INTRO......................................................................................5
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT.......................................................5
sociale partners...............................................................................5
Werknemers......................................................................................................... 5
Werkgevers.......................................................................................................... 6
instellingen van sociaal overleg: nationaal........................................7
Nationale Arbeidsraad.......................................................................................... 7
Paritaire comités.................................................................................................. 7
instellingen van sociaal overleg: ondernemingsvlak..........................8
Ondernemingsraad............................................................................................... 8
Comité voor preventie en bescherming op het werk (cpbw)................................8
Vakbondsafvaardiging.......................................................................................... 8
Europese ondernemingsraar (EOR)......................................................................9
collectieve arbeidsgeschillen..........................................................10
Staking............................................................................................................... 10
Lock-out............................................................................................................. 10
collectieve arbeidsovereenkomst....................................................11
INDIVIDUEEL ARBEIDSRECHT....................................................13
kenmerken van arbeidsrecht..........................................................13
sollicitatie.....................................................................................14
Afdwingbare regels............................................................................................. 14
Niet afdwingbare regels.....................................................................................14
arbeidsovereenkomst.....................................................................15
Constitutieve elementen....................................................................................15
Gevolgen van de arbeidsovereenkomst.............................................................15
Deze mensen hebben geen arbeidsovereenkomst (zijn dus geen WNs).............15
Arbeid................................................................................................................. 15
Loon................................................................................................................... 15
Gezag................................................................................................................. 16
Schijnsituaties.................................................................................................... 16
Vorm en bewijs van de arbeidsovereenkomst....................................................17
Soorten arbeidsovereenkomsten........................................................................17
Naar gelang van de aard van het werk...............................................................17
Volgens de duur................................................................................................. 18
Volgens de omvang van prestaties....................................................................19
Voornaamste plichten van de WG......................................................................20
Voornaamste plichten van de WN......................................................................20
Werknemersaansprakelijkheid..................................................................................20
Werkgeversaansprakelijkheid...................................................................................20
Bedingen van een arbeidsovereenkomst..................................................................21
Concurrentiebeding voor arbeiders en bedienden.....................................................21
Concurrentiebeding voor handelsvertegenwoordigers..............................................22
Scholingsbeding........................................................................................................ 22
schorsing van de arbeidsovereenkomst....................................................................22
Tijdelijke overmacht...........................................................................................24
, Definitieve overmacht (definitieve onmogelijkheid om te werken) (geen
schorsing?)......................................................................................................... 25
Kort verzuim/klein verlet....................................................................................25
Verlof om dwingende redenen...........................................................................26
Ziekte of ongeval................................................................................................ 26
Definitieve ongeschiktheid door ziekte of ongeval.............................................27
Arbeidsongeschiktheid en ontslag......................................................................27
Bevallingsrust..................................................................................................... 27
Geboorteverlof................................................................................................... 28
Tijdskrediet......................................................................................................... 28
Thematische verloven........................................................................................29
Jaarlijkse vakantie.............................................................................................. 30
Vakantie pas afgestudeerden....................................................................................31
arbeidsduur............................................................................................................... 32
Wachttijd met oproepbaarheid...........................................................................32
Arbeidsduurgrenzen........................................................................................... 32
Rustpauzes......................................................................................................... 33
overwerk................................................................................................................... 33
gewaarborgde vrije dagen........................................................................................34
Verbod op zondagsarbeid...................................................................................34
Verbod op arbeid op feestdagen........................................................................34
loon........................................................................................................................... 35
voordeel in natura: bedrijfswagen.............................................................................36
arbeidsreglement...................................................................................................... 37
einde van de arbeidsovereenkomst – algemene wijzen............................................38
Wederzijds akkoord............................................................................................ 38
Ontbindende voorwaarde...................................................................................39
Overlijden van de WN......................................................................................... 39
Overlijden van de WG.........................................................................................39
Verstrijken van de overeengekomen duur..........................................................40
