100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached 4.2 TrustPilot
logo-home
Summary

Samenvatting Communicatieve Ontwikkeling

Rating
-
Sold
4
Pages
76
Uploaded on
30-12-2020
Written in
2020/2021

Deze samenvatting is volledig gebaseerd op de hoorcolleges van Communicatieve ontwikkeling - de slides zijn hierin verwerkt, extra notities en afbeeldingen

Institution
Course

















Whoops! We can’t load your doc right now. Try again or contact support.

Written for

Institution
Study
Course

Document information

Uploaded on
December 30, 2020
Number of pages
76
Written in
2020/2021
Type
Summary

Subjects

Content preview

Communicatieve ontwikkeling
Les 1: communicatiemodel en microgenese van het spreken ................................................................................................. 6
Bouwstenen van communicatie tussen mensen? ............................................................................................................................ 6
Het communicatiemodel (auditief)............................................................................................................................................. 6
Communicatie via ....................................................................................................................................................................... 7
Bouwstenen auditief model........................................................................................................................................................ 7
Onderliggende processen om informatie te verwerken .................................................................................................................. 7
Decoderen ................................................................................................................................................................................... 8

les 2: Auditieve ontwikkeling (gehoor) .................................................................................................................................. 9
Prenetaaal en eerste levensjaren .................................................................................................................................................... 9
Prenataal horen ............................................................................................................................................................................... 9
Anatomische en (neuro) functionele ontwikkeling .......................................................................................................................... 9
Voor de geboorte ...................................................................................................................................................................... 10
Na de geboorte ......................................................................................................................................................................... 10
Neonataal horen (horen vanaf geboorte) ..................................................................................................................................... 10
Plasticiteit .................................................................................................................................................................................. 10
Reflexmatig VS begrijpend horen .................................................................................................................................................. 11
Ontwikkeling gehoorfuncties in het eerste levensjaar .................................................................................................................. 11
Detectie ..................................................................................................................................................................................... 11
Discriminatie ............................................................................................................................................................................. 11
Identificatie ............................................................................................................................................................................... 12
Interpretatie .............................................................................................................................................................................. 12
Lokalisatie ................................................................................................................................................................................. 12
evidenties van neonataal horen ............................................................................................................................................... 12
checklist van gehoorgedragingen .................................................................................................................................................. 12
Geboorte tot 3 maanden .......................................................................................................................................................... 12
3 tot 6 maanden ........................................................................................................................................................................ 12
6 tot 10 maanden ...................................................................................................................................................................... 13
10 tot 15 maanden .................................................................................................................................................................... 13
15 tot 18 maanden .................................................................................................................................................................... 13

les 3: niet-talige en vroeg-talige intentionele communicatie ................................................................................................ 13
baby talk, motherese, infant-directed, speech or child-directed speech ....................................................................................... 13
‘still face’ ........................................................................................................................................................................................ 13
Mijlpalen in de vroege communicatieve ontwikkeling .................................................................................................................. 14
Geboorte ................................................................................................................................................................................... 14
6 maanden ................................................................................................................................................................................ 14
8 maanden ................................................................................................................................................................................ 14
9-10 maanden ........................................................................................................................................................................... 14
12-15 maanden ......................................................................................................................................................................... 14
Begrippen .................................................................................................................................................................................. 14
Referentiële gestes of proto-gebaren (conventieel (peace teken met vingers)) ..................................................................... 15
Referentiële vocalisten of poto-woorden................................................................................................................................. 15
ontwikkeling van het kijkgedrag.................................................................................................................................................... 15

les 4: spraak – prelinguale preriode .................................................................................................................................... 16
de ontwikkeling van de structuur en functies van het spraakapparaat ........................................................................................ 17
Sublaryngaal systeem ............................................................................................................................................................... 17
Laryngaal (fonatoir) systeem .................................................................................................................................................... 17
Supralaryngaal systeem ............................................................................................................................................................ 17
Hersenen ................................................................................................................................................................................... 17
Luchtstroom door resonantieruimten ............................................................................................................................................ 17
1

, Articulatieplaatsen van medeklinkers ........................................................................................................................................... 18
Anatomische structuren................................................................................................................................................................. 18
Vanaf dat een baby geboren is: ................................................................................................................................................ 18
Bij een pasgeboren baby:.......................................................................................................................................................... 18
3/4de maand tot 6/7de maand ................................................................................................................................................... 19
5/7e – 10/12e maand: brabbelen .............................................................................................................................................. 19
reflexmatig bewegen ..................................................................................................................................................................... 19
Afbouwen reflexen door neurologische rijping ........................................................................................................................ 19
Afbouwen van reflexen ............................................................................................................................................................. 20
Bewuste, willekeurige motoriek ............................................................................................................................................... 20
feedback en feedforward systeem van het spreken (diva-model)................................................................................................. 20
Feedback en feedforward ......................................................................................................................................................... 21
DIVA-model ............................................................................................................................................................................... 21

