Samenvatting: menselijke fysiologie: hart en bloed ( T. Van Soom)
Hoofdstuk 14 in het handboek: cardiovasculaire fysiologie
Omschrijf gedetailleerd de anatomische ligging en de belangrijkste basisfuncties van het hart
Het cardiovasculair systeem bestaat uit het hart dat bloed pompt doorheen een gesloten
systeem van bloedvaten.
Het hart ligt tussen de longen en rust met de apex op het diafragma.
Je hart ligt eerder aan de linkse kant.
Het hart wordt omgeven door een met vloeistof gevulde membraneuze zak, het hartzakje of
pericardium.
Bestaat uit 2 vliesjes: parietaal en visceraal vlies. Tussen de vliezen ligt er een vloeistof en
die zorgt ervoor dat het hart binnen het hartzakje kan bewegen. Het wordt dus niet
beperkt tijdens het pompen.
Dit kan ook ontsteken en dan noemt dit pericarditis.
Zwelling kan zorgen voor een opstapeling vocht en dat zorgt voor het wegdrukken van
het hart: inefficiëntie van het hart
Normaal: lub dub lub dub
Pericarditis: pompwerking ( lub dub)is er nog maar er is wrijving
Endocardium= de binnenbekleding van ons hart dat in direct contact staat met het bloed in
de voorkamers en de kamers. Het vormt tevens de bekleding van onze hartkleppen.
De ontsteking van het endocardium noemt men endocarditis
Je moet er best wel snel bijzijn als het ontsteekt! Want het gaat de beweging van de
hartkleppen beperken. De kleppen dienen immers om het bloed in dezelfde eenzijdige
richting te laten stromen. Dus als deze niet meer gaan functioneren, gaat er bloed
terugvloeien naar het hart en dat willen we niet.
Ontsteking is gevaarlijk omdat bloed ook naar andere organen gaat en deze dan ook
kunnen beginnen falen.
Normaal geluid: lub dub lub dub
Endocarditis: ook wrijving maar de pompwerking is minder de lub dub)
Myocardium: Dit is het hartspierweefsel dat zorgt voor de pompfunctie van het hart.
De ontsteking van het myocard noemt men myocarditis
Kan vaak door een virale infectie vb griep
De hoofdfunctie van het cardiovasculair systeem is het transport van nutriënten, water,
gassen, afvalstoffen en (bio)chemische signalen van en naar alle delen van het lichaam.
Arterieel systeem en veneus systeem
Cave: uitzonderingen!
Schets de anatomie van het cardiovasculair systeem en beschrijf de weg die het bloed aflegt
vanaf het verlaten van het hart uit de linker ventrikel, naar een bepaald lichaamsonderdeel (vb.
een spier in de voet, de lever, …) tot het terugkeert in de linker ventrikel
Het hart wordt door het septum verdeeld in twee helften (zuurstofrijk en zuurstofarm deel)
die elk bestaan uit een bovenliggend atrium (boezem/voorkamer) en een onderliggend
, ventrikel (kamer). De strikte afscheiding door septum resulteert in 2 gescheiden circulaties:
pulmonale circulatie en systemische circulatie.
v. cava inferior
vv. Pulmonales
v. cava superior
A C
a. Pulmonaris Aorta
B B
A= tricuspidalisklep
B= semilunaire kleppen (= slagaderkleppen)
C= mitralisklep (= bicuspidalisklep)
! Als het rechterdeel contraheert, contraheert
ook het linkse
Je hart ligt een beetje gedraaid.
Bloed stroomt door het lichaam via
bloedvaten.
Zuurstofrijk bloed verlaat het hart via de
aorta (lichaamsslagader) en wordt verspreid door het lichaam via de arteriën (slagaders).
Verdere vertakking van de arteriën in arteriolen (kleine slagaders) en haarvaten
(capillairen) zorgt voor de verspreiding van zuurstofrijk bloed door de weefsels heen.