Voltooien van overeengekomen werk................................................................40
Einde van de arbeidsovereenkomst – arbeidsrechtelijke wijzen................................40
Opzegging.......................................................................................................... 40
Anciënniteit........................................................................................................ 42
Ontslag - algemeen............................................................................................43
Ontslag om dringende reden..............................................................................43
Onregelmatige beëindiging met betaling van een beëindigingsvergoeding.......47
Bijzondere bescherming tegen ontslag..............................................................50
arbeidsongevallenregeling........................................................................................52
Arbeidsongeval................................................................................................... 54
Arbeidswegongeval............................................................................................55
Gemeenschappelijke regelen voor schadeloosstelling........................................56
Vergoedingen bij ongeschiktheid.......................................................................57
Schadeloosstelling bij overlijden........................................................................59
Procedure bij arbeidsongeval.............................................................................59
sociale zekerheid...........................................................................59
wat is het?................................................................................................................. 59
3 stelsels................................................................................................................... 60
takken....................................................................................................................... 60
Inkomensvervangend......................................................................................... 60
Kostendekkend................................................................................................... 61
2
, 1. Sociale zekerheid voor WNs..................................................................................61
Financieringsbronnen RSZ..................................................................................61
Uitgaven van de RSZ..........................................................................................61
Ratio personae................................................................................................... 62
WG- & WNbijdragen............................................................................................ 63
Inning van socialezekerheidsbijdragen...............................................................64
Structuur............................................................................................................ 65
2. sociale zekerheid voor zelfstandigen.....................................................................65
Financieringsbronnen RSZ..................................................................................65
Wie valt onder de Belgische RSZ, territoriaal toepassingsgebied.......................66
Ratio personae................................................................................................... 67
Inning van bijdragen...........................................................................................67
Structuur............................................................................................................ 68
ziekte en invaliditeitsverzekering...................................................69
ziektekostenverzekering...........................................................................................69
Algemene toekenningsvoorwaarden..................................................................70
Terugbetaalbare medische kosten.....................................................................71
arbeidsongeschiktheidsverzekering WNs..................................................................74
Toe te kennen vergoedingen:.............................................................................74
Ziekteuitkering WNs...........................................................................................74
Moederschapsuitkering WNs..............................................................................75
Arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen....................................................76
Toe te kennen vergoedingen..............................................................................76
Ziekteuitkeringen zelfstandigen.........................................................................76
Moederschapsuitkering zelfstandigen................................................................77
werkloosheidsuitkeringen..............................................................78
organisaties............................................................................................................... 78
RVA.................................................................................................................... 78
VDAB (in Vlaanderen)......................................................................................... 78
Uitbetalingsinstellingen......................................................................................78
soorten werkloosheidsregimes..................................................................................78
Volledige werkloosheid.......................................................................................79
Werkloosheiduitkeringen voor deeltijdse WN.....................................................85
Tijdelijke werkloosheid.......................................................................................85
Stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT)..........................................85
pensioen.......................................................................................86
welke pensioenen zijn er?......................................................................................... 86
organisatie pensioensector.......................................................................................86
algemene principes voor WNs en zelfstandigen........................................................87
leeftijdsvoorwaarde................................................................................................... 88
bijverdienen als zelfstandige (stopzetten van beroepsactiviteit?).............................89
andere toekenningsvoorwaarden..............................................................................89
bedrag van rustpensioen (WNs)................................................................................89
gezinsbijslag voor kinderen geboren na 1/1/19 (in Vlaanderen)........92
stelsel van gezinsbijslag............................................................................................92
tegemoetkomingen gezinsbijslag..............................................................................93
organisatie gezinsbijslag........................................................................................... 94
sociale bijstand..............................................................................95
federale uitkeringen ikv sociale bijstand...................................................................95
3
,4
, SOCIAAL RECHT
INTRO
Handboek: sluit aan bij wat gezegd wordt in les
Wetteksten meenemen op examen (3 jjuli 1978 -> wet arbeidsovereenkomst is
belangrijk)
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
= groep WNs tov WG in eenzelfde sector
We bespreken enkel het collectief arbeidsrecht in de private sector (publieke
sector: voor overheid werken).
