Motorisch leren
Inhoud
Hoofdstuk 1: perspectieven in motorische controle en leren.................................5
1. Motorisch leren en motorische controle..........................................................5
1.1. Definitie van motorisch leren...................................................................5
1.2. Definitie van motorische controle.............................................................5
2. Theorieën over motorische controle...............................................................6
2.1. Gesloten-lus theorie van Adams...............................................................6
2.2. Schematheorie van Schmidt.....................................................................7
2.3. Gedeafferentieerde mensen.....................................................................7
3. Motorisch programma..................................................................................... 7
3.1. Definitie van Keele................................................................................... 7
3.2. Nieuwe definitie van Schmidt...................................................................7
4. Parameters..................................................................................................... 8
4.1. Invarianten............................................................................................... 8
4.2. Infobronnen.............................................................................................. 8
5. Schematheorie............................................................................................... 8
5.1. Herinneringsschema................................................................................. 9
5.2. Herkenningsschema................................................................................. 9
5.3. Foutendetectieschema............................................................................. 9
5.4. Gevarieerd oefenen..................................................................................9
6. Dynamische patronen theorie (DPT)...............................................................9
6.1. Vrijheidsgraden probleem........................................................................9
6.2. Belangrijke elementen............................................................................10
Hoofdstuk 2: meetprocedures en technieken van motorische leerprocessen......10
1. Classificatie van motorische antwoorden.....................................................10
1.1. Motorisch antwoord................................................................................10
1.2. Classificatie............................................................................................ 10
2. Afhankelijke variabelen in onderzoek naar motorische controle..................11
2.1. Meettechnieken...................................................................................... 11
2.2. Reactietijd.............................................................................................. 13
2.3. Foutenscores.......................................................................................... 13
3. Leren meten................................................................................................. 14
3.1. Prestatiecurve........................................................................................ 14
1
, 3.2. Retentietest............................................................................................ 14
3.3. Transfertest............................................................................................ 14
4. Leren presteren............................................................................................ 15
4.1. Langdurige effect retentie/transfertest..................................................15
4.2. Verschillende variabelen........................................................................15
4.3. prestatiecurven...................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: fasen van leren en vooruitgang meten...........................................15
1. Hoe leren we bewegen................................................................................. 15
1.1. Fase model van Fitts en Posner..............................................................15
1.2. Fasemodel van Gentile...........................................................................16
2. feedback en bewegingscontrole...................................................................16
2.1. feedback................................................................................................. 16
2.2. classificatie van de sensorische info.......................................................16
2.3. intrinsieke feedback...............................................................................16
3. soorten somatosensorische feedback...........................................................17
3.1. Tast........................................................................................................ 17
3.2. Proprioceptie.......................................................................................... 18
3.3. Deafferentiatie....................................................................................... 18
3.4. Visus....................................................................................................... 19
Hoofdstuk 4: informatie, toegevoegde feedback en motorisch leren..................20
1. noodzaak van extrinsieke feedback..............................................................20
2. informatie vooraf de beweging.....................................................................20
2.1. Demonstratie.......................................................................................... 20
2.2. Effect op leren........................................................................................ 20
3. informatie tijdens de beweging....................................................................21
3.1. Negatief leereffect..................................................................................21
3.2. Positief leereffect....................................................................................21
3.3. Optimaal................................................................................................. 21
3.4. Biofeedback............................................................................................ 22
4. informatie na de beweginG...........................................................................22
4.1. kennis van resultaat (KR)......................................................................22
4.2. Kennis van uitvoering (KP)......................................................................23
5. alternatieve instructie technieken................................................................24
Hoofdstuk 5: bewegingscoördinatie en controle..................................................24
1. unimanuele coördinatie................................................................................24
2
, 2. bimanuele coördinatie.................................................................................. 24
2.1. Experimenten van Kelso.........................................................................24
2.2. Conclusie................................................................................................ 25
3. aansturing.................................................................................................... 25
3.1. Reflexen................................................................................................. 25
4. cyclische coördinatie.................................................................................... 26
4.1. Effecten van Von Holst........................................................................... 26
4.2. Coördinatie patronen.............................................................................. 26
4.3. Effectoren............................................................................................... 26
5. dynamische patroontheorie..........................................................................27
5.1. Leren...................................................................................................... 27
5.2. Coördinatie bij Parkinson........................................................................27
6. algemene regels........................................................................................... 27
Hoofdstuk 7: neurofysiologische basis van motorisch leren en functieherstel.....28
1. plasticiteit..................................................................................................... 28
1.1. Basisstructuur van een zenuwcel...........................................................28
1.2. Verbindingen van een zenuwcel.............................................................28
1.3. Soorten plasticiteit................................................................................. 29
1.4. Basisprincipes van plasticiteit................................................................29
1.5. Duur van de neuropalsticiteit.................................................................30
1.6. Neuroplasticiteit bij revalidatie...............................................................31
2. hertekening.................................................................................................. 31
2.1. Somato-senorische cortex......................................................................31
2.2. Motorische cortex................................................................................... 31