Zuurstofarm bloed wordt na doortocht door de weefsels via haarvaten en venulen
(kleine aderen) geleid naar de venen (aderen). Het zuurstofarme bloed wordt vervolgens
via de vena cavae (holle aders) teruggebracht naar het hart. Er zal altijd wel wat zuurstof
zijn, gwn minder dan in het zuurstofrijke
We hebben 3 poortader systemen. Het grote totale adersysteem is 2-3 meter lang en
opgeteld 150000km.
Bloed stroomt over een drukgradiënt, van de hoogste druk
naar de laagste druk
De startdruk (Eng.: Driving pressure) voor bloedcirculatie
wordt gecreëerd bij contractie van de ventrikels.
In een systeem met beweeglijke vloeistof neemt de druk
af over afstand ten gevolge van energieverlies door frictie.
Bij dilatatie (verwijding) van bloedvaten zal de
bloeddruk stijgen
Bij constrictie (samentrekken) van bloedvaten zal de
bloeddruk dalen
Gem bloeddruk
Hoogst in je aorta
Het vermindert richting de venae cavae
Elastic recoil= zorgt voor het terugduwen van de uitgerokken oarta, zonder dat de bloeddruk
daalt
, DIA 30:
Luidop: 120 over 80
Eenheid: mmHg
0-4 8-10
25/10 Aorta: 120/80
25/4 120/10 Gemiddeld 100
Gemiddeld 15
Linker ventrikel (via aorta) rechter atrium rechter ventrikel (via pulmonalis) linker
atrium
Beschrijf de structuur, functie en werking van de verschillende hartkleppen
Hartkleppen zorgen voor een uni-directionele bloedcirculatie in het hart.
Atrioventriculaire (AV) kleppen (Atrioventricular valves) = Tussen
atria en ventrikels.
Tricuspidalisklep (tricuspid valve) tussen rechter atrium en
ventrikel.
Mitralisklep (bicuspid valve) tussen linker atrium en ventrikel.
Klepbladen zijn aan de atriumwand vastgehecht via peesdraden
(Chordae tendineae) aan papillairspieren (Papillary muscles).
Slagaderkleppen (Semilunaire kleppen, SV valves) = Tussen
ventrikels en slagaders
Lichaamsslagaderklep (aortic semilunar valve) tussen linker
ventrikel en de aorta.
Longslagaderklep (pulmonary semilunar valve) tussen rechter
ventrikel en de longarterie.
Individuele klepbladen zijn vastgehecht aan de basis van de
pulmonale arterie en aorta
‘Fibrous connective tissue’ (Collageen, glycoproteïnen) rondom de
kleppen vormen het hartskelet.
= Elektrische isolators
Klepwerking tijdens ventrikel contractie = SYSTOLE
Slagaderkleppen open: laat toe dat bloed uit de ventrikels gepompt wordt.
Atrioventriculaire kleppen gesloten: voorkomt dat bloed terugvloeit naar de atria.
Klepwerking tijdens ventrikel relaxatie = DIASTOLE
Slagaderkleppen gesloten: voorkomt dat bloed terugvloeit naar
de ventrikels.
Atrioventriculaire kleppen open: laat toe dat bloed vanuit
atrium in ventrikel komt.
Beschrijf het verschil tussen contractiele myocardcellen en auto-
ritmische myocardcellen
Hartspierweefsel (myocard) bestaat uit 2 celtypes:
Contractiele cellen (99%)
Bevatten hoog gehalte aan myosine en actine filamenten
(contractiele eiwitten) georganiseerd in sarcomeren.
Cellen vormen een zeer hecht netwerk door de vorming
van “intercalated disks” tussen de cellen, bestaande uit:
, Desmosomen: sterke cellulaire connectie tussen aaneenliggende cellen
Gap junctions: zorgt voor elektrische connectiviteit tussen aaneenliggende
cellen.