Sociale partners = partijen bij het collectief overleg
Instellingen
Drukkingsmiddelen = staking & lock-out
Resultaat van collectief overleg = collectieve arbeidsovereenkomst CAO
SOCIALE PARTNERS
Werknemers
Werknemersvereniging (vakbond)
3 representatieve vakbonden
o Bepaalde vakbonden hebben een voorkeursbehandeling
o Er zijn er 3, deze doen aan bepaalde voorwaarden
ACV = Algemeen Christelijk Vakverbond
ABVV = Algemeen Belgisch Vakverbond
ACLVB = Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van
België
o Voorwaarden om representatief te zijn:
Actief in gans België
Interprofessioneel zijn: alle beroepen en bedrijfstakken
bevatten
Minstens 50 000 leden
Je moet zetelen in nationale arbeidsraad & centrale raad voor
het bedrijfsleven NAR (minister bepaalt wie zetel krijgt in
nationale arbeidsraad)
Geen rechtspersoonlijkheid
o VZW? Zou logisch zijn maar dan kunnen ze aansprakelijk gesteld
worden
o Tot nu toe nog geen rechtsvorm, niet interessant
5
, o Als ze toch een rechtsvorm kiezen, moeten alle leden bekend
gemaakt worden, boekhouding en JR voorleggen,… en dan zouden
ze kunnen procederen
Werkgevers
Werkgeversvereniging: belangen van WGs zijn verschillend dan die van de
WNs
Meerdere representatieve verenigingen
o Belangrijk om representatief te zijn
o VBO
o UNIZO
o Boerenbond
o …
Vaak rechtspersoonlijkheid
o Maakt voor leden niet uit dat ze bekend gemaakt worden, JR,… en
amper situaties om te procederen
Groep 10
o Top van 10 belangrijkste representatieve organisaties
o Informeel orgaan
o Geven advies aan overheid, proberen consensus te vinden over
grote problemen
(bvb vereniging voor proffen in Vlaanderen kan niet representatief zijn)
(bvb vereniging voor proffen kan niet representatief zijn)
NCK (vakbond voor kaderleden) wil ook representatief worden en is daarmee
bezig. Ze voldoen aan de eerste 3 voorwaarden maar krijgen geen zetel. Ze
blijven naar de rechter gaan om het alsnog te laten lukken.
Vb. je hebt je vlucht gemist door staking, maar je kan ze moeilijk aanklagen want
er hebben geen rechtspersoonlijkheid. Je kan wel de persoon aanklagen die de
staking heeft georganiseerd.
VBO is bekendste werkgeversovereenkomst (overkoepelt)
6
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT.......................................................5
sociale partners...............................................................................5
Werknemers......................................................................................................... 5
Werkgevers.......................................................................................................... 6
instellingen van sociaal overleg: nationaal........................................7
Nationale Arbeidsraad.......................................................................................... 7
Paritaire comités.................................................................................................. 7
instellingen van sociaal overleg: ondernemingsvlak..........................8
Ondernemingsraad............................................................................................... 8
Comité voor preventie en bescherming op het werk (cpbw)................................8
Vakbondsafvaardiging.......................................................................................... 8
Europese ondernemingsraar (EOR)......................................................................9
collectieve arbeidsgeschillen..........................................................10
Staking............................................................................................................... 10
Lock-out............................................................................................................. 10
collectieve arbeidsovereenkomst....................................................11
INDIVIDUEEL ARBEIDSRECHT....................................................13
kenmerken van arbeidsrecht..........................................................13
sollicitatie.....................................................................................14
Afdwingbare regels............................................................................................. 14
Niet afdwingbare regels.....................................................................................14
arbeidsovereenkomst.....................................................................15
Constitutieve elementen....................................................................................15
Gevolgen van de arbeidsovereenkomst.............................................................15
Deze mensen hebben geen arbeidsovereenkomst (zijn dus geen WNs).............15
Arbeid................................................................................................................. 15
Loon................................................................................................................... 15
Gezag................................................................................................................. 16
Schijnsituaties.................................................................................................... 16
Vorm en bewijs van de arbeidsovereenkomst....................................................17
Soorten arbeidsovereenkomsten........................................................................17
Naar gelang van de aard van het werk...............................................................17
Volgens de duur................................................................................................. 18
Volgens de omvang van prestaties....................................................................19
Voornaamste plichten van de WG......................................................................20
Voornaamste plichten van de WN......................................................................20
Werknemersaansprakelijkheid..................................................................................20
Werkgeversaansprakelijkheid...................................................................................20
Bedingen van een arbeidsovereenkomst..................................................................21
Concurrentiebeding voor arbeiders en bedienden.....................................................21
Concurrentiebeding voor handelsvertegenwoordigers..............................................22
Scholingsbeding........................................................................................................ 22
schorsing van de arbeidsovereenkomst....................................................................22
Tijdelijke overmacht...........................................................................................24
, Definitieve overmacht (definitieve onmogelijkheid om te werken) (geen
schorsing?)......................................................................................................... 25
Kort verzuim/klein verlet....................................................................................25
Verlof om dwingende redenen...........................................................................26
Ziekte of ongeval................................................................................................ 26
Definitieve ongeschiktheid door ziekte of ongeval.............................................27
Arbeidsongeschiktheid en ontslag......................................................................27
Bevallingsrust..................................................................................................... 27
Geboorteverlof................................................................................................... 28
Tijdskrediet......................................................................................................... 28
Thematische verloven........................................................................................29
Jaarlijkse vakantie.............................................................................................. 30
Vakantie pas afgestudeerden....................................................................................31
arbeidsduur............................................................................................................... 32