Les 5: prelinguale fase van de taalontwikkeling ................................................................................................................... 25
Wat gebeurt er in de prelinguale periode? .................................................................................................................................... 25
Van taal naar communicatie ..................................................................................................................................................... 25
Verschillende aspecten, verschillende periodes....................................................................................................................... 26
Huilen/schreien en de vroege luisterontwikkeling......................................................................................................................... 28
Vocaliseren..................................................................................................................................................................................... 28
De verdere luisterontiwkkeling ................................................................................................................................................. 28
Evolutie in interactie ................................................................................................................................................................. 28
Evolutie in vocalen productie ................................................................................................................................................... 28
Vocaal spel ..................................................................................................................................................................................... 29
De verdere luisterontwikkelingen............................................................................................................................................. 29
Brabbelen ....................................................................................................................................................................................... 30
Van luisterontwikkeling tot passieve taalontwikkeling ............................................................................................................ 30
Evolutie in interactie ................................................................................................................................................................. 30
Evolutie in de vocale productie................................................................................................................................................. 30
Besluit ............................................................................................................................................................................................ 31

Les 6: Vroeglinguale periode ............................................................................................................................................... 31
wat gebeurt er in deze fase ........................................................................................................................................................... 31
Prelinguale fase VS vroeglinguale fase .......................................................................................................................................... 31
Prelinguale fase ......................................................................................................................................................................... 31
Vroeglinguale fase..................................................................................................................................................................... 31
vroeglinguale periode .................................................................................................................................................................... 32
Éénwoordfase en verere woordenschatontwikkeling 1j-1,6j ................................................................................................... 32
Woordenschatontwikkeling ...................................................................................................................................................... 32
Taalhandelingen ........................................................................................................................................................................ 33
Twee- en meerwoord zin................................................................................................................................................................ 33
Soorten zinnen .......................................................................................................................................................................... 33
Meerwoordzin of telegramstijl ................................................................................................................................................. 34
Meerzinnen geen morfologie ................................................................................................................................................... 34
taal als spel .................................................................................................................................................................................... 34
Besluit ............................................................................................................................................................................................ 35

Les 7: de fonetische ontwikkeling ....................................................................................................................................... 35
Vroeglinguale periode 1-2,5 jaar ................................................................................................................................................... 35
Differentiatiefase ........................................................................................................................................................................... 36
Spraakverstaanbaarheid ........................................................................................................................................................... 36
Leeftijd van verwerving van SK ................................................................................................................................................. 36
Fonetische ontwikkeling ........................................................................................................................................................... 36

2

, Fonetische inventarisatie: PCC PVC OSDA ..................................................................................................................................... 37
Fonetische inventarisatie .......................................................................................................................................................... 37

les 8: de fonologische ontwikkeling..................................................................................................................................... 38
fonemen ......................................................................................................................................................................................... 38
Voorlopers................................................................................................................................................................................. 39
Achterlopers (versteende vormen)........................................................................................................................................... 39
Foneemverwerving ........................................................................................................................................................................ 40
Fonologische processen ................................................................................................................................................................. 40
Substitutieprocessen (zie oefencollege) ................................................................................................................................... 40
Syllabestructuurprocessen........................................................................................................................................................ 41
Woordtemplate ........................................................................................................................................................................ 42
Fonologische processen & reductie van de verstaanbaarheid ...................................................................................................... 42
Idiosyncratische processen ....................................................................................................................................................... 43
Syllabe en woordvorming .............................................................................................................................................................. 43

Les 9: Differentiatiefase...................................................................................................................................................... 43
grote veranderingen ...................................................................................................................................................................... 43
Semantiek en woordenschat.......................................................................................................................................................... 43
Kwantitatieve groei ................................................................................................................................................................... 43
Kwalitatieve groei ..................................................................................................................................................................... 44
Nieuwe woordklassen ............................................................................................................................................................... 44
Syntaxis .......................................................................................................................................................................................... 45
Zinslengte, woordvolgorde ....................................................................................................................................................... 45
Vraagzinnen .............................................................................................................................................................................. 45
Ontkennende zinnen................................................................................................................................................................. 45
Samengestelde zinnen .............................................................................................................................................................. 46
Morfologische ontwikkeling .......................................................................................................................................................... 46
Taal als spel.................................................................................................................................................................................... 48
Bedmonoloog ............................................................................................................................................................................ 48
Taalspel overdag ....................................................................................................................................................................... 48
Pragmatische, communicatieve en metalinguïstische aspecten ................................................................................................... 48
Aarzelend spreken.......................................................................................................................................................................... 48
Besluit ............................................................................................................................................................................................ 49