Door netwerkvorming ontstaat er een georganiseerde structuur van spiervezels die
zorgen voor de contractiele eigenschappen van het hart.
Bevatten hoog gehalte aan mitochondria (tot 30% van celinhoud)
Mitochondria: energieleveranciers
Autoritmische cellen of pacemakers (1%) = vorm van heel harde punten, spikes
Geven autonoom (zonder input van CZS) aanzet tot
contractie !
Depolarisatie (actiepotentiaal) van autoritmische
cellen verspreidt zich snel naar de contractiele
cellen doorheen Gap Junctions.
Hebben geen georganiseerde sarcomeren, dus
dragen niet bij tot contractie.
Beschrijf de excitatie-contractie koppeling in contractiele
myocardcellen
De actiepotentiaal ontstaat in de autoritmische cellen en spreidt zich in de contractiele cellen
door middel van Gap Junctions
Actiepotentiaal = membraandepolarisatie
Start het proces van cel / spier / weefsel contractie
Gereguleerd door complex proces van ionenstromen
1. Actiepotentiaal komt toe
bij de cel
2. Voltage-sensitieve Ca2+
kanalen openen, Ca2+
instroom
3. Ca2+ instroom zorgt voor
massale Ca2+ vrijstelling uit
sarcoplasmatisch reticulum
4. Intracellulair Ca2+ bindt
aan troponine en zorgt voor
spiercontractie
5. Ca2+ komt vrij van
troponine en zorgt voor
spierrelaxatie
6. Grootste deel van Ca2+
wordt terug opgeslagen in
sarcoplasmatisch reticulum
7. Ca2+ wordt actief uit de
cel gepompt in ruil voor
3Na+
8. Na+ dat de cel
binnenkomt wordt
verwijderd door de Na+ - K+
pomp
Beschrijf het mechanisme waardoor actiepotentialen worden gegenereerd in contractiele
myocardcellen (incl. ionen, (ionen)kanalen en richting van ionenstromen)
Hoofdstuk 14 in het handboek: cardiovasculaire fysiologie
Omschrijf gedetailleerd de anatomische ligging en de belangrijkste basisfuncties van het hart
Het cardiovasculair systeem bestaat uit het hart dat bloed pompt doorheen een gesloten
systeem van bloedvaten.
Het hart ligt tussen de longen en rust met de apex op het diafragma.
Je hart ligt eerder aan de linkse kant.
Het hart wordt omgeven door een met vloeistof gevulde membraneuze zak, het hartzakje of
pericardium.
Bestaat uit 2 vliesjes: parietaal en visceraal vlies. Tussen de vliezen ligt er een vloeistof en
die zorgt ervoor dat het hart binnen het hartzakje kan bewegen. Het wordt dus niet
beperkt tijdens het pompen.
Dit kan ook ontsteken en dan noemt dit pericarditis.
Zwelling kan zorgen voor een opstapeling vocht en dat zorgt voor het wegdrukken van
het hart: inefficiëntie van het hart
Normaal: lub dub lub dub
Pericarditis: pompwerking ( lub dub)is er nog maar er is wrijving
Endocardium= de binnenbekleding van ons hart dat in direct contact staat met het bloed in
de voorkamers en de kamers. Het vormt tevens de bekleding van onze hartkleppen.
De ontsteking van het endocardium noemt men endocarditis
Je moet er best wel snel bijzijn als het ontsteekt! Want het gaat de beweging van de
hartkleppen beperken. De kleppen dienen immers om het bloed in dezelfde eenzijdige
richting te laten stromen. Dus als deze niet meer gaan functioneren, gaat er bloed
terugvloeien naar het hart en dat willen we niet.
Ontsteking is gevaarlijk omdat bloed ook naar andere organen gaat en deze dan ook
kunnen beginnen falen.
