H11: Regeling intern milieu
11.1 Het interne milieu
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen: De waarde blijft tussen een boven-en ondergrens.
I_> Er is sprake van homeostase: Het in stand houden van een dynamisch evenwicht.
Regelkringen bestaan uit: receptoren & effectoren
die samen een waarde rond een ingestelde norm
proberen te houden (zie afbeelding).
Dit receptor is een temperatuurzintuig. Deze meet
de temperatuur. Als de temperatuur afwijkt van de
ingestelde norm, dan stuurt het regelcentrum
informatie naar de effectoren die de afwijking
vervolgens gaan corrigeren (opwarmen/afkoelen).
Het temperatuurcentrum (Bi87B) bewaakt de norm
van 37 graden.
Tijdens het bewegen gaan de zweetklieren werken.
Als deze harder werken, gaan de haarvaten in de
huid verwijden, door deze negatieve terugkoppeling koel je af.
Terugkoppeling wil zeggen dat een afwijking van de norm een proces in gang zet dat invloed heeft op
die afwijking Bij negatieve terugkoppeling zal het proces de afwijking tegengaan. Positieve
terugkoppeling stimuleert de afwijking juist. (bvb borstvoeding).
De norm is de gewenste waarde, hier dus de gewenste temperatuur. Receptoren registreren de
actuele waarde in het interne milieu en sturen deze door naar het regelcentrum. Het regelcentrum
vergelijkt deze waarde met de norm en stuurt de juiste effectoren aan bij een afwijking. De werking
van deze effectoren herstelt de afwijking Negatieve terugkoppeling
Kerntemperatuur: temperatuur in het centrale deel van je lichaam waar de vitale organen (hart,
lever, longen, hersenen). Deze temperatuur varieert weinig en is ongeveer 37 graden.
De hypothalamus bevat receptoren die aan de hand van de bloedtemperatuur de kerntemperatuur
registreren (Bi 87B, Bi 88C1). Hypothalamus bevat ook de norm en het regelcentrum van de
kerntemperatuur.
Schiltemperatuur: Temperatuur in de buitenste lagen van het lichaam. Varieert met de temperatuur
van de omgeving. De receptoren voor de schiltemperatuur liggen in de huid en de skeletspieren; het
zijn aparte koud-en warmtereceptoren. Meestal is de schiltemperatuur lager dan de
kerntemperatuur.
In zeewater 12 graden daalt de schiltemperatuur. De koudereceptoren registreren deze afkoeling en
geven dit door aan het regelcentrum.
Zonder tegenmaatregelen zou ook de kerntemperatuur dalen met onderkoeling ( <36 graden) als
gevolg. Door deze daling in temperatuur werken enzymen trager en dus het afweersysteem minder
goed.
Als het regelcentrum deze daling in temperatuur registreert, gaan er signalen naar de effectoren van
kern & schil om de warmteproductie op te voeren (bvb rillen of klappertanden). Kringspieren in
slagadertjes vernauwen zodat er minder bloed naar de schil gaat. Deze herverdeling van het warme
bloed houdt de warmte zoveel mogelijk vast in de kern.
Bij koorts ( >38 graden) ril je van kou. Raar, want deze verschijnselen horen eigenlijk bij een te lage
temperatuur. Bij koorts is de norm in de hypothalamus verhoogd, hierdoor gaan de effectoren aan
, de slag alsof er onderkoeling is en ga je rillen voor warmte om zo te voldoen aan de verhoogde norm.
Zo kan koorts ook wel oplopen tot 41 graden. Koorts is meestal een reactie op een infectie.
Een hogere lichaamstemperatuur stimuleert de productie en de afgifte van afweerstoffen. Het
lichaam kan de infectie sneller en beter bestrijden.
Een verhoging van de norm voor kerntemperatuur gebeurt door cytokine, geproduceerd door witte
bloedcellen (Bi 84L2).
De samenstelling van bloed, weefselvloeistof, lymfe & cytoplasma (het interne milieu ook wel) mag
ook niet te veel variëren. Het regelcentrum voor de samenstelling van het interne milieu bevindt zich
ook in de hypothalamus.
Elke regelkring heeft zijn eigen waarde van het interne milieu en zijn eigen norm.
Homeostase is een situatie. Het is een dynamisch evenwicht in je lichaam. Elk deel heeft zijn
eigen normen & dus eigenlijk zijn eigen evenwichtssituatie. Bijvoorbeeld als je glucose te
weinig hebt moet je voedingsstoffen opnemen. Zo hebben alle onderdelen hier inbreng op de
homeostase.
