Politieke geschiedenis van België
Hoofdstuk 3: De burgerlijke democratie verruimd
1885-1914
Sociaal economische breuklijn
Gaat over een nieuwe partij: de socialisten. Eerste vereniging en stakingen en willen dat
iedereen mag stemmen
Als we kijken naar de economie:
• Is er een crisis in 1873-1874
- De economie krimpt, arbeiders hebben geen sociale zekerheid meer
- Kleinen bedrijven worden opgeslorpt door grote bedrijven
- Er komen holdings, bedrijven krijgen aandelen in andere bedrijven en krijgen zo veel
macht
- Dus er is een concentratie van bedrijven
• Er is een heropleving in 1895: 3,5% groei per jaar
• Er is dus een 2 de industriële revolutie
- Er zijn nieuwe industrieën
- Er zijn nieuwe energiebronnen
➔ Zorgt voor hoge rendabiliteit van het beleid van Leopold 2 en bedrijven komen samen
waardoor de economie groeit
Als we kijken buiten Europa:
• Het kapitalisme internationaliseert
• Er komt protectionisme: bedrijven zoeken naar nieuwe landen met grondstoffen en
zonder industrialisatie
• Hierdoor komen er nieuwe markten
- Men gaat investeren buiten west Europa
• Gevolg: ontstaan van de kolonie Congo (1885) = kolonialisme
Als we kijken naar de financiële concentratie:
• Er is expansie van de markten en er zijn nieuwe grondstoffen en technologieën
• Er ontstaat een monopoliekapitalisme:
- Holdings = gevolgen voor de jobs van mensen en kunnen meer winst vergaren
- Kartels = spreken af om niet te concurreren
- Trust = gaat stappen in de productie monopoliseren
➔ We spreken van een haute finance
Wat zijn de gevolgen voor de arbeiders?
• Arbeidsaristocratie = arbeiders kunnen meegenieten
• Er is vraag tot verbetering van de situatie
Zo ontstaat er de Belgische werklieden partij (BWP) en bestaat uit 2 groepen
, 1. Radicale beweging
2. Gematigde beweging
• Doel BWP: algemeen stemrecht voor iedereen en arbeiders ontvoogden door
democratie en niet door revolutie
• Middel: socialistische meerderheid zoeken
• Ze willen AES, waardoor mensen zullen stemmen voor eigen belang
- Er ontstaan massabewegingen zoals stakingen en betogingen
- Socialisten zijn radicaal en willen dat iedereen kunnen stemmen
De socialisten komen samen, zijn radicaal en compromisbereid
• 1886: zijn er gewelddadige stakingen
• 1887: komt er een algemene revolutionaire werkstaking
➔ Mensen willen partij voor eigen belang
Wallonië reageert hierop Met de radicale parti socialiste républicain
- In 1887 mislukt hun staking
- Worden door de staatsveiligheid geïnfiltreerd
• De radicale en de gematigde komen samen in 1890 ( Saint-Gillis)
- Dit is een overwinning voor de sociaaldemocratie
• Vlaanderen en Wallonië hebben wel een andere economisch en sociaal profiel
- Dus hun economische groei loopt verschillend
Als we kijken naar charter van quaregnon (1894)
• Fusie van:
- Progressief liberalisme: willen stemrecht uitbreiden
- Sociale democratie
- Marxisme: aanval op privé-eigendomsrecht
- Doel: klasseloze MY
- Kerk zet zich af tegen het socialisme
Als we kijken naar het sociaaldemocratische programma in de praktijk:
• Is er een gevecht voor algemeen stemrecht
- 1886: massale betogingen
- 1893: algemene werkstakingen = gevolg AMS, maar zal het AES eisen
Reactie op de arbeidsbeweging:
• Katholieken krijgen schrik door stakingen dus gaan toegeving moeten doen
- Geven het stemrecht
• Er ontstaat een katholieke arbeidszuil maar is kleiner dan die van de socialisten
• Ook was er het Daensisme en was tegen katholieke leiders
- Adolf Daens zat in het parlement
Men had schrik voor een revolutie
• Maar August Beernaert gaat de doorbraak van het socialisme afremmen
, - Hierdoor komt er in 1893 een herziening van de grondwet: het AMS en cijnskies
afgelast
