INTRODUCTIE SPSS
RAPPORTEREN OVER VARIABELEN
Analyze descriptive statistics
- Frequencies: voor nominale en ordinale variabelen.
- Descriptives: voor schaalvariabelen of ordinale die je als schaalvariabele kan
interpreteren.
Oefening 1:
Bij variabele 8 is er een volgorde van wel naar niet geïnteresseerd dus is het een ordinale variabele.
Analyze descriptive statistics frequencies 8e variabele aanduiden en naar rechts
brengen op ‘paste’ klikken in syntax selecteren en op groene pijl drukken zo krijg je
de tabel.
Bij 13e en 16e variabele wordt een score gevraagd die overeenkomt met hoe tevreden ze zijn met
iets. Dit is een schaalvariabele.
Analyze descriptive statistics descriptives 13e en 16e naar rechts brengen en op paste
klikken in syntax selecteren en op groene pijl drukken.
DATA MANIPULATIE
SELECTIE VAN RESPONDENTEN
Aparte analyse maken voor mannen en voor vrouwen bvb.
Oefening 2:
Variabele 157: schaalvariabele waar gewoon het aantal uur moet ingegeven worden. Je wil enkel de
resultaten van de vrouwen, dus moet je een selectie opzetten op de variabele “gender” (116), enkel
de respondenten met code 2 (=vrouw).
data select cases ‘if condition is satisfied’ (voorwaarde opleggen)voorwaarde opleggen) “gender = 2” gender = 2” ”
paste in syntax selecteren en op groene pijl.
Vanaf nu is de dataset beperkt naar enkel vrouwen (rest is doorstreept).
Analyze descriptive statistics descriptives 157 naar rechts brengen paste
uitvoeren in syntax.
Terug all cases aanduiden bij ‘data’ , ‘selected cases’ voor volgende oefeningen.
1
,HERCODEREN VAN VARIABELEN
Onder transform heb je:
- Recode into same variables:: moet je nooit gebruiken, hier ga je de bestaande gegevens
allemaal wegdoen en vervangen door iets anders.
- Recode into different variables: dummy’s maken, samenvoegen van meerdere
antwoorden in nieuwe categorieën. Je maakt hier een nieuwe variabele aan.
Voorbeeld:
Variabele 55 in 3 categorieën opdelen (dus different variables).
Transform different variables nieuwe naam geven (voorwaarde opleggen)dsafety) klikken op ‘old and new
variables’ ‘range 1 through 2” ’ = ‘value 0’ en ‘range 3 through 4’ = ‘value 1’’ en ‘range 3 through 4’ = ‘value 1’ continue
paste in syntax volgende ertussen invoeren op voorlaatste lijn “gender = 2” VALUE LABELS dsafety
0’ en ‘range 3 through 4’ = ‘value 1’'safe' 1'unsafe'.” Nooit punt vergeten! uitvoeren.
Nu is die nieuwe variabele aangemaakt, helemaal onderaan bij variables.
BEREKENEN VAN VARIABELEN
Werken met gemiddelde van een aantal variabelen.
Oefening 3:
Variabele 13, 14 en 15 zijn alle drie schaalvariabelen. We moeten deze combineren, dus een
gemiddelde van die samen nemen. Dit doe je door een nieuwe variabele aan te maken.
Transform compute variable ‘vertrouwen_overheid’ invullen bij target variable bij
function group ‘mean’ aanduiden onder ‘statistical’ 3 variabelen toevoegen paste
uitvoeren in syntax.
Nieuwe variabele is nu aangemaakt, nu moet je nog het gemiddelde zoeken.
Analyze descriptive statistics descriptives laatste variabele is de nieuwe die je net
aangemaakt hebt uitvoeren in syntax.
2
,BIVARIATE ANALYSES
Is er een statistisch significant verband tussen de variabelen?
Significatietoetsing
Hoe sterk is dit verband?
Associatiematen, enkel relevant als er een verband is.
Wat is de richting van het verband?
