimuleren.............................................................................................20
Waarom zijn dit nu belangrijke componenten?............................................................................21
Waarderen en bekrachtigen.........................................................................................................22
Hoofdstuk 3: Trainingsvaardigheden....................................................................................................24
Omgaan met weerstand...................................................................................................................24
Omgaan met weerstand in 5 stappen...........................................................................................24
Contact maken met de praktijk van de deelnemers.........................................................................26
Sluit aan op het hier-en-nu...........................................................................................................26
Luister naar de groep....................................................................................................................26
Spelen met de inhoud.......................................................................................................................26
Practice what you preach.................................................................................................................27
Een goed voorbeeld......................................................................................................................27
, Opdrachten instrueren.....................................................................................................................27
Nabespreking leiden.........................................................................................................................27
Doe snel wat snel kan...................................................................................................................28
Activeer de groep.........................................................................................................................28
Bereid je voor op de interessante punten....................................................................................28
Discussies leiden...............................................................................................................................28
Kaats denkvragen terug................................................................................................................28
Stel zelf vragen.............................................................................................................................28
Vermijd feitvragen........................................................................................................................29
Van vraag naar discussie...............................................................................................................29
Vat samen en negeer....................................................................................................................29
Van kritiek naar discussie.............................................................................................................30
Tot slot..........................................................................................................................................30
Omgaan met de tijd..........................................................................................................................30
Wees flexibel................................................................................................................................30
Leren spelen met de tijd...............................................................................................................30
Feedback geven................................................................................................................................30
Benoem het gedrag en effect.......................................................................................................30
Benoem plussen en minnen.........................................................................................................30
Geef tips.......................................................................................................................................31
Het goede voorbeeld....................................................................................................................31
Complimenten geven.......................................................................................................................31
Feedback in het hier-en-nu (laten) geven.........................................................................................32
Geef feedback met humor................................................................................................................32
Anekdotes vertellen......................................................................................................................32
Metaforen laten opkomen...........................................................................................................32
Ondergrondse angsten benoemen en bedrijven..........................................................................33
De ander nadoen en dat overdrijven............................................................................................33
Bevlogenheid....................................................................................................................................33
Hoofdstuk 4: Demonsteren..................................................................................................................34
Een demonstratie geeft inzicht en overtuigt....................................................................................34
De crux van een demonstratie: de echte praktijk.........................................................................34
Voordoen geeft inzicht.................................................................................................................34
Bezwaren tegen een demonstratie...................................................................................................34
Maar leer ik deelnemers dan geen kunstje?.................................................................................34
Maar dan moet ik alles goed doen!..............................................................................................34
, Een demonstratie voor of na de theorie?.....................................................................................35
De demonstratie: hoe doe je die precies?........................................................................................35
Hoofdstuk 6: Groepsprocessen............................................................................................................40
Waarom zijn groepen belangrijk?.................................................................................................40
Een trainer heeft schrik voor:.......................................................................................................40
Levines model in vogelvlucht............................................................................................................40
Fase 1 – Parallelfase: autoriteit weggeven.......................................................................................41
Respect tonen...............................................................................................................................42
6 tips voor de eerste 10 minuten..................................................................................................42
Fase 1 – Parallelfase: autoriteit toevoegen......................................................................................42
7 tips om autoriteit op te bouwen................................................................................................43
Fase 1 – Parallelfase: aanval op autoriteit........................................................................................43
Omgaan met een aanval op je autoriteit......................................................................................43
Weerstand is een trainersterm.....................................................................................................44
Valkuilen bij de aanval op de autoriteit........................................................................................45
Veelpraters afknappen.................................................................................................................45
En daarna?....................................................................................................................................45
Fase 2 – Opnemingsfase: intimiteit vergroten..................................................................................46
10 tips om intimiteit in initiatief tussen deelnemers te vergroten...............................................46
Fase 2 – Opnemingsfase: conflicten horen erbij...............................................................................47
Fase 2 – Opnemingsfase: de informele leider...................................................................................47
Maar wat als hij echt veel weet….................................................................................................48
De baas erbij.................................................................................................................................48
Fase 2 – Opnemingsfase: killing the leader.......................................................................................48
Een passieve groep.......................................................................................................................48
Killing the leader in 5 stappen......................................................................................................48
Valkuilen.......................................................................................................................................50
Naar nieuw respect.......................................................................................................................51
Inhoud en proces..........................................................................................................................51
Killing the leader of het zwarte schaap.........................................................................................51
Fase 2 – Opnemingsfase: het zwarte schaap....................................................................................51
Wie is het zwarte schaap?............................................................................................................51
De groep.......................................................................................................................................52
Het schaap....................................................................................................................................52
Fase 2 – een deelnemer aanspreken onder 4 ogen..........................................................................52
Structuur van het gesprek............................................................................................................52
, Fase 3 – Wederkerigheid: werken met intimiteit.............................................................................53
De 4 niveaus van communicatie...................................................................................................53
Kies bewust of je de interactie tot inhoud maakt.........................................................................54
Fase 4 – Afscheid nemen..................................................................................................................54
Het laatste uur..............................................................................................................................55
Autoriteit opbouwen....................................................................................................................55
Een negatieve evaluatie................................................................................................................55
Zelf afscheid nemen......................................................................................................................55
Diversiteit in je groep.......................................................................................................................55
Hoofdstuk 7: Jezelf als instrument........................................................................................................76
Ken je kwaliteiten.............................................................................................................................76
Kwaliteiten en valkuilen................................................................................................................76
Wat maakt je speciaal?.................................................................................................................76
Blijf in je kracht.................................................................................................................................77
Wees echt.....................................................................................................................................77
Werken aan je uitdagingen...............................................................................................................78
Twee tegenpolen: leiden en aansluiten........................................................................................78
De groep leiden............................................................................................................................78
Aansluiten.....................................................................................................................................78
Lichaamsgewaarzijn..........................................................................................................................78
Niets doen....................................................................................................................................79
Benoemen en tot thema maken...................................................................................................79
Ingrijpen zonder te benoemen.....................................................................................................79
De dramadriehoek............................................................................................................................80
Hoe verleid je de ander om in de dramadriehoek te stappen?....................................................80
Hoe blijf je uit de dramadriehoek?...............................................................................................81
Hoe kom je uit de dramadriehoek?..............................................................................................81
Met 2 trainers in de dramadriehoek.................................................................................................82
Het verhaal van het slachtoffer....................................................................................................82
Het verhaal van de redder............................................................................................................82
Het verhaal van de aanklager.......................................................................................................82
Bewaak je basis.................................................................................................................................82
Plezier en succes...........................................................................................................................82
In je kracht....................................................................................................................................83
De prins en de gans......................................................................................................................83
Hoofdstuk 8: Cre-actief aan de slag......................................................................................................85
