Het behouden huis – Willem Frederik Hermans
Jaar eerste druk: 1951
Gelezen druk: 31e druk, 2013
Uitgever: De Bezige Bij
Pagina’s 80
Het boek bevat enkele flashbacks (de ik-figuur denkt terug aan de Spaanse soldaat of aan de tijd dat
er geen oorlog was).
Genre: oorlogsnovelle (novelle= kort verhaal)
Samenvatting
Een Nederlandse Partisaan (nu schrijf je partizaan met een -z) bevindt zich in één van de
Balkanlanden na een aaneenschakeling van gevangenissen, concentratiekampen en ontvluchtingen.
Deze ik-figuur is erg eenzaam (taalbarrière, gebrek aan echt contact. Hij heeft alleen een beetje
contact met een Spanjaard). Hij heeft geen verleden en geen toekomst en treedt steeds alleen op.
Zoals de Partisanen tussen de linies vechten en nergens bij horen, hoort de ik-figuur ook nergens bij.
Hij komt alleen aan in een badplaats, die hij moet zuiveren van booby-traps. Het stadje was door de
Duitsers verlaten, de bewoners waren gevlucht of geëvacueerd. Alles in dit badplaatsje is intact; er
zijn geen herinneringen aan de oorlog. Hij komt aan bij een huis met grote ramen. Hij gaat naar
binnen. Voor het eerst in lange tijd staat hij weer in een echt huis; dit is iets paradijselijks voor hem.
Het huis blijkt verlaten en het is goed onderhouden. De ik-figuur gaat naar de badkamer en neemt
een bad. Hij heeft een kast met kleding gevonden en hij zoekt een pak uit. Zijn soldatenkleren, die hij
beschouwt als de kleren van een dode, bergt hij op in de kast. Hij gaat zichzelf beschouwen als de
eigenaar van het huis. en wordt als het ware een ander mens. Hij zegt bijvoorbeeld: “Ik ben de zoon
des huizes, ik heb hier altijd gewoond.” Er is echter één belemmering om zijn succes volkomen te
maken. Er is een afgesloten kamer in het huis.
Dan veroveren de Duitsers het stadje. Zij vragen hem om inkwartiering in het huis, wat de ik-figuur
(die doet alsof hij de eigenaar is) goed vindt. De ik-figuur is behalve de Duitser de enige met een
verblijfsvergunning voor het plaatsje. Af en toe wandelt hij er wat rond. Op een dag vindt hij een kat
die hij mee naar huis neemt. De kat hecht zich aan hem. De kat gaat steeds voor de afgesloten kamer
zitten mauwen en krabben om binnen te komen. De ik-figuur wordt steeds minder actief en gaat
bijna niet meer naar buiten. Op een dag gaat hij naar de huisbibliotheek. Hij vindt daar bijna alleen
maar boeken over vissen. De meeste boeken kan hij niet lezen vanwege de taal (Hongaars).
Omdat de afgesloten kamer hem verontrust, zet hij op een dag een ladder tegen de gevel om op die
manier een kijkje in de kamer te kunnen nemen. Juist als hij de ladder wil beklimmen, hoort hij
achter zich een stem die vraagt of hij de glazenwasser is. Deze ontmoeting met de eigenaar vindt net
op het moment plaats dat de ik-figuur het huis definitief in zijn bezit wil nemen door het betreden
van de afgesloten kamer. Hij vermoordt de eigenaar door hem vanuit zijn kamer als hij (de eigenaar)
in de tuin een sigaret rookt dood te schieten.. Dan komt de vrouw van de eigenaar uit de badkamer
vraagt waar haar man is. Hij pakt zijn bajonet en vermoordt haar in de badkamer. Hij sleept haar naar
de slaapkamer en legt haar op bed. In het donker gaat hij naar de achtertuin en sleept de man achter
het prieel. De Duitsers waren nog steeds niet thuisgekomen.
Intussen komt het oorlogsgeweld weer dichterbij. Voor de ik-figuur verandert er nog iets. Hij zegt:
‘Hier kan ik altijd blijven.’ Nauwelijks heeft hij dit tot zichzelf gezegd of hij ziet en lichtschijnsel… uit
de afgesloten kamer! Hij denkt dat die zijn ondergang zal betekenen. Toch gaat hij kijken, hij wil
weten wat er in de kamer is. Hij ziet dan een oude man die met zijn rug naar hem toe staat. Hij is met
aquaria bezig. Hij staat op een laddertje. De oude man is 96 en op zijn 16 de begonnen met het
kweken van de vissen. Hij ‘kruipt’ voor de ik-figuur om zijn unieke collectie vissen (leven alleen in
1
Jaar eerste druk: 1951
Gelezen druk: 31e druk, 2013
Uitgever: De Bezige Bij
Pagina’s 80
Het boek bevat enkele flashbacks (de ik-figuur denkt terug aan de Spaanse soldaat of aan de tijd dat
er geen oorlog was).