Les 10: Meertaligheid ......................................................................................................................................................... 49
Wat is tweetaligheid bij kinderen? ................................................................................................................................................ 49
Standaardtaal, dialect en taalvarianten ........................................................................................................................................ 50
Simultane tweetaligheid ................................................................................................................................................................ 50
Successieve tweetaligheid ............................................................................................................................................................. 51
Besluit ............................................................................................................................................................................................ 51

les 11: de voltooiingsfase ................................................................................................................................................... 51
van taal naar taalcultuur ............................................................................................................................................................... 51
de verdere fonololigsche ontwikkeling .......................................................................................................................................... 52
semantiek en woordenschat .......................................................................................................................................................... 52
morfo-syntactische aspecten ......................................................................................................................................................... 52
Syntax ........................................................................................................................................................................................ 52
Morfologie ................................................................................................................................................................................ 53
taal als spel .................................................................................................................................................................................... 53

3

, Evolutie in taalspel .................................................................................................................................................................... 53
Taal in kindercultuur ................................................................................................................................................................. 53
Taal in kindhumor ..................................................................................................................................................................... 53
pragmatische, communicatieve, linguistische aspecten ............................................................................................................... 54
besluit............................................................................................................................................................................................. 54

Les 12: vloeiendheid........................................................................................................................................................... 54
onvloeiendheden............................................................................................................................................................................ 54
Taal- en spraakonvloeiendheden.............................................................................................................................................. 54
Classificatie Ambrose & Yari: normale ............................................................................................................................... 55
Other disfluencies (=normale, between words) ....................................................................................................................... 55
Stuttering-like disfluencies (niet-normale, within words) ........................................................................................................ 55
spraakvloeiendheid ........................................................................................................................................................................ 56
Ontstaan niet-normale onvloeiende spraak .................................................................................................................................. 56
verdwijnen niet-normaal onvloeiende spraak ............................................................................................................................... 56
Neuroplasticiteit ....................................................................................................................................................................... 56
Behandeleffecten op kleuterleeftijd ......................................................................................................................................... 56
Herstel voorspellen ................................................................................................................................................................... 56
Sociale implicaties ..................................................................................................................................................................... 57
besluit............................................................................................................................................................................................. 57
onderliggende theorie.................................................................................................................................................................... 57
Multifacotrieel model ............................................................................................................................................................... 57
Model met niveaus ................................................................................................................................................................... 57

kadering factoren opdracht (spraakstaal) ............................................................................................................................ 58
Concreet – abstract ................................................................................................................................................................... 58
Soort activiteit ........................................................................................................................................................................... 58
Taalniveau ................................................................................................................................................................................. 59
Context/omgeving .................................................................................................................................................................... 59

les 13: Tieners, volwassenen en adoloscenten ..................................................................................................................... 59
Communicatie na de lagere schoolleeftijd..................................................................................................................................... 59
Taal ............................................................................................................................................................................................ 59
Spraak........................................................................................................................................................................................ 59
Stem en gehoor ......................................................................................................................................................................... 59

gehoor............................................................................................................................................................................... 60
De gezondheidseffecten van te luid geluid .............................................................................................................................. 60
Toonaudiogram ......................................................................................................................................................................... 61
Gehoorscreening in Vlaanderen bij jongeren ........................................................................................................................... 62
SPIN-test = SPeech In Noise test .................................................................................................................................................... 62

les 14: stem ....................................................................................................................................................................... 62
Deelcomponenten van stem ..................................................................................................................................................... 62
De evolutie van kinderstem naar volwassen stem ................................................................................................................... 62
ademtypes...................................................................................................................................................................................... 63
Rustadem VS spreekadem ............................................................................................................................................................. 63
adembeheersing ............................................................................................................................................................................ 63
fonatie ............................................................................................................................................................................................ 64
Stemplooien = Trilliingsbron ..................................................................................................................................................... 64
Toonhoogte ............................................................................................................................................................................... 64
Frequentieregeling .................................................................................................................................................................... 65
Classificatie zangstemmen ........................................................................................................................................................ 65
4