Wachttijd met oproepbaarheid...........................................................................32
Arbeidsduurgrenzen........................................................................................... 32
Rustpauzes......................................................................................................... 33
overwerk................................................................................................................... 33
gewaarborgde vrije dagen........................................................................................34
Verbod op zondagsarbeid...................................................................................34
Verbod op arbeid op feestdagen........................................................................34
loon........................................................................................................................... 35
voordeel in natura: bedrijfswagen.............................................................................36
arbeidsreglement...................................................................................................... 37
einde van de arbeidsovereenkomst – algemene wijzen............................................38
Wederzijds akkoord............................................................................................ 38
Ontbindende voorwaarde...................................................................................39
Overlijden van de WN......................................................................................... 39
Overlijden van de WG.........................................................................................39
Verstrijken van de overeengekomen duur..........................................................40
Voltooien van overeengekomen werk................................................................40
Einde van de arbeidsovereenkomst – arbeidsrechtelijke wijzen................................40
Opzegging.......................................................................................................... 40
Anciënniteit........................................................................................................ 42
Ontslag - algemeen............................................................................................43
Ontslag om dringende reden..............................................................................43
Onregelmatige beëindiging met betaling van een beëindigingsvergoeding.......47
Bijzondere bescherming tegen ontslag..............................................................50
arbeidsongevallenregeling........................................................................................52
Arbeidsongeval................................................................................................... 54
Arbeidswegongeval............................................................................................55
Gemeenschappelijke regelen voor schadeloosstelling........................................56
Vergoedingen bij ongeschiktheid.......................................................................57
Schadeloosstelling bij overlijden........................................................................59
Procedure bij arbeidsongeval.............................................................................59
sociale zekerheid...........................................................................59
wat is het?................................................................................................................. 59
3 stelsels................................................................................................................... 60
takken....................................................................................................................... 60
Inkomensvervangend......................................................................................... 60
Kostendekkend................................................................................................... 61
2
, 1. Sociale zekerheid voor WNs..................................................................................61
Financieringsbronnen RSZ..................................................................................61
Uitgaven van de RSZ..........................................................................................61
Ratio personae................................................................................................... 62
WG- & WNbijdragen............................................................................................ 63
Inning van socialezekerheidsbijdragen...............................................................64
Structuur............................................................................................................ 65
2. sociale zekerheid voor zelfstandigen.....................................................................65
Financieringsbronnen RSZ..................................................................................65
Wie valt onder de Belgische RSZ, territoriaal toepassingsgebied.......................66
Ratio personae................................................................................................... 67
Inning van bijdragen...........................................................................................67
Structuur............................................................................................................ 68
ziekte en invaliditeitsverzekering...................................................69
ziektekostenverzekering...........................................................................................69
Algemene toekenningsvoorwaarden..................................................................70
Terugbetaalbare medische kosten.....................................................................71
arbeidsongeschiktheidsverzekering WNs..................................................................74
Toe te kennen vergoedingen:.............................................................................74
Ziekteuitkering WNs...........................................................................................74
Moederschapsuitkering WNs..............................................................................75
Arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen....................................................76
Toe te kennen vergoedingen..............................................................................76
Ziekteuitkeringen zelfstandigen.........................................................................76
Moederschapsuitkering zelfstandigen................................................................77
werkloosheidsuitkeringen..............................................................78
organisaties............................................................................................................... 78
RVA.................................................................................................................... 78
VDAB (in Vlaanderen)......................................................................................... 78
Uitbetalingsinstellingen......................................................................................78
soorten werkloosheidsregimes..................................................................................78
Volledige werkloosheid.......................................................................................79
Werkloosheiduitkeringen voor deeltijdse WN.....................................................85
Tijdelijke werkloosheid.......................................................................................85
Stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT)..........................................85
pensioen.......................................................................................86
welke pensioenen zijn er?......................................................................................... 86
organisatie pensioensector.......................................................................................86
algemene principes