Personen met een beperking
1 Hoofdstuk 1 Het begrip handicap en beperking
1.1 Inleiding
VAPH = Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap
Elk langdurig en belangrijk participatieprobleem door:
combinatie van:
- functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke
- Beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe
factoren
- Samenlevingen willen vaak iedereen hetzelfde laten zijn, waardoor mensen die
anders zijn aan de rand komen te staan. Dit is een maatschappelijk
spanningsveld: geen afwijkingen verdragen versus onvermijdelijk.
- Hoe we over mensen met een beperking praten, zegt iets over de tijdsgeest en de
economische situatie. Tot ver in de 20ste eeuw werden benamingen gebruikt
waaruit afkeer bleek (waardeoordeel): debielen, achterlijken, abnormalen,
idioten,...
Tijdens economisch moeilijke tijden zijn zij de eersten die last hebben
van besparingen.
- Tegenwoordig zijn sociaal zwakkeren:
° mensen uit een andere cultuur
° mensen met een andere huidskleur
° ander sexueel gedrag
° fysieke, verstandelijke, zintuigelijke of psychische beperking
→ minderheidsgroep
→ Xenofobie: angst voor het vreemde = kenmerk van elke
maatschappij
→ Hierdoor negatieve beeldvorming
1.2 Huidige benamingen
Aanbevelingen Wereldgezondheidsorganisatie en Raad van Europa:
- ‘Mensen met een beperking’ (en niet gehandicapten)
Het zijn in de eerste plaats mensen, anders maar niet minder waard
- Streven naar welzijnsbevorderend en menswaardig bestaan
- evenwicht tussen noodzakelijke hulpverlening & vrijheid/zelfbepaling
Vijf toonaangevende modellen
, Personen met een beperking
- Het moreel - religieus model: zoeken naar het waarom van de handicap en een
waardeoordeel (neg: straf van God, pos: goddelijk)
- Het medisch model: = een afwijking. Als het ‘defect niet hersteld kan worden,
wordt de persoon ontslagen om bepaalde rollen in de maatschappij op te
nemen, vaak afgezonderde instituten
- Het sociaal model: niet meer het lichaam of de beperking moet hersteld
worden, maar de drempels naar de samenleving aangepast worden (inclusieve
samenleving)
- Het cultureel model: handicap is een deel van iemands identiteit. Diversiteit is
een meerwaarde in de samenleving, een sterkte
- Het burgerschapsmodel: = mensen met mogelijkheden die dezelfde rechten en
plichten moeten krijgen als anderen.
1.3 Rechten van personen met een handicap
Enkele belangrijke artikelen:
België ondertekende in 2009 de Universele verklaring van de rechten van mensen
met een beperking (opgesteld in 2006 in New York)(=bindend)
- Artikel 1: doelstelling
° iedereen met een beperking heeft recht op alle mensenrechten
° en moet met respect en eerbied behandeld worden
° fundamentele vrijheden op vlak van gelijkheid bevorderen, beschermen
en waarborgen
- Artikel 3: beginselen
1. Respect voor waardigheid, persoonlijke autonomie, vrijheid zelf keuzes
te maken, onafhankelijkheid
2. non discriminatie
3. Volledige en daadwerkelijke participatie in en opname in de samenleving
4. Aanvaarding dat ze deel uitmaken van de mensheid
5. Respect voor verschillen
6. Gelijke kansen
7. Toegankelijkheid
8. Gelijkheid van man en vrouw
9. Respect voor de ontwikkeling van kinderen met een beperking en
respect voor het recht op een eigen identiteit
10. Respect voor recht op eigen identiteit
, Personen met een beperking
1.4 Perspectief 2020, de vernieuwde financiering
Voorbeeld Jan p. 8 & 11
Perspectief 2020 = actieplan van de Vlaamse regering in 2016 (minister Jo Van
Deurzen)
Basisuitgaanspunt = zoveel mogelijk gewoon in de samenleving en zo weinig mogelijk
uitzonderlijk en afzonderlijk
- personen met een beperking zijn volwaardige burgers
- respect voor persoonlijke autonomie, rechten en mogelijkheden
- zo zelfstandig mogelijk deelnemen aan maatschappij → samenleving
help hen
- breken met het beeld van zorg en hulpbehoevenden
1.4.1 Concrete doelen Perspectief 2020
→ Meer kwaliteit: vooral investeren in mensen en geen geld verloren laten gaan in
structuren (grote voorzieningen, tussenpersonen,...)
→ Persoonsvolgende financiering: mensen met een beperking bepalen zelf welke
ondersteuning ze nodig hebben en van wie ze die hulp willen ontvangen.
- Niet meer aanbodgerichte zorg: waarbij de persoon met beperking zich moest
aanpassen aan het aanbod van een voorziening
- Maar vraaggestuurde zorg: de persoon met beperking zoekt een voorziening
die die de zorg die hij wil kan bieden
→ Wachtlijsten verkleinen: vernieuwende projecten worden gestimuleerd (bv online
hulpverlening, ouderinitiatieven,...) Sociaal ondernemen wordt gestimuleerd, dus met
maatschappelijke meerwaarde.