Wat zijn dan de gevolgen voor het AMS:
• Was een katholieke meerderheid van 68%
• Kwam een doorbraak van de socialisten met 28 zetels
- Ramp voor de liberalen
• De conservatieve reactie is de gemeentekieswet van 1895
Er kwam verzet tegen het AMS:
• Van het BWP en de progressieve liberalen
• Er kwam dreiging van socialisten en liberalen kartel
• Conservatieve katholieken gaan toegeving doen aan de liberalen
• Met als gevolg in 1899 komt er evenredige vertegenwoordiging
- Liberalen overleven apart
- Invloed christendom groeit
- Indijken doorbraak van het BWP
Als we kijken naar de vrouwen:
• Zijn volledig uit beeld
• De feministen bestonden maar uit een selecte groep van de burgerij
- Waren meer bezig met het onderwijs voor dames
- En pleiten voor strengere regels tegen alcohol
Zo kwam er een sociale wetgeving:
• Er kwam een start voor een soort ziekte uitkering
• Er kwam subsidariteitsbeginsel
• Er komt wel geen verandering in belastingen
Er kwam een strijd om de boeren: gevolg van het AMS is dat kleine boeren ook kunnen stemmen
( kerk wilt dat)
• Zo is er uitbreiding tot grotere landbouwbedrijven
- Als boeren in problemen zitten migreren ze naar FR, Wallonië of Engeland
• Katholieken willen iets doen aan landbouwcrisis zoals coöperatieven
• Ze gaan een boerenbond oprichten
, Levensbeschouwelijke breuklijn
Gaat over de liberalen en de socialisten die de katholieken proberen te verdrijven
• Schooloorlog werd verloren door de liberalen
• Dus de katholieken waren aan de macht
• 1905: staat en kerk gescheiden in FR dus alle mensen gaan naar BE= was een paradijs
voor de katholieken
• Begin 20 ste eeuw gaan de socialisten en de liberalen een kartel vormen tegen de
katholieken
• De kerk breid uit in de samenleving
- Leidt tot verzuiling
• Na overwinning schoolstrijd:
- Kregen katholieken scholen meer geld
- Was de gemeente niet meer verplicht staatschool op te richten
- Wet-Poullet = meer geld, maar ook officiële diploma nodig overal
• Socialisten en liberalen gaan tegen de katholieke in
- Ze willen meerderheid over heel land dus gaat niet alleen naar arbeiders maar ook
naar boeren
• Ze gaan een andere zuil maken weg van de godsdienst
Hoofdstuk 3: De burgerlijke democratie verruimd
1885-1914
Sociaal economische breuklijn
Gaat over een nieuwe partij: de socialisten. Eerste vereniging en stakingen en willen dat
iedereen mag stemmen
Als we kijken naar de economie:
• Is er een crisis in 1873-1874
- De economie krimpt, arbeiders hebben geen sociale zekerheid meer
- Kleinen bedrijven worden opgeslorpt door grote bedrijven
- Er komen holdings, bedrijven krijgen aandelen in andere bedrijven en krijgen zo veel
macht
- Dus er is een concentratie van bedrijven
• Er is een heropleving in 1895: 3,5% groei per jaar
• Er is dus een 2 de industriële revolutie
- Er zijn nieuwe industrieën
- Er zijn nieuwe energiebronnen
➔ Zorgt voor hoge rendabiliteit van het beleid van Leopold 2 en bedrijven komen samen
waardoor de economie groeit
Als we kijken buiten Europa:
• Het kapitalisme internationaliseert
• Er komt protectionisme: bedrijven zoeken naar nieuwe landen met grondstoffen en
zonder industrialisatie
• Hierdoor komen er nieuwe markten
- Men gaat investeren buiten west Europa
• Gevolg: ontstaan van de kolonie Congo (1885) = kolonialisme
Als we kijken naar de financiële concentratie:
• Er is expansie van de markten en er zijn nieuwe grondstoffen en technologieën
• Er ontstaat een monopoliekapitalisme:
- Holdings = gevolgen voor de jobs van mensen en kunnen meer winst vergaren
- Kartels = spreken af om niet te concurreren
- Trust = gaat stappen in de productie monopoliseren
➔ We spreken van een haute finance
Wat zijn de gevolgen voor de arbeiders?