Interpretatie van de resultaten
MEETNIVEAU VAN DE VARIABELEN
- Nominaal: categorieën hebben geen specifieke volgorde
o Vb: vervoersmiddel; bus, trein auto
o Als er maar 2 categorieën zijn: dichotome variabelen (zoals geslacht; M, V)
- Ordinaal: categorieën hebben een specifieke volgorde
o Vb: helemaal oneens, eerder oneens, neutraal, …
- Interval + ratio (scale): vaste meeteenheid en volgorde
o Vb: leeftijd, temperatuur …
SIGNIFICANTIETOETSING
Nulhypothese (H0) = er is geen betekenisvol verband in de populatie.
Alternatieve hypothese = er is wel een betekenisvol verband aantoonbaar in de populatie.
Aan de hand van p-waarde
o P-waarde < significatieniveau H0 verwerpen
o P-waarde > significatieniveau H0 aanvaarden
Correlatie:
- Pearson correlatie: tussen 2 schaal variabelen
- Spearman rangcorrelatie: tussen 2 ordinale variabelen of 1 ordinale en 1 schaalvariabele.
Chi-kwadraat toets: bij 2 categorische variabelen
ASSOCIATIEMATEN
- Correlatie correlatiecoëfficiënt
- Chi-kwadraat analyse Cramer’s V
o Waarde tussen 0 (geen samenhang) en 1 (perfecte samenhang).
o Geeft enkel sterkte weer, zegt niets over de richting van het verband.
3
,CHI-KWADRAATTOETS
Beschrijf het verband tussen variabele 55 en variabele 256.
Analyze descriptive statistics crosstabs 1 variabele in kolom, andere in rij toevoegen
statistics: chi-square, phi & cramers V aanduiden cells: observed aanduiden bij counts,
column aanduiden bij percentages paste en uitvoeren in syntax
Er is een fout, zie a) onder chi-suare test. Je moet dan kijken naar de crosstabel en kijken welke
kolom of rijtotaal het kleinste is. Hier is 31 (bij very unsafe) het kleinste, je zal deze dus moeten
samennemen bij ‘unsafe’. Je wil dus 3 en 4 samennemen van de variabele 55.
Transform recode into different variables variabele 55 selecteren nieuwe naar geven
(voorwaarde opleggen)safety_recode) 1 blijft 1, 2” blijft 2” , 3 en 4 worden samen 3 invullen paste naar syntax
value labels + naam achter INTO en verder aanvullen met 1, 2” en 3 (voorwaarde opleggen)VALUE LABELS
safety_recode 1'very safe' 2” 'safe' 3'unsafe or very unsafe'.) run selection.
Hercodering in nu gebeurd. Nu de chi-square toets opnieuw uitvoeren en nu klopt het wel (0% have
expected count less than 5).
Interpreteren:
- Is er een significant verband? kijken naar de ‘pearson chi-square’ (pwaarde) waarde,
die is 0.007. Is kleiner dan alfa (0.05) dus H0 verwerpen, er is dus wel een verband!
- Hoe sterk is dit verband? kijken naar Cramer’s V, die is 0.063, ligt heel dicht bij 0, het
is dus een zwak verband.
- Richting van het verband? kijken naar percentages in kruistabel, je ziet een hoger
percentage van mensen die zich onveilig voelen in Brussel.
CORRELATIE
Hoe sterk is het verband tussen variabele 33 (er worden scores gevraagd, het kan dus
geïnterpreteerd worden als een schaalvariabele) en variabele 56 (ordinale variabele)?
Analyze correlate bivariate 2” variabelen naar rechts brengen spearman
aanduiden (voorwaarde opleggen)want een schaal en ordinale variabele) paste en uitvoeren in syntax.
Enkel deze getallen heb je
nodig (die 0.000 is de p-
waarde)
4
, Interpreteren
- Is er een significant verband? P-waarde is 0.000, is kleiner dan alfa (0.05) dus H0
verwerpen er is een significant verband.
- Hoe sterk is dit verband? kijken naar correlatiecoëfficiënt (-0.261), ligt dichter bij 0,
het is dus een zwak verband.
