Samenvatting Microbiologie MZK leerjaar 3, tentamen Parodontologie/implantologie

Microbiologie
Valt onder het tentamen parodontologie/implantologie (15 meerkeuzevragen)

HC 1
Doelstellingen:
Virologie
De student...
- Kent de kenmerken van virussen en weet hoe virussen zich vermenigvuldigen
- Weet wat bacteriofagen zijn en hoe deze ingezet kunnen worden om bacteriën te vernietigen
- Weet welke ziekten in de mond veroorzaakt worden door virussen
- Begrijpt de besmettingsroutes van virussen
- Weet hoe virussen behandeld kunnen worden
- Kan aangeven dat in specifieke casussen virussen mogelijk een rol kunnen spelen bij parodontitis patiënten

Schimmels
De student...
- Kent de kenmerken van schimmels en weet hoe schimmels zich vermenigvuldigen
- Weet dat schimmels in verschillende levensvormen kan voorkomen
- Weet dat schimmels als commensaal voorkomen in de mond
- Weet welke orale ziekten in de mond veroorzaakt worden door schimmels
- Begrijpt het verschil tussen antibiotica en antimycotica
- Ziet wanneer schimmels een rol kunnen spelen bij parodontitis en peri-implantitis


Orale Microbiologie
Ons lichaam bevat 10x meer bacteriecellen dan lichaamscellen. Totaal een kilo aan bacteriën.

Darmflora
- Helpt bij de voedselverwerking
- Speelt een rol bij de productie van vitamine K
- Houden ‘slechte’ bacteriën tegen

Bacteriën in onze mond (de orale biofilm/tandplaque): tandoppervlak, tussen tanden, tandvlees, tong, etc.

Onderscheid maken d.m.v.:
- Gramkleuring (maakt gram positieve- en gram negatieve bacteriën zichtbaar)
 Positief = paars, negatief = roze

Opbouw van de celwand:

Peptidoglycaan (mucopeptide/mureïne) = een driedimensionaal
netwerk van een gigantisch molecuul dat de gehele bacterie
omspant en er vorm en sterkte aan geeft.




Indeling aerobe en anaerobe bacteriën:
- Strikt of obligaat aeroob
- Facultatief anaeroob
- Microaerofiel
- Strikt anaeroob
- Zuurstof tolerante anaeroob

Hoe hechten deze bacteriën aan onze tanden?
 Vorming pellikel: een laagje van eiwitten dat gevormd wordt op het oppervlak van tanden en kiezen.
- Binnen enkele seconden is het initiële laagje gevormd, na 30 minuten is het pellikel stabiel.

,Pellikel bestaat uit:
- Eiwitten en enzymen  o.a. amylase
- Glycoproteïne  eiwit met daaraan gekoppeld 1 of meer suikereenheden; oligosachariden
- Koolhydraten  sachariden
- Aminozuren

Waar komen deze componenten vandaan?
Uit speeksel, uit bacteriën die al in je mond zitten, uit wangslijmvlies, uit het creviculaire vloeistof (vloeistof die
vanuit de wortelpunt naar boven wordt gestuwd langs je tand en tandvlees).

Functie pellikel:
1. Soort olie/smeermiddel van je tanden  helpt bij spreken en kauwen
2. Beschermt tegen demineralisatie (door bacteriën en chemicaliën)
3. Afweer
 Eiwitten in het pellikel zijn antimicrobieel
 Immuun afweer
 Ontstekingsafweer
4. Microbiologische kolonisatie (= basis van de biofilm)

Vorming van plaque/biofilm:
1. Pellikel: dunne laag eiwitten afkomstig van speeksel
2. Bacteriën herkennen hechtingsplaatsen en binden zich aan het pellikel  omkeerbaar
Bacteriën vormen EPS  extracellulair polymeric substance

Soorten bacteriën die initieel hechten:




3. Rijping (maturatie) van de biofilm. De eerste laag bacteriën vormt nieuwe aangrijpingspunten voor de
volgende laag bacteriën. Poreuze kanalen en water kanalen geven voeding aan de bacteriën.

Samenstelling bacteriën in rijpe biofilm:




4. Door gebrek aan voeding of door de afweer (speeksel)  zullen bacteriën (in groepen) loslaten en zich weer
elders in de mond proberen te hechten.


Dus... 4 stadia voor biofilm vorming:

, Fusobacteriën vormen een laag tussen de vroege en de late bewoners. En de late bewoners van de pellikel
laag/biofilm zijn eigenlijk onze paropathogenen.


Biofilm is heel erg stabiel. Eigenlijk geen plaats voor nieuwkomers.
- Functie biofilm:
Beschermd onze tanden en kiezen, zolang er sprake is van symbiose.

Rode complex zijn dus de paropathogenen.




Symbiose: langdurig samenleven van 2 organismen van verschillende soorten waarbij de samenleving van ten minste
1 van de organismen gunstig of zelfs noodzakelijk is.

Dysbiose: concept om een situatie van disbalans in de microbiota aan te geven, waarbij de gezondheid van de
gastheer in het geding komt.


Van een gezonde mond  parodontitis
= van gram positief  gram negatief
= van facultatief anaeroob  obligaat (strikt) anaeroob

Gezonde mond = symbiose
Gingivitis/parodontitis = dysbiose




Overdracht van bacteriën vindt plaats in de eerste 5 jaar van ouder naar kind (gelijkenis in biofilm).
- Kinderen waarvan de ouders parodontitis hebben daardoor ook een groter risico op basis van hun
microflora.

Kissing disease: het is heel moeilijk om paropathogene bacteriën over te dragen aan een goede stabiele mondflora.
- Kissing disease past heel erg bij de ziekte van Pfeiffer, maar niet bij het overbrengen van parodontitis.
- Het is wel, hoe vaker je met elkaar zoent, hoe meer de samenstelling van bacteriën in het speeksel op elkaar
lijkt.
- Gemiddeld wissel je bij een tongzoen van 10 seconden, 80 miljoen bacteriën uit.




De Aa bacterie staat bekend als de belangrijkste paropathogeen:
- Toxine productie (leukotoxin)
Grijpen aan, beschadigen de functie en doden belangrijke
cellen van het humane immuunsysteem.
- Klein gram negatief staafje
- Facultatief anaeroob
- Typisch microscopisch beeld (bloemetje)


Virulentie factoren:
- Factoren die ervoor zorgen dat de Aa bacterie zich kan handhaven in de mondholte
- Factoren die de afweer van de gastheer tegen gaan
- Factoren die de weefsels afbreken