3. transcraniale magnetische stimulatie...........................................................32
3.1. Opstelling............................................................................................... 32
3.2. Werkingsmechanisme............................................................................ 32
3.3. Functie.................................................................................................... 32
3.4. Mapping.................................................................................................. 33
Hoofdstuk 8: veroudering.................................................................................... 33
1. veroudering, gedrag en hersenfucntie..........................................................33
2. VEROUDERINGSTHEORIEËN..........................................................................34
2.1. Genetisch oogpunt.................................................................................34
2.2. Schadeberokkening................................................................................ 34
2.3. Gradueel onevenwicht...........................................................................34
3
, 3. beinvloedende factoren................................................................................ 34
3.1. Primaire aspecten...................................................................................34
3.2. Secundaire aspecten..............................................................................34
Hoofdstuk 9: evenwichtscontrole en effecten van veroudering en pathologie.. . .35
1. evenwicht..................................................................................................... 35
1.1. Mechanismen......................................................................................... 35
1.2. Posturaal controlesysteem.....................................................................35
2. statisch evenwicht........................................................................................ 35
2.1. Bepalende factoren................................................................................ 36
2.2. Statisch evenwicht meten......................................................................36
3. dynamisch evenwicht................................................................................... 36
3.1. Dynamisch evenwicht van ouderen........................................................36
3.2. Meten van dynamisch evenwicht...........................................................36
3.3. Dynamisch evenwicht bij stoornissen.....................................................37
4. sensorische informatie.................................................................................. 37
4.1. Visueel systeem..................................................................................... 37
4.2. Vestibulair systeem................................................................................ 38
4.3. Somatosensorisch systeem....................................................................38
5. responssynergieën....................................................................................... 39
5.1. Synergiën............................................................................................... 39
5.2. Veroudering............................................................................................ 40
6. locomotie...................................................................................................... 40
6.1. Stappen en CZS...................................................................................... 40
6.2. Stappatroon bij ouderen en pathologieën..............................................40
6.3. Vallen..................................................................................................... 40
Hoofdstuk 10: snelheid in motorisch gedrag en veroudering..............................41
1. reactie tijd.................................................................................................... 41
1.1. Centrale en perifere aspecten................................................................41
1.2. Enkelvoudige reactietijd.........................................................................41
1.3. Keuze reactietijd..................................................................................... 42
2. respons vertraging....................................................................................... 42
2.1. Generalisatie theorie.............................................................................. 42
2.2. Neurobiologische verklaringen: degeneratie & compensatie.................42
3. uitvoeringsnelheid........................................................................................ 43
4
Inhoud
Hoofdstuk 1: perspectieven in motorische controle en leren.................................5
1. Motorisch leren en motorische controle..........................................................5
1.1. Definitie van motorisch leren...................................................................5
1.2. Definitie van motorische controle.............................................................5
2. Theorieën over motorische controle...............................................................6
2.1. Gesloten-lus theorie van Adams...............................................................6
2.2. Schematheorie van Schmidt.....................................................................7
2.3. Gedeafferentieerde mensen.....................................................................7
3. Motorisch programma..................................................................................... 7
3.1. Definitie van Keele................................................................................... 7
3.2. Nieuwe definitie van Schmidt...................................................................7
4. Parameters..................................................................................................... 8
4.1. Invarianten............................................................................................... 8
4.2. Infobronnen.............................................................................................. 8
5. Schematheorie............................................................................................... 8
5.1. Herinneringsschema................................................................................. 9
5.2. Herkenningsschema................................................................................. 9
5.3. Foutendetectieschema............................................................................. 9
5.4. Gevarieerd oefenen..................................................................................9
6. Dynamische patronen theorie (DPT)...............................................................9
6.1. Vrijheidsgraden probleem........................................................................9
6.2. Belangrijke elementen............................................................................10
Hoofdstuk 2: meetprocedures en technieken van motorische leerprocessen......10
1. Classificatie van motorische antwoorden.....................................................10
1.1. Motorisch antwoord................................................................................10
1.2. Classificatie............................................................................................ 10
2. Afhankelijke variabelen in onderzoek naar motorische controle..................11
2.1. Meettechnieken...................................................................................... 11
2.2. Reactietijd.............................................................................................. 13
2.3. Foutenscores.......................................................................................... 13
3. Leren meten................................................................................................. 14
3.1. Prestatiecurve........................................................................................ 14
1
, 3.2. Retentietest............................................................................................ 14
3.3. Transfertest............................................................................................ 14
4. Leren presteren............................................................................................ 15
4.1. Langdurige effect retentie/transfertest..................................................15
4.2. Verschillende variabelen........................................................................15
4.3. prestatiecurven...................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: fasen van leren en vooruitgang meten...........................................15
1. Hoe leren we bewegen................................................................................. 15
1.1. Fase model van Fitts en Posner..............................................................15
1.2. Fasemodel van Gentile...........................................................................16
2. feedback en bewegingscontrole...................................................................16
2.1. feedback................................................................................................. 16
2.2. classificatie van de sensorische info.......................................................16
2.3. intrinsieke feedback...............................................................................16