- Richting van het verband? de correlatiecoëfficiënt is negatief, dat wil zeggen als de
ene afneemt, zal de andere toenemen. Je moet hier altijd goed kijken naar de value
labels van de variables. Afnemen bij variabele general health, betekent eigenlijk een
betere gezondheid.
TOETSEN VAN HYPOTHESEN EN VERSCHILTOETSEN
Toetsen: beslissen of een vooraf geformuleerde uitspraak (nulhypothese) als juist of als onjuist moet
worden gekwalificeerd, vb, gemiddelde = 20.
- Wanneer we willen testen voor het verschil tussen 2 groepen (test of differences
between groups), spreken we van onafhankelijke steekproeven (independent samples,
unpaired). Vb: gemiddelde groep 1 = gemiddelde groep 2.
- Wanneer we willen testen voor het verschil tussen variabelen (test of differences
between variables) binnen dezelfde steekproef hebben we te maken met gepaarde
waarnemingen. Men spreekt van een afhankelijke steekproef. Vb: gemiddelde voor
training = gemiddelde na training.
Scale variable (of ordinale variabele die je interpreteert als schaalvariabele) gemiddelde
- Parametrische toets als n > 30
- Niet parametrische toets als n < 30
Ordinale variabele gemiddelde rang
- Niet parametrische toets
Bij verschiltoetsen: variabele die indeling in groepen maakt (bv geslacht indien je gemiddelde van M/
V wil vergelijken): nominale of ordinale variabele.
Parametrische test Niet-parametrische test
Test voor 1 variabele vgl met One sample t test Wilcoxon test
hypothetische waarde
2 onafhankelijke groepen Unpaired (independent Mann-Whitney test
samples) t test
2 afhankelijke (gepaarde) Paired t test Wilcoxon test
waarnemingen
3 of meer onafhankelijke One-way ANOVA (variatie- Kruskal-Wallis test
groepen analyse)
3 of meer afhankelijke Repeated measures ANOVA Friedman test
waarnemingen
5
RAPPORTEREN OVER VARIABELEN
Analyze descriptive statistics
- Frequencies: voor nominale en ordinale variabelen.
- Descriptives: voor schaalvariabelen of ordinale die je als schaalvariabele kan
interpreteren.
Oefening 1:
Bij variabele 8 is er een volgorde van wel naar niet geïnteresseerd dus is het een ordinale variabele.
Analyze descriptive statistics frequencies 8e variabele aanduiden en naar rechts
brengen op ‘paste’ klikken in syntax selecteren en op groene pijl drukken zo krijg je
de tabel.
Bij 13e en 16e variabele wordt een score gevraagd die overeenkomt met hoe tevreden ze zijn met
iets. Dit is een schaalvariabele.
Analyze descriptive statistics descriptives 13e en 16e naar rechts brengen en op paste
klikken in syntax selecteren en op groene pijl drukken.
DATA MANIPULATIE
SELECTIE VAN RESPONDENTEN
Aparte analyse maken voor mannen en voor vrouwen bvb.
Oefening 2:
Variabele 157: schaalvariabele waar gewoon het aantal uur moet ingegeven worden. Je wil enkel de
resultaten van de vrouwen, dus moet je een selectie opzetten op de variabele “gender” (116), enkel
de respondenten met code 2 (=vrouw).
data select cases ‘if condition is satisfied’ (voorwaarde opleggen)voorwaarde opleggen) “gender = 2” gender = 2” ”
paste in syntax selecteren en op groene pijl.
Vanaf nu is de dataset beperkt naar enkel vrouwen (rest is doorstreept).
Analyze descriptive statistics descriptives 157 naar rechts brengen paste
uitvoeren in syntax.
Terug all cases aanduiden bij ‘data’ , ‘selected cases’ voor volgende oefeningen.
1
,HERCODEREN VAN VARIABELEN
Onder transform heb je:
- Recode into same variables:: moet je nooit gebruiken, hier ga je de bestaande gegevens
allemaal wegdoen en vervangen door iets anders.