, Registers .................................................................................................................................................................................... 65
Luidheid..................................................................................................................................................................................... 66
Stemkwaliteit ............................................................................................................................................................................ 66
resonantie ...................................................................................................................................................................................... 66
Bronfiltermodel ......................................................................................................................................................................... 67
Spraakkanaal als klankkast ........................................................................................................................................................... 67
Nasale resonantie = neusholte ................................................................................................................................................. 67
Farynx en Larynx ....................................................................................................................................................................... 67
Mondholte ................................................................................................................................................................................ 67

Evolutie van kinderstem naar volwassenstem ..................................................................................................................... 67
de baby- en kinderstem ................................................................................................................................................................. 67
stemveranderingen in de puberteit ............................................................................................................................................... 68
de stemmutatie bij jongens ........................................................................................................................................................... 68

spraak bij tieners en volwassenen....................................................................................................................................... 68
de spraaktaalontwikkleing gaat verder ......................................................................................................................................... 68
Belgisch nederlands VS nederlands nederlands............................................................................................................................. 69
definities......................................................................................................................................................................................... 69
Evolutie naar een ‘standaard’ Belgisch-Nederlands ................................................................................................................. 69
Standaardtaal: huidige situatie ................................................................................................................................................. 70
Evolutie naar tussentaal............................................................................................................................................................ 70
regionale articulatiebasis............................................................................................................................................................... 70
Assimilatie ................................................................................................................................................................................. 71

les 15: ouderen .................................................................................................................................................................. 71
presbyacusis: IDC-10 hardhorendheid bij ouderen ........................................................................................................................ 71
Kenmerken presbycusis ............................................................................................................................................................ 72
prevalentie – homans et al 2017 ................................................................................................................................................... 72
Oorzaken Multifactorieel .......................................................................................................................................................... 72
Gevolgen van onbehandelde presbyacusis .............................................................................................................................. 73
Associatie tussen gehoorverlies, cognitieve aandoeningen en dementie ............................................................................... 73
Behandeling .............................................................................................................................................................................. 74

taal bij ouderen.................................................................................................................................................................. 74

Spraak bij ouderen ............................................................................................................................................................. 75

stemveranderingen bij oudere personen ............................................................................................................................. 75
invloed veroudering op de stem .................................................................................................................................................... 75
veranderingen in de ademhaling ................................................................................................................................................... 75
hormonale veranderingen ........................................................................................................................................................ 76
veranderingen in de larynx ....................................................................................................................................................... 76




5

,LES 1: COMMUNICATIEMODEL EN MICROGENESE VAN HET SPREKEN
(cursus en slides – hoofdstuk 1, 2, 3)

BOUWSTENEN VAN COMMUNICATIE TUSSEN MENSEN?
1. Het probleem te situeren
2. Om te weten welke vaardigheden nodig zijn om tot een normale communicatie tussen mensen te
komen
3. Op welke disciplines en specialisatiedomeinen we beroep kunnen doen om een probleem in de
communicatie op te lossen

Het communicatiemodel (auditief)




− Start: het start uit onze hersenen (een gedachte) ik wil een boodschap meedelen
− Zetten we om in een taal
− Via spraak/stem uiten wij de boodschap
o Via het spraakorgaan formuleren wij de boodschap
o Maar ook het ritme/intonatie geeft een boodschap over
− Spraak wordt omgezet tot luchtparticels
− =>wordt omgevormd tot geluid en gaat verder naar het gehoor van de ontvanger Via ons auditief
systeem (gehoor)
− Via gehoor gaan we de boodschap decoderen/ontleden
− Wordt omgezet tot zenuwsignalen en worden gedecodeerd in taal (door het brein)




6

,De handbeweging en visuele systeem van de
communicatie
− Gebaren ondersteunen de spraak en taal
− Maar ook de non-verbale communicatie
o Beelden/symbolen (prentenboeken
bij jongeren)
o Tactiel geur
o Mimiek
o Schrijven (geschrift voor een cliënt)
o Kledij
o Gebaren
o Houding
o Lichamelijke reacties
− Houding geeft ook een boodschap aan je gesprekspartner

Communicatie via

− Woorden
− Melodie (luiheid, intonatie, klemtoon en tempo) 80%-90%
− Non-verbaal gedrag

− Dus: observatie van het totale gedrag in de communicatie

Bouwstenen auditief model

− Boodschap
− Verwerking (taalproductie)
− Output (spraak)
− Medium (geluid)
− Input (zintuigen)
− Verwerking (taalbegrip)