3. soorten somatosensorische feedback...........................................................17
3.1. Tast........................................................................................................ 17
3.2. Proprioceptie.......................................................................................... 18
3.3. Deafferentiatie....................................................................................... 18
3.4. Visus....................................................................................................... 19
Hoofdstuk 4: informatie, toegevoegde feedback en motorisch leren..................20
1. noodzaak van extrinsieke feedback..............................................................20
2. informatie vooraf de beweging.....................................................................20
2.1. Demonstratie.......................................................................................... 20
2.2. Effect op leren........................................................................................ 20
3. informatie tijdens de beweging....................................................................21
3.1. Negatief leereffect..................................................................................21
3.2. Positief leereffect....................................................................................21
3.3. Optimaal................................................................................................. 21
3.4. Biofeedback............................................................................................ 22
4. informatie na de beweginG...........................................................................22
4.1. kennis van resultaat (KR)......................................................................22
4.2. Kennis van uitvoering (KP)......................................................................23
5. alternatieve instructie technieken................................................................24
Hoofdstuk 5: bewegingscoördinatie en controle..................................................24
1. unimanuele coördinatie................................................................................24
2
, 2. bimanuele coördinatie.................................................................................. 24
2.1. Experimenten van Kelso.........................................................................24
2.2. Conclusie................................................................................................ 25
3. aansturing.................................................................................................... 25
3.1. Reflexen................................................................................................. 25
4. cyclische coördinatie.................................................................................... 26
4.1. Effecten van Von Holst........................................................................... 26
4.2. Coördinatie patronen.............................................................................. 26
4.3. Effectoren............................................................................................... 26
5. dynamische patroontheorie..........................................................................27
5.1. Leren...................................................................................................... 27
5.2. Coördinatie bij Parkinson........................................................................27
6. algemene regels........................................................................................... 27
Hoofdstuk 7: neurofysiologische basis van motorisch leren en functieherstel.....28
1. plasticiteit..................................................................................................... 28
1.1. Basisstructuur van een zenuwcel...........................................................28
1.2. Verbindingen van een zenuwcel.............................................................28
1.3. Soorten plasticiteit................................................................................. 29
1.4. Basisprincipes van plasticiteit................................................................29
1.5. Duur van de neuropalsticiteit.................................................................30
1.6. Neuroplasticiteit bij revalidatie...............................................................31
2. hertekening.................................................................................................. 31
2.1. Somato-senorische cortex......................................................................31
2.2. Motorische cortex................................................................................... 31
3. transcraniale magnetische stimulatie...........................................................32
3.1. Opstelling............................................................................................... 32
3.2. Werkingsmechanisme............................................................................ 32
3.3. Functie.................................................................................................... 32
3.4. Mapping.................................................................................................. 33
Hoofdstuk 8: veroudering.................................................................................... 33
1. veroudering, gedrag en hersenfucntie..........................................................33
2. VEROUDERINGSTHEORIEËN..........................................................................34
2.1. Genetisch oogpunt.................................................................................34
2.2. Schadeberokkening................................................................................ 34
2.3. Gradueel onevenwicht...........................................................................34
3
, 3. beinvloedende factoren................................................................................ 34
3.1. Primaire aspecten...................................................................................34
3.2. Secundaire aspecten..............................................................................34
Hoofdstuk 9: evenwichtscontrole en effecten van veroudering en pathologie.. . .35
1. evenwicht..................................................................................................... 35
1.1. Mechanismen......................................................................................... 35
1.2. Posturaal controlesysteem.....................................................................35
2. statisch evenwicht........................................................................................ 35
2.1. Bepalende factoren................................................................................ 36
2.2. Statisch evenwicht meten......................................................................36
3. dynamisch evenwicht................................................................................... 36
3.1. Dynamisch evenwicht van ouderen........................................................36
3.2. Meten van dynamisch evenwicht...........................................................36
3.3. Dynamisch evenwicht bij stoornissen.....................................................37
4. sensorische informatie.................................................................................. 37
4.1. Visueel systeem..................................................................................... 37
4.2. Vestibulair systeem................................................................................ 38
4.3. Somatosensorisch systeem....................................................................38
5. responssynergieën....................................................................................... 39
5.1. Synergiën............................................................................................... 39
5.2. Veroudering............................................................................................ 40
6. locomotie...................................................................................................... 40
6.1. Stappen en CZS...................................................................................... 40
6.2. Stappatroon bij ouderen en pathologieën..............................................40
6.3. Vallen..................................................................................................... 40
Hoofdstuk 10: snelheid in motorisch gedrag en veroudering..............................41
1. reactie tijd.................................................................................................... 41
1.1. Centrale en perifere aspecten................................................................41
1.2. Enkelvoudige reactietijd.........................................................................41
1.3. Keuze reactietijd..................................................................................... 42
2. respons vertraging....................................................................................... 42
2.1. Generalisatie theorie.............................................................................. 42
2.2. Neurobiologische verklaringen: degeneratie & compensatie.................42
3. uitvoeringsnelheid........................................................................................ 43
4