Poep hoort niet bij uitscheiding en niet bij de homeostase. Dit is omdat deze route niet door je
bloedbaan gaat en dus nooit in je interne milieu is geweest, maar eigenlijk alleen erdoor
(eigenlijk alleen in je externe milieu)
- Door meer CO2 in je lichaam ga je sneller ademen.
Bewegen kost glucose. De lever zet onder invloed van het hormoon glucagon glycogeen om in
glucose en geeft dit af aan het bloed, zo blijft de bloedsuikerspiegel hoog genoeg. Zodra de voorraad
glycogeen opraakt, begint het lichaam aan de vetreserves.
Vet dient als bron voor het maken van glucose en voorkomt zo een te laag glucosegehalte in het
bloed & in de spiercellen: gluconeogenese. Glucose wordt opnieuw gemaakt, maar hier uit vetten
of aminozuren (niet-koolhydraten dus), doordat je een tekort hebt en je het nodig hebt. Dit is ook
wat je met diëten wilt.
Naast O2 hebben je spieren ook Ca2+ nodig om goed te kunnen werken. Bij een tekort aan Ca2+
regelt het parathormoon afgifte van Ca2+ uit je skelet naar het bloed en verminderen ze de
calciumopslag in je botten. Vervolgens nemen de darmen extra Ca2+ op uit je voedsel en de
calciumuitscheiding door de nieren daalt. Zodra de normwaarde van Ca2+ weer is bereikt, treedt
door negatieve terugkoppeling afname van de getroffen maatregelen op: je interne milieu is weer in
evenwicht.
11.2: Processen in de lever
Bijna alle voedingsstoffen die je via je darmen opneemt, gaan via de lever. Je lever is een soort grote
chemische werkplaats, hier vinden zo´n 600 processen plaats:
koolhydraat-, vet-, en eiwitstofwisseling, afbraak van giftige stoffen
en opslag van o.a. ijzer. Bij de meeste processen komen warmte
vrij. De lever is continu actief.
Bloed komt binnen via de leverslagader en vanuit de poortader.
Poortader-bloed bevat verteringsproducten & leverslagader-bloed
bevat O2-rijk bloed vanuit de aorta.
11.1 Het interne milieu
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen: De waarde blijft tussen een boven-en ondergrens.
I_> Er is sprake van homeostase: Het in stand houden van een dynamisch evenwicht.
Regelkringen bestaan uit: receptoren & effectoren
die samen een waarde rond een ingestelde norm
proberen te houden (zie afbeelding).
Dit receptor is een temperatuurzintuig. Deze meet
de temperatuur. Als de temperatuur afwijkt van de
ingestelde norm, dan stuurt het regelcentrum
informatie naar de effectoren die de afwijking
vervolgens gaan corrigeren (opwarmen/afkoelen).
Het temperatuurcentrum (Bi87B) bewaakt de norm
van 37 graden.
Tijdens het bewegen gaan de zweetklieren werken.
Als deze harder werken, gaan de haarvaten in de
huid verwijden, door deze negatieve terugkoppeling koel je af.
Terugkoppeling wil zeggen dat een afwijking van de norm een proces in gang zet dat invloed heeft op
die afwijking Bij negatieve terugkoppeling zal het proces de afwijking tegengaan. Positieve
terugkoppeling stimuleert de afwijking juist. (bvb borstvoeding).
De norm is de gewenste waarde, hier dus de gewenste temperatuur. Receptoren registreren de
actuele waarde in het interne milieu en sturen deze door naar het regelcentrum. Het regelcentrum
vergelijkt deze waarde met de norm en stuurt de juiste effectoren aan bij een afwijking. De werking
van deze effectoren herstelt de afwijking Negatieve terugkoppeling
Kerntemperatuur: temperatuur in het centrale deel van je lichaam waar de vitale organen (hart,
lever, longen, hersenen). Deze temperatuur varieert weinig en is ongeveer 37 graden.
De hypothalamus bevat receptoren die aan de hand van de bloedtemperatuur de kerntemperatuur
registreren (Bi 87B, Bi 88C1). Hypothalamus bevat ook de norm en het regelcentrum van de
kerntemperatuur.
Schiltemperatuur: Temperatuur in de buitenste lagen van het lichaam. Varieert met de temperatuur
van de omgeving. De receptoren voor de schiltemperatuur liggen in de huid en de skeletspieren; het
zijn aparte koud-en warmtereceptoren. Meestal is de schiltemperatuur lager dan de
kerntemperatuur.
In zeewater 12 graden daalt de schiltemperatuur. De koudereceptoren registreren deze afkoeling en
geven dit door aan het regelcentrum.
Zonder tegenmaatregelen zou ook de kerntemperatuur dalen met onderkoeling ( <36 graden) als
gevolg. Door deze daling in temperatuur werken enzymen trager en dus het afweersysteem minder
goed.
Als het regelcentrum deze daling in temperatuur registreert, gaan er signalen naar de effectoren van
kern & schil om de warmteproductie op te voeren (bvb rillen of klappertanden). Kringspieren in
slagadertjes vernauwen zodat er minder bloed naar de schil gaat. Deze herverdeling van het warme
bloed houdt de warmte zoveel mogelijk vast in de kern.
Bij koorts ( >38 graden) ril je van kou. Raar, want deze verschijnselen horen eigenlijk bij een te lage
temperatuur. Bij koorts is de norm in de hypothalamus verhoogd, hierdoor gaan de effectoren aan
, de slag alsof er onderkoeling is en ga je rillen voor warmte om zo te voldoen aan de verhoogde norm.
Zo kan koorts ook wel oplopen tot 41 graden. Koorts is meestal een reactie op een infectie.
Een hogere lichaamstemperatuur stimuleert de productie en de afgifte van afweerstoffen. Het
lichaam kan de infectie sneller en beter bestrijden.
Een verhoging van de norm voor kerntemperatuur gebeurt door cytokine, geproduceerd door witte
bloedcellen (Bi 84L2).
De samenstelling van bloed, weefselvloeistof, lymfe & cytoplasma (het interne milieu ook wel) mag
ook niet te veel variëren. Het regelcentrum voor de samenstelling van het interne milieu bevindt zich
ook in de hypothalamus.
Elke regelkring heeft zijn eigen waarde van het interne milieu en zijn eigen norm.
Homeostase is een situatie. Het is een dynamisch evenwicht in je lichaam. Elk deel heeft zijn
eigen normen & dus eigenlijk zijn eigen evenwichtssituatie. Bijvoorbeeld als je glucose te
weinig hebt moet je voedingsstoffen opnemen. Zo hebben alle onderdelen hier inbreng op de
homeostase.
Poep hoort niet bij uitscheiding en niet bij de homeostase. Dit is omdat deze route niet door je
bloedbaan gaat en dus nooit in je interne milieu is geweest, maar eigenlijk alleen erdoor
(eigenlijk alleen in je externe milieu)
- Door meer CO2 in je lichaam ga je sneller ademen.
Bewegen kost glucose. De lever zet onder invloed van het hormoon glucagon glycogeen om in
glucose en geeft dit af aan het bloed, zo blijft de bloedsuikerspiegel hoog genoeg. Zodra de voorraad
glycogeen opraakt, begint het lichaam aan de vetreserves.
Vet dient als bron voor het maken van glucose en voorkomt zo een te laag glucosegehalte in het
bloed & in de spiercellen: gluconeogenese. Glucose wordt opnieuw gemaakt, maar hier uit vetten
of aminozuren (niet-koolhydraten dus), doordat je een tekort hebt en je het nodig hebt. Dit is ook
wat je met diëten wilt.
Naast O2 hebben je spieren ook Ca2+ nodig om goed te kunnen werken. Bij een tekort aan Ca2+
regelt het parathormoon afgifte van Ca2+ uit je skelet naar het bloed en verminderen ze de
calciumopslag in je botten. Vervolgens nemen de darmen extra Ca2+ op uit je voedsel en de
calciumuitscheiding door de nieren daalt. Zodra de normwaarde van Ca2+ weer is bereikt, treedt
door negatieve terugkoppeling afname van de getroffen maatregelen op: je interne milieu is weer in
evenwicht.
11.2: Processen in de lever
Bijna alle voedingsstoffen die je via je darmen opneemt, gaan via de lever. Je lever is een soort grote
chemische werkplaats, hier vinden zo´n 600 processen plaats:
koolhydraat-, vet-, en eiwitstofwisseling, afbraak van giftige stoffen
en opslag van o.a. ijzer. Bij de meeste processen komen warmte
vrij. De lever is continu actief.
Bloed komt binnen via de leverslagader en vanuit de poortader.
Poortader-bloed bevat verteringsproducten & leverslagader-bloed
bevat O2-rijk bloed vanuit de aorta.