Doel van de zorgvernieuwing:
Tav personen met een handicap: mogelijkheden optimaliseren
- kwaliteitsvol leven
- meer zelfbeschikking
- regie over eigen leven, kwaliteit van bestaan
- betere participatie aan samenleving
Tav zorgaanbieders: meer vrijheid om
- zorg op maat te bieden
- aanbod af te stemmen op de vraag
→ sterke uitbreiding van aanbod
1.4.2 Overzicht financiering
, Personen met een beperking
Meerderjarig: Persoonvolgende financiering (2 trappen)
Trap 1: Basisondersteuningsbudget (BOB)
- € 330 / maand
- Eenvoudige hulp bekostigen (bv poetshulp, vervoerskosten,..)
- Voorwaarde: erkende handicap en vastgestelde ondersteuningsnood
- weinig papierwerk - geen bewijsplicht- bedrag vrij te besteden - korte wachtlijst
- Aanvullen met Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH): dagopvang, verblijf,
begeleiding,...
→ als dit niet voldoende is en de ondersteuningsnood groter is → trap 2
Trap 2 : Persoonsvolgend budget (PVB)
- Grotere ondersteuningsnood
- Uitgebreidere procedure: gefundeerd ondersteuningsplan: zelf of
dienst ondersteuningsplan (DOP) → doelen voor toekomst, welke
ondersteuning nodig,...
- Cash of voucher (tussen de €10.000 en € 90.000 per jaar)
- Voordeel : Afhankelijk van ondersteuningsnood, hulp volledig op maat
- Nadeel 1: Lange wachtlijst en prioritering (voor mensen die dringend hulp nodig
hebben),dus mensen die niet dringend zijn moeten vaak jaren wachten
- Nadeel 2 : veel werk voor de persoon met beperking zelf: is soort werkgever
van hulpverleners dus sollicitaties, administratie, uitbetaling lonen,...
Minderjarigen
Trap 1 : Ondersteuning Toeslag (BOB)
- € 330/maand, betaald via de zorgkas (via groeipakket)
- eenvoudige hulp bekostigen
- Voorwaarde: erkende handicap en vastgestelde onderstuningsnood
- Weinig papierwerk - geen bewijsplicht - bedrag vrij te besteden - korte wachtlijst
1 Hoofdstuk 1 Het begrip handicap en beperking
1.1 Inleiding
VAPH = Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap
Elk langdurig en belangrijk participatieprobleem door:
combinatie van:
- functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke
- Beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe
factoren
- Samenlevingen willen vaak iedereen hetzelfde laten zijn, waardoor mensen die
anders zijn aan de rand komen te staan. Dit is een maatschappelijk
spanningsveld: geen afwijkingen verdragen versus onvermijdelijk.
- Hoe we over mensen met een beperking praten, zegt iets over de tijdsgeest en de
economische situatie. Tot ver in de 20ste eeuw werden benamingen gebruikt
waaruit afkeer bleek (waardeoordeel): debielen, achterlijken, abnormalen,
idioten,...
Tijdens economisch moeilijke tijden zijn zij de eersten die last hebben
van besparingen.
- Tegenwoordig zijn sociaal zwakkeren:
° mensen uit een andere cultuur
° mensen met een andere huidskleur
° ander sexueel gedrag
° fysieke, verstandelijke, zintuigelijke of psychische beperking
→ minderheidsgroep
→ Xenofobie: angst voor het vreemde = kenmerk van elke
maatschappij
→ Hierdoor negatieve beeldvorming
1.2 Huidige benamingen
Aanbevelingen Wereldgezondheidsorganisatie en Raad van Europa:
- ‘Mensen met een beperking’ (en niet gehandicapten)
Het zijn in de eerste plaats mensen, anders maar niet minder waard
- Streven naar welzijnsbevorderend en menswaardig bestaan
- evenwicht tussen noodzakelijke hulpverlening & vrijheid/zelfbepaling
Vijf toonaangevende modellen
, Personen met een beperking
- Het moreel - religieus model: zoeken naar het waarom van de handicap en een
waardeoordeel (neg: straf van God, pos: goddelijk)
- Het medisch model: = een afwijking. Als het ‘defect niet hersteld kan worden,
wordt de persoon ontslagen om bepaalde rollen in de maatschappij op te
nemen, vaak afgezonderde instituten
- Het sociaal model: niet meer het lichaam of de beperking moet hersteld
worden, maar de drempels naar de samenleving aangepast worden (inclusieve
samenleving)
- Het cultureel model: handicap is een deel van iemands identiteit. Diversiteit is
een meerwaarde in de samenleving, een sterkte
- Het burgerschapsmodel: = mensen met mogelijkheden die dezelfde rechten en
plichten moeten krijgen als anderen.