Genre: oorlogsnovelle (novelle= kort verhaal)
Samenvatting
Een Nederlandse Partisaan (nu schrijf je partizaan met een -z) bevindt zich in één van de
Balkanlanden na een aaneenschakeling van gevangenissen, concentratiekampen en ontvluchtingen.
Deze ik-figuur is erg eenzaam (taalbarrière, gebrek aan echt contact. Hij heeft alleen een beetje
contact met een Spanjaard). Hij heeft geen verleden en geen toekomst en treedt steeds alleen op.
Zoals de Partisanen tussen de linies vechten en nergens bij horen, hoort de ik-figuur ook nergens bij.
Hij komt alleen aan in een badplaats, die hij moet zuiveren van booby-traps. Het stadje was door de
Duitsers verlaten, de bewoners waren gevlucht of geëvacueerd. Alles in dit badplaatsje is intact; er
zijn geen herinneringen aan de oorlog. Hij komt aan bij een huis met grote ramen. Hij gaat naar
binnen. Voor het eerst in lange tijd staat hij weer in een echt huis; dit is iets paradijselijks voor hem.
Het huis blijkt verlaten en het is goed onderhouden. De ik-figuur gaat naar de badkamer en neemt
een bad. Hij heeft een kast met kleding gevonden en hij zoekt een pak uit. Zijn soldatenkleren, die hij
beschouwt als de kleren van een dode, bergt hij op in de kast. Hij gaat zichzelf beschouwen als de
eigenaar van het huis. en wordt als het ware een ander mens. Hij zegt bijvoorbeeld: “Ik ben de zoon
des huizes, ik heb hier altijd gewoond.” Er is echter één belemmering om zijn succes volkomen te
maken. Er is een afgesloten kamer in het huis.
Dan veroveren de Duitsers het stadje. Zij vragen hem om inkwartiering in het huis, wat de ik-figuur
(die doet alsof hij de eigenaar is) goed vindt. De ik-figuur is behalve de Duitser de enige met een
verblijfsvergunning voor het plaatsje. Af en toe wandelt hij er wat rond. Op een dag vindt hij een kat
die hij mee naar huis neemt. De kat hecht zich aan hem. De kat gaat steeds voor de afgesloten kamer
zitten mauwen en krabben om binnen te komen. De ik-figuur wordt steeds minder actief en gaat
bijna niet meer naar buiten. Op een dag gaat hij naar de huisbibliotheek. Hij vindt daar bijna alleen
maar boeken over vissen. De meeste boeken kan hij niet lezen vanwege de taal (Hongaars).
Omdat de afgesloten kamer hem verontrust, zet hij op een dag een ladder tegen de gevel om op die
manier een kijkje in de kamer te kunnen nemen. Juist als hij de ladder wil beklimmen, hoort hij
achter zich een stem die vraagt of hij de glazenwasser is. Deze ontmoeting met de eigenaar vindt net
op het moment plaats dat de ik-figuur het huis definitief in zijn bezit wil nemen door het betreden
van de afgesloten kamer. Hij vermoordt de eigenaar door hem vanuit zijn kamer als hij (de eigenaar)
in de tuin een sigaret rookt dood te schieten.. Dan komt de vrouw van de eigenaar uit de badkamer
vraagt waar haar man is. Hij pakt zijn bajonet en vermoordt haar in de badkamer. Hij sleept haar naar
de slaapkamer en legt haar op bed. In het donker gaat hij naar de achtertuin en sleept de man achter
het prieel. De Duitsers waren nog steeds niet thuisgekomen.
Intussen komt het oorlogsgeweld weer dichterbij. Voor de ik-figuur verandert er nog iets. Hij zegt:
‘Hier kan ik altijd blijven.’ Nauwelijks heeft hij dit tot zichzelf gezegd of hij ziet en lichtschijnsel… uit
de afgesloten kamer! Hij denkt dat die zijn ondergang zal betekenen. Toch gaat hij kijken, hij wil
weten wat er in de kamer is. Hij ziet dan een oude man die met zijn rug naar hem toe staat. Hij is met
aquaria bezig. Hij staat op een laddertje. De oude man is 96 en op zijn 16 de begonnen met het
kweken van de vissen. Hij ‘kruipt’ voor de ik-figuur om zijn unieke collectie vissen (leven alleen in
1