ONDERLIGGENDE PROCESSEN OM INFORMATIE TE VERWERKEN




Auditieve verwerking
7

,4. Motorische programmering: zorgt voor de stand/verplaatsing van de tong in de mond.
5. Conceptvorming: kind ziet een olifant en zegt daartegen ‘neuspiemel’, kenmerken zijn er, maar niet het
juiste lexicon. Fonologische redenering (ze heeft nog niet de code om ‘V’ te zeggen bij ‘Vlinder’ =
‘Blinder’)
6. Omschrijven van woorden als het woord op het puntje op jouw tong ligt (woord staat nog niet in
jouw woordenboek)

Decoderen

Bestaand of niet?
erachterkomen of het onze lexicon aanspreekt
Bestaand: Bed en congenitaal (nederlandse woorden die bestaan)
Niet bestaan: Chuàng (japans) en Beromus (geen koppeling, nonsenswoord)




8

,LES 2: AUDITIEVE ONTWIKKELING (GEHOOR)
PRENETAAAL EN EERSTE LEVENSJAREN
1. Prenataal horen (gehoor wordt voor de geboorte al geactiveerd
2. Neurotaal horen (wordt na de geboorte geactivieerd)

PRENATAAL HOREN
− Baby’s horen in de baarmoeder al geluid
− Maar ook omgevingsgeluiden, zoals je mama

De geluidsomgeving in utero (in de baarmoeder)
3 bronnen
− Intern genegeerde geluiden
o Organen, bewegingen en stem van de moeder (zorgt al voor een intense band)
o Luiheid moederstem IN = BUITEN baarmoeder
− Extern genereerde geluiden
o Gedempt en lage frequenties
− Vibro-akoestische stimulatie (VAS)
o Een stimulatie op basis van trillingen
o Via trillingen kan je ook horen
Oppassen! Naar een concert gaan als je zwanger bent, is niet slim

ANATOMISCHE EN (NEURO) FUNCTIONELE ONTWIKKELING
(niet kennen, goed lezen)




9

, Bewijzen voor prenataal horen
− Vanaf week 25: prenataal horen
− =15 weken hoor ervaringen
− Enkele bewijzen

Voor de geboorte

o Externe luide geluiden > 100 dB SPL Schrikreflex
o ….

Na de geboorte

oVoorkeur aan de eigen moederstem
oVoorkeur voor spraakpatronen van de eigen taal
oMelodie van huilpatroon is afhankelijk van de taal van de moeder
oFoetale ‘soap addiction’: baby wordt kalmer bij horen van themamuziek van de serie waar
de moeder vaak naar keek tijdens de zwangerschap
o …
− Prenataal auditief leren/geheugen

NEONATAAL HOREN (HOREN VANAF GEBOORTE)
Plasticiteit

− Neuroplasticiteit = fenomeen dat hersenen zich voegen naargelang de sensorische input
− Ongelofelijk snel proces waardoor structuur van de hersenen na het eerste levensjaar grotendeels
overeenkomt met jongvolwassene
− Plasticiteit grootste in de eerste 2 levensjaren
− Auditieve banen en auditieve cortex ontwikkel zich obv auditieve stimulatie
− Het meest efficiënte pad waarvoor auditieve signalen verplaatsen wordt uitgesleten met ervaring
en informatieoverdracht gaat sneller
− Kritieke periode van hoorontwikkeling van ongeveer twee jaar




10

Get to know the seller

Seller avatar
Reputation scores are based on the amount of documents a seller has sold for a fee and the reviews they have received for those documents. There are three levels: Bronze, Silver and Gold. The better the reputation, the more your can rely on the quality of the sellers work.
manonduwel Thomas More Hogeschool
Follow You need to be logged in order to follow users or courses
Sold
23
Member since
4 year
Number of followers
13
Documents
9
Last sold
2 year ago
Manon Duwel - Logopedie&Audiologie

Mijn samenvattingen zijn allemaal piekfijn uitgewerkt. Ze zijn gebaseerd op de slides, hoorcolleges, cursustekst en extra notities die gegeven zijn door de prof. Met mijn overzichtelijke lay-out is het leren een peulenschil en is alles duidelijk!

3.6

5 reviews

5
2
4
0
3
2
2
1
1
0

Recently viewed by you

Why students choose Stuvia

Created by fellow students, verified by reviews

Quality you can trust: written by students who passed their tests and reviewed by others who've used these notes.

Didn't get what you expected? Choose another document

No worries! You can instantly pick a different document that better fits what you're looking for.

Pay as you like, start learning right away

No subscription, no commitments. Pay the way you're used to via credit card and download your PDF document instantly.

Student with book image

“Bought, downloaded, and aced it. It really can be that simple.”

Alisha Student

Frequently asked questions