Samenvatting Taak PGB WEC II

Deel 1: De economische wederopbouw en de versterking van het sociaal overleg 1945-1960 (P258-
263 en p281-291)

Wederopbouw van de BE naoorlogse economie is zeer snel gegaan
 Regering wilde zo vlug mogelijk prijsdaling/loonsverhoging:
 C. Gutt (minister van Financiën) voorzag muntsanering om prijzen niet pijlsnel de
hoogte in te laten gaan
 Algemeen sociaal verzekeringsstelsel (initiatief van linkervleugel)
 1945: ontstaan Rijkdienst voor maatschappelijke zekerheid (=geeft elke verzekerde
werknemer recht op vervangend inkomen bij werkloosheid, ziekte, invaliditeit of ouderdom)
 Uitgangspunt: recht op arbeid
 Onderhandelingen over lonen/arbeidsomstandigheden werden algemeen/wettelijk
verplicht

Indien men wil participeren in de onderhandelingen moest de organisatie aan enkele criteria
voldoen!

Criteria van ‘representatieve organisatie’:
 Moest klassenverzoenende ideologie die het pact schraagde aanvaarden
 Moet nationaal georganiseerd zijn
 Moet minimaal aantal leden hebben/ondernemingen organiseren die samen evenveel
werknemers telden

Sociaal Pact =overeenkomst tussen werkgevers, vakbonden en de overheid om de
arbeidsvoorwaarden/loonprincipes/sociale rechten/.. te regelen
 Innoveerde op vlak van democratische legitimiteit
 Pact was opgebouwd als reeks concrete hervormingsvoorstellen aan de staat:
 Regering/parlement werd gevraagd het nodige wetgevende werk te doen
 Organiseren van nationale solidariteit werd gezien als taak van staat

Sociale klimaat kende vele spanningen (o.a. door mislukking regeringspolitiek)
 Nieuwe coalitie o.l.v. Van Acker gooide het over andere boeg:
 Afgestap van Gutt zijn maatregelen
 Groot deelte van tijdelijk geblokkeerde geld werd vrijgegeven
=> regering nam zelf initiatieven in prijzensector
 Regering werkte subsidiëringspolitiek uit:
 Stijging van wereldprijzen leidde niet tot sterke prijsverhogingen
 Trachtte kleinhandelsprijzen te drukken
 Ging gepaard met loonblokkeringen in ≠ sectoren
 Regering werkte productiepolitiek uit (met behulp van volmachten):
 Opvoering steenkolenproductie => kon energievoorraad op peil houden
 Versterking sociale voordelen aan arbeiders in mijnbouw
 Duitse krijgsgevangenen werden verplicht tewerkgesteld (later ook Italiaanse
gastarbeiders)
 Sprake van economisch dirigisme




1

, Besluitwet (1945)= stond burgerlijke mobilisatie toe i/d energie- en transportsector, gesanctioneerd
door stakingsverbod

Prijsstijging van 30% in energiesector (1947) leidde tot grote stakingen
 Civiele mobilisatie/ontslag van arbeiders
 Staking vormde hoogtepunt i/d concurrentiestrijd tussen communisten en
sociaaldemocraten

1947: regering P.H. Spaak (samenwerking sociaaldemocraten en katholieken)
 Nieuwe regering door terugtrekking communisten
 Streefde naar geleidelijke opheffing van de overheidsinmenging
 Hielden zich bezig met uitbouw v/h sociale luik

‘Modern’ economisch CVP-beleid:
 Staat krijgt coördinerende rol toebedeeld o.v.d. deze ‘geleide economie’ begeleid werd door
een politiek van sociale vrede
 Akkoord om dirigistische beleid van vorige regering af te bouwen
 Akkoord om economische liberalisme in prijzensector te herstellen
 Mogelijk maken uitbreiding grootwarenhuizen
 Vrije markt zoveel mogelijk herstellen

Er zijn verschillende aanwijzingen die erop duiden dat de regering-Spaak een aantal fundamenten
legde v/h sociaal-economisch beleid dat i/d ‘50/’60 tot volle ontplooiing zal komen

Trage groei en structurele achterstand:

BE economie groeide traag in ’50 (die van GB ook)
BE economie herstelde snel vanaf de bevrijding
 Herstel steunde in belangrijke mate op heropbouw van zwaarder getroffen EU landen

Belgisch mirakel (1947)= het herstel van BE na WOII in vgl met zijn buurlanden

BE conjunctuur werd gekenmerkt door zwakke expansiefasen (=> relatief diepgaande recessies)
BE industriële structuur week in ’50 af van de Europese:
 Zware-/textielnijverheid vertegenwoordigden een veel hoger percentage v/d totale
industriële productie dan elders

Uitgesproken oriëntatie van BE groei op uitvoer (1948-1956 exportvolume verdubbelde)
 Groei import bleef sterk beneden groei export

BE groei was een afgeleide groei:
 Afleidbaar v/d structuur v/d wereldmarkt, aangezien het ritme v/d uitvoer en het saldo v/d
betalingsbalans sterk afhankelijk van internationale schommelingen

BE groei ging om een continu proces:
 BE mirakel, trage groeipatroon, bijzondere kenmerken v/d conjunctuurcyclus waren
afhankelijk v/e duurzaam investeringspatroon


2