Normaal geluid: lub dub lub dub
Endocarditis: ook wrijving maar de pompwerking is minder de lub dub)
Myocardium: Dit is het hartspierweefsel dat zorgt voor de pompfunctie van het hart.
De ontsteking van het myocard noemt men myocarditis
Kan vaak door een virale infectie vb griep
De hoofdfunctie van het cardiovasculair systeem is het transport van nutriënten, water,
gassen, afvalstoffen en (bio)chemische signalen van en naar alle delen van het lichaam.
Arterieel systeem en veneus systeem
Cave: uitzonderingen!
Schets de anatomie van het cardiovasculair systeem en beschrijf de weg die het bloed aflegt
vanaf het verlaten van het hart uit de linker ventrikel, naar een bepaald lichaamsonderdeel (vb.
een spier in de voet, de lever, …) tot het terugkeert in de linker ventrikel
Het hart wordt door het septum verdeeld in twee helften (zuurstofrijk en zuurstofarm deel)
die elk bestaan uit een bovenliggend atrium (boezem/voorkamer) en een onderliggend
, ventrikel (kamer). De strikte afscheiding door septum resulteert in 2 gescheiden circulaties:
pulmonale circulatie en systemische circulatie.
v. cava inferior
vv. Pulmonales
v. cava superior
A C
a. Pulmonaris Aorta
B B
A= tricuspidalisklep
B= semilunaire kleppen (= slagaderkleppen)
C= mitralisklep (= bicuspidalisklep)
! Als het rechterdeel contraheert, contraheert
ook het linkse
Je hart ligt een beetje gedraaid.
Bloed stroomt door het lichaam via
bloedvaten.
Zuurstofrijk bloed verlaat het hart via de
aorta (lichaamsslagader) en wordt verspreid door het lichaam via de arteriën (slagaders).
Verdere vertakking van de arteriën in arteriolen (kleine slagaders) en haarvaten
(capillairen) zorgt voor de verspreiding van zuurstofrijk bloed door de weefsels heen.
Zuurstofarm bloed wordt na doortocht door de weefsels via haarvaten en venulen
(kleine aderen) geleid naar de venen (aderen). Het zuurstofarme bloed wordt vervolgens
via de vena cavae (holle aders) teruggebracht naar het hart. Er zal altijd wel wat zuurstof
zijn, gwn minder dan in het zuurstofrijke
We hebben 3 poortader systemen. Het grote totale adersysteem is 2-3 meter lang en
opgeteld 150000km.
Bloed stroomt over een drukgradiënt, van de hoogste druk
naar de laagste druk
De startdruk (Eng.: Driving pressure) voor bloedcirculatie
wordt gecreëerd bij contractie van de ventrikels.
In een systeem met beweeglijke vloeistof neemt de druk
af over afstand ten gevolge van energieverlies door frictie.
Bij dilatatie (verwijding) van bloedvaten zal de
bloeddruk stijgen
Bij constrictie (samentrekken) van bloedvaten zal de
bloeddruk dalen
Gem bloeddruk
Hoogst in je aorta
Het vermindert richting de venae cavae
Elastic recoil= zorgt voor het terugduwen van de uitgerokken oarta, zonder dat de bloeddruk
daalt
, DIA 30:
Luidop: 120 over 80
Eenheid: mmHg
0-4 8-10
25/10 Aorta: 120/80
25/4 120/10 Gemiddeld 100
Gemiddeld 15
Linker ventrikel (via aorta) rechter atrium rechter ventrikel (via pulmonalis) linker
atrium
Beschrijf de structuur, functie en werking van de verschillende hartkleppen
Hartkleppen zorgen voor een uni-directionele bloedcirculatie in het hart.
Atrioventriculaire (AV) kleppen (Atrioventricular valves) = Tussen
atria en ventrikels.
Tricuspidalisklep (tricuspid valve) tussen rechter atrium en
ventrikel.
Mitralisklep (bicuspid valve) tussen linker atrium en ventrikel.