1.3 Rechten van personen met een handicap
Enkele belangrijke artikelen:
België ondertekende in 2009 de Universele verklaring van de rechten van mensen
met een beperking (opgesteld in 2006 in New York)(=bindend)
- Artikel 1: doelstelling
° iedereen met een beperking heeft recht op alle mensenrechten
° en moet met respect en eerbied behandeld worden
° fundamentele vrijheden op vlak van gelijkheid bevorderen, beschermen
en waarborgen
- Artikel 3: beginselen
1. Respect voor waardigheid, persoonlijke autonomie, vrijheid zelf keuzes
te maken, onafhankelijkheid
2. non discriminatie
3. Volledige en daadwerkelijke participatie in en opname in de samenleving
4. Aanvaarding dat ze deel uitmaken van de mensheid
5. Respect voor verschillen
6. Gelijke kansen
7. Toegankelijkheid
8. Gelijkheid van man en vrouw
9. Respect voor de ontwikkeling van kinderen met een beperking en
respect voor het recht op een eigen identiteit
10. Respect voor recht op eigen identiteit
, Personen met een beperking
1.4 Perspectief 2020, de vernieuwde financiering
Voorbeeld Jan p. 8 & 11
Perspectief 2020 = actieplan van de Vlaamse regering in 2016 (minister Jo Van
Deurzen)
Basisuitgaanspunt = zoveel mogelijk gewoon in de samenleving en zo weinig mogelijk
uitzonderlijk en afzonderlijk
- personen met een beperking zijn volwaardige burgers
- respect voor persoonlijke autonomie, rechten en mogelijkheden
- zo zelfstandig mogelijk deelnemen aan maatschappij → samenleving
help hen
- breken met het beeld van zorg en hulpbehoevenden
1.4.1 Concrete doelen Perspectief 2020
→ Meer kwaliteit: vooral investeren in mensen en geen geld verloren laten gaan in
structuren (grote voorzieningen, tussenpersonen,...)
→ Persoonsvolgende financiering: mensen met een beperking bepalen zelf welke
ondersteuning ze nodig hebben en van wie ze die hulp willen ontvangen.
- Niet meer aanbodgerichte zorg: waarbij de persoon met beperking zich moest
aanpassen aan het aanbod van een voorziening
- Maar vraaggestuurde zorg: de persoon met beperking zoekt een voorziening
die die de zorg die hij wil kan bieden
→ Wachtlijsten verkleinen: vernieuwende projecten worden gestimuleerd (bv online
hulpverlening, ouderinitiatieven,...) Sociaal ondernemen wordt gestimuleerd, dus met
maatschappelijke meerwaarde.
Doel van de zorgvernieuwing:
Tav personen met een handicap: mogelijkheden optimaliseren
- kwaliteitsvol leven
- meer zelfbeschikking
- regie over eigen leven, kwaliteit van bestaan
- betere participatie aan samenleving
Tav zorgaanbieders: meer vrijheid om
- zorg op maat te bieden
- aanbod af te stemmen op de vraag
→ sterke uitbreiding van aanbod
1.4.2 Overzicht financiering
, Personen met een beperking
Meerderjarig: Persoonvolgende financiering (2 trappen)
Trap 1: Basisondersteuningsbudget (BOB)
- € 330 / maand
- Eenvoudige hulp bekostigen (bv poetshulp, vervoerskosten,..)
- Voorwaarde: erkende handicap en vastgestelde ondersteuningsnood
- weinig papierwerk - geen bewijsplicht- bedrag vrij te besteden - korte wachtlijst
- Aanvullen met Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH): dagopvang, verblijf,
begeleiding,...
→ als dit niet voldoende is en de ondersteuningsnood groter is → trap 2
Trap 2 : Persoonsvolgend budget (PVB)
- Grotere ondersteuningsnood
- Uitgebreidere procedure: gefundeerd ondersteuningsplan: zelf of
dienst ondersteuningsplan (DOP) → doelen voor toekomst, welke
ondersteuning nodig,...
- Cash of voucher (tussen de €10.000 en € 90.000 per jaar)
- Voordeel : Afhankelijk van ondersteuningsnood, hulp volledig op maat
- Nadeel 1: Lange wachtlijst en prioritering (voor mensen die dringend hulp nodig
hebben),dus mensen die niet dringend zijn moeten vaak jaren wachten
- Nadeel 2 : veel werk voor de persoon met beperking zelf: is soort werkgever
van hulpverleners dus sollicitaties, administratie, uitbetaling lonen,...
Minderjarigen
Trap 1 : Ondersteuning Toeslag (BOB)
- € 330/maand, betaald via de zorgkas (via groeipakket)
- eenvoudige hulp bekostigen
- Voorwaarde: erkende handicap en vastgestelde onderstuningsnood
- Weinig papierwerk - geen bewijsplicht - bedrag vrij te besteden - korte wachtlijst