- Recode into different variables: dummy’s maken, samenvoegen van meerdere
antwoorden in nieuwe categorieën. Je maakt hier een nieuwe variabele aan.
Voorbeeld:
Variabele 55 in 3 categorieën opdelen (dus different variables).
Transform different variables nieuwe naam geven (voorwaarde opleggen)dsafety) klikken op ‘old and new
variables’ ‘range 1 through 2” ’ = ‘value 0’ en ‘range 3 through 4’ = ‘value 1’’ en ‘range 3 through 4’ = ‘value 1’ continue
paste in syntax volgende ertussen invoeren op voorlaatste lijn “gender = 2” VALUE LABELS dsafety
0’ en ‘range 3 through 4’ = ‘value 1’'safe' 1'unsafe'.” Nooit punt vergeten! uitvoeren.
Nu is die nieuwe variabele aangemaakt, helemaal onderaan bij variables.
BEREKENEN VAN VARIABELEN
Werken met gemiddelde van een aantal variabelen.
Oefening 3:
Variabele 13, 14 en 15 zijn alle drie schaalvariabelen. We moeten deze combineren, dus een
gemiddelde van die samen nemen. Dit doe je door een nieuwe variabele aan te maken.
Transform compute variable ‘vertrouwen_overheid’ invullen bij target variable bij
function group ‘mean’ aanduiden onder ‘statistical’ 3 variabelen toevoegen paste
uitvoeren in syntax.
Nieuwe variabele is nu aangemaakt, nu moet je nog het gemiddelde zoeken.
Analyze descriptive statistics descriptives laatste variabele is de nieuwe die je net
aangemaakt hebt uitvoeren in syntax.
2
,BIVARIATE ANALYSES
Is er een statistisch significant verband tussen de variabelen?
Significatietoetsing
Hoe sterk is dit verband?
Associatiematen, enkel relevant als er een verband is.
Wat is de richting van het verband?
Interpretatie van de resultaten
MEETNIVEAU VAN DE VARIABELEN
- Nominaal: categorieën hebben geen specifieke volgorde
o Vb: vervoersmiddel; bus, trein auto
o Als er maar 2 categorieën zijn: dichotome variabelen (zoals geslacht; M, V)
- Ordinaal: categorieën hebben een specifieke volgorde
o Vb: helemaal oneens, eerder oneens, neutraal, …
- Interval + ratio (scale): vaste meeteenheid en volgorde
o Vb: leeftijd, temperatuur …
SIGNIFICANTIETOETSING
Nulhypothese (H0) = er is geen betekenisvol verband in de populatie.
Alternatieve hypothese = er is wel een betekenisvol verband aantoonbaar in de populatie.
Aan de hand van p-waarde
o P-waarde < significatieniveau H0 verwerpen
o P-waarde > significatieniveau H0 aanvaarden
Correlatie:
- Pearson correlatie: tussen 2 schaal variabelen
- Spearman rangcorrelatie: tussen 2 ordinale variabelen of 1 ordinale en 1 schaalvariabele.
Chi-kwadraat toets: bij 2 categorische variabelen
ASSOCIATIEMATEN
- Correlatie correlatiecoëfficiënt
- Chi-kwadraat analyse Cramer’s V
o Waarde tussen 0 (geen samenhang) en 1 (perfecte samenhang).
o Geeft enkel sterkte weer, zegt niets over de richting van het verband.
3
,CHI-KWADRAATTOETS
Beschrijf het verband tussen variabele 55 en variabele 256.
Analyze descriptive statistics crosstabs 1 variabele in kolom, andere in rij toevoegen
statistics: chi-square, phi & cramers V aanduiden cells: observed aanduiden bij counts,
column aanduiden bij percentages paste en uitvoeren in syntax
Er is een fout, zie a) onder chi-suare test. Je moet dan kijken naar de crosstabel en kijken welke
kolom of rijtotaal het kleinste is. Hier is 31 (bij very unsafe) het kleinste, je zal deze dus moeten
samennemen bij ‘unsafe’. Je wil dus 3 en 4 samennemen van de variabele 55.