Klepbladen zijn aan de atriumwand vastgehecht via peesdraden
(Chordae tendineae) aan papillairspieren (Papillary muscles).
Slagaderkleppen (Semilunaire kleppen, SV valves) = Tussen
ventrikels en slagaders
Lichaamsslagaderklep (aortic semilunar valve) tussen linker
ventrikel en de aorta.
Longslagaderklep (pulmonary semilunar valve) tussen rechter
ventrikel en de longarterie.
Individuele klepbladen zijn vastgehecht aan de basis van de
pulmonale arterie en aorta
‘Fibrous connective tissue’ (Collageen, glycoproteïnen) rondom de
kleppen vormen het hartskelet.
= Elektrische isolators
Klepwerking tijdens ventrikel contractie = SYSTOLE
Slagaderkleppen open: laat toe dat bloed uit de ventrikels gepompt wordt.
Atrioventriculaire kleppen gesloten: voorkomt dat bloed terugvloeit naar de atria.
Klepwerking tijdens ventrikel relaxatie = DIASTOLE
Slagaderkleppen gesloten: voorkomt dat bloed terugvloeit naar
de ventrikels.
Atrioventriculaire kleppen open: laat toe dat bloed vanuit
atrium in ventrikel komt.
Beschrijf het verschil tussen contractiele myocardcellen en auto-
ritmische myocardcellen
Hartspierweefsel (myocard) bestaat uit 2 celtypes:
Contractiele cellen (99%)
Bevatten hoog gehalte aan myosine en actine filamenten
(contractiele eiwitten) georganiseerd in sarcomeren.
Cellen vormen een zeer hecht netwerk door de vorming
van “intercalated disks” tussen de cellen, bestaande uit:
, Desmosomen: sterke cellulaire connectie tussen aaneenliggende cellen
Gap junctions: zorgt voor elektrische connectiviteit tussen aaneenliggende
cellen.
Door netwerkvorming ontstaat er een georganiseerde structuur van spiervezels die
zorgen voor de contractiele eigenschappen van het hart.
Bevatten hoog gehalte aan mitochondria (tot 30% van celinhoud)
Mitochondria: energieleveranciers
Autoritmische cellen of pacemakers (1%) = vorm van heel harde punten, spikes
Geven autonoom (zonder input van CZS) aanzet tot
contractie !
Depolarisatie (actiepotentiaal) van autoritmische
cellen verspreidt zich snel naar de contractiele
cellen doorheen Gap Junctions.
Hebben geen georganiseerde sarcomeren, dus
dragen niet bij tot contractie.
Beschrijf de excitatie-contractie koppeling in contractiele
myocardcellen
De actiepotentiaal ontstaat in de autoritmische cellen en spreidt zich in de contractiele cellen
door middel van Gap Junctions
Actiepotentiaal = membraandepolarisatie
Start het proces van cel / spier / weefsel contractie
Gereguleerd door complex proces van ionenstromen
1. Actiepotentiaal komt toe
bij de cel
2. Voltage-sensitieve Ca2+
kanalen openen, Ca2+
instroom
3. Ca2+ instroom zorgt voor
massale Ca2+ vrijstelling uit
sarcoplasmatisch reticulum
4. Intracellulair Ca2+ bindt
aan troponine en zorgt voor
spiercontractie
5. Ca2+ komt vrij van
troponine en zorgt voor
spierrelaxatie
6. Grootste deel van Ca2+
wordt terug opgeslagen in
sarcoplasmatisch reticulum
7. Ca2+ wordt actief uit de
cel gepompt in ruil voor
3Na+
8. Na+ dat de cel
binnenkomt wordt
verwijderd door de Na+ - K+
pomp
Beschrijf het mechanisme waardoor actiepotentialen worden gegenereerd in contractiele
myocardcellen (incl. ionen, (ionen)kanalen en richting van ionenstromen)