• Arbeidsaristocratie = arbeiders kunnen meegenieten
• Er is vraag tot verbetering van de situatie
Zo ontstaat er de Belgische werklieden partij (BWP) en bestaat uit 2 groepen
, 1. Radicale beweging
2. Gematigde beweging
• Doel BWP: algemeen stemrecht voor iedereen en arbeiders ontvoogden door
democratie en niet door revolutie
• Middel: socialistische meerderheid zoeken
• Ze willen AES, waardoor mensen zullen stemmen voor eigen belang
- Er ontstaan massabewegingen zoals stakingen en betogingen
- Socialisten zijn radicaal en willen dat iedereen kunnen stemmen
De socialisten komen samen, zijn radicaal en compromisbereid
• 1886: zijn er gewelddadige stakingen
• 1887: komt er een algemene revolutionaire werkstaking
➔ Mensen willen partij voor eigen belang
Wallonië reageert hierop Met de radicale parti socialiste républicain
- In 1887 mislukt hun staking
- Worden door de staatsveiligheid geïnfiltreerd
• De radicale en de gematigde komen samen in 1890 ( Saint-Gillis)
- Dit is een overwinning voor de sociaaldemocratie
• Vlaanderen en Wallonië hebben wel een andere economisch en sociaal profiel
- Dus hun economische groei loopt verschillend
Als we kijken naar charter van quaregnon (1894)
• Fusie van:
- Progressief liberalisme: willen stemrecht uitbreiden
- Sociale democratie
- Marxisme: aanval op privé-eigendomsrecht
- Doel: klasseloze MY
- Kerk zet zich af tegen het socialisme
Als we kijken naar het sociaaldemocratische programma in de praktijk:
• Is er een gevecht voor algemeen stemrecht
- 1886: massale betogingen
- 1893: algemene werkstakingen = gevolg AMS, maar zal het AES eisen
Reactie op de arbeidsbeweging:
• Katholieken krijgen schrik door stakingen dus gaan toegeving moeten doen
- Geven het stemrecht
• Er ontstaat een katholieke arbeidszuil maar is kleiner dan die van de socialisten
• Ook was er het Daensisme en was tegen katholieke leiders
- Adolf Daens zat in het parlement
Men had schrik voor een revolutie
• Maar August Beernaert gaat de doorbraak van het socialisme afremmen
, - Hierdoor komt er in 1893 een herziening van de grondwet: het AMS en cijnskies
afgelast
Wat zijn dan de gevolgen voor het AMS:
• Was een katholieke meerderheid van 68%
• Kwam een doorbraak van de socialisten met 28 zetels
- Ramp voor de liberalen
• De conservatieve reactie is de gemeentekieswet van 1895
Er kwam verzet tegen het AMS:
• Van het BWP en de progressieve liberalen
• Er kwam dreiging van socialisten en liberalen kartel
• Conservatieve katholieken gaan toegeving doen aan de liberalen
• Met als gevolg in 1899 komt er evenredige vertegenwoordiging
- Liberalen overleven apart
- Invloed christendom groeit
- Indijken doorbraak van het BWP
Als we kijken naar de vrouwen:
• Zijn volledig uit beeld
• De feministen bestonden maar uit een selecte groep van de burgerij
- Waren meer bezig met het onderwijs voor dames
- En pleiten voor strengere regels tegen alcohol
Zo kwam er een sociale wetgeving:
• Er kwam een start voor een soort ziekte uitkering
• Er kwam subsidariteitsbeginsel
• Er komt wel geen verandering in belastingen
Er kwam een strijd om de boeren: gevolg van het AMS is dat kleine boeren ook kunnen stemmen
( kerk wilt dat)
• Zo is er uitbreiding tot grotere landbouwbedrijven
- Als boeren in problemen zitten migreren ze naar FR, Wallonië of Engeland
• Katholieken willen iets doen aan landbouwcrisis zoals coöperatieven
• Ze gaan een boerenbond oprichten
, Levensbeschouwelijke breuklijn
Gaat over de liberalen en de socialisten die de katholieken proberen te verdrijven
• Schooloorlog werd verloren door de liberalen
• Dus de katholieken waren aan de macht
• 1905: staat en kerk gescheiden in FR dus alle mensen gaan naar BE= was een paradijs
voor de katholieken
• Begin 20 ste eeuw gaan de socialisten en de liberalen een kartel vormen tegen de
katholieken
• De kerk breid uit in de samenleving
- Leidt tot verzuiling
• Na overwinning schoolstrijd:
- Kregen katholieken scholen meer geld
- Was de gemeente niet meer verplicht staatschool op te richten
- Wet-Poullet = meer geld, maar ook officiële diploma nodig overal
• Socialisten en liberalen gaan tegen de katholieke in
- Ze willen meerderheid over heel land dus gaat niet alleen naar arbeiders maar ook
naar boeren
• Ze gaan een andere zuil maken weg van de godsdienst