Transform recode into different variables variabele 55 selecteren nieuwe naar geven
(voorwaarde opleggen)safety_recode) 1 blijft 1, 2” blijft 2” , 3 en 4 worden samen 3 invullen paste naar syntax
value labels + naam achter INTO en verder aanvullen met 1, 2” en 3 (voorwaarde opleggen)VALUE LABELS
safety_recode 1'very safe' 2” 'safe' 3'unsafe or very unsafe'.) run selection.
Hercodering in nu gebeurd. Nu de chi-square toets opnieuw uitvoeren en nu klopt het wel (0% have
expected count less than 5).
Interpreteren:
- Is er een significant verband? kijken naar de ‘pearson chi-square’ (pwaarde) waarde,
die is 0.007. Is kleiner dan alfa (0.05) dus H0 verwerpen, er is dus wel een verband!
- Hoe sterk is dit verband? kijken naar Cramer’s V, die is 0.063, ligt heel dicht bij 0, het
is dus een zwak verband.
- Richting van het verband? kijken naar percentages in kruistabel, je ziet een hoger
percentage van mensen die zich onveilig voelen in Brussel.
CORRELATIE
Hoe sterk is het verband tussen variabele 33 (er worden scores gevraagd, het kan dus
geïnterpreteerd worden als een schaalvariabele) en variabele 56 (ordinale variabele)?
Analyze correlate bivariate 2” variabelen naar rechts brengen spearman
aanduiden (voorwaarde opleggen)want een schaal en ordinale variabele) paste en uitvoeren in syntax.
Enkel deze getallen heb je
nodig (die 0.000 is de p-
waarde)
4
, Interpreteren
- Is er een significant verband? P-waarde is 0.000, is kleiner dan alfa (0.05) dus H0
verwerpen er is een significant verband.
- Hoe sterk is dit verband? kijken naar correlatiecoëfficiënt (-0.261), ligt dichter bij 0,
het is dus een zwak verband.
- Richting van het verband? de correlatiecoëfficiënt is negatief, dat wil zeggen als de
ene afneemt, zal de andere toenemen. Je moet hier altijd goed kijken naar de value
labels van de variables. Afnemen bij variabele general health, betekent eigenlijk een
betere gezondheid.
TOETSEN VAN HYPOTHESEN EN VERSCHILTOETSEN
Toetsen: beslissen of een vooraf geformuleerde uitspraak (nulhypothese) als juist of als onjuist moet
worden gekwalificeerd, vb, gemiddelde = 20.
- Wanneer we willen testen voor het verschil tussen 2 groepen (test of differences
between groups), spreken we van onafhankelijke steekproeven (independent samples,
unpaired). Vb: gemiddelde groep 1 = gemiddelde groep 2.
- Wanneer we willen testen voor het verschil tussen variabelen (test of differences
between variables) binnen dezelfde steekproef hebben we te maken met gepaarde
waarnemingen. Men spreekt van een afhankelijke steekproef. Vb: gemiddelde voor
training = gemiddelde na training.
Scale variable (of ordinale variabele die je interpreteert als schaalvariabele) gemiddelde
- Parametrische toets als n > 30
- Niet parametrische toets als n < 30
Ordinale variabele gemiddelde rang
- Niet parametrische toets
Bij verschiltoetsen: variabele die indeling in groepen maakt (bv geslacht indien je gemiddelde van M/
V wil vergelijken): nominale of ordinale variabele.
Parametrische test Niet-parametrische test
Test voor 1 variabele vgl met One sample t test Wilcoxon test
hypothetische waarde
2 onafhankelijke groepen Unpaired (independent Mann-Whitney test
samples) t test
2 afhankelijke (gepaarde) Paired t test Wilcoxon test
waarnemingen
3 of meer onafhankelijke One-way ANOVA (variatie- Kruskal-Wallis test
groepen analyse)
3 of meer afhankelijke Repeated measures ANOVA Friedman test
waarnemingen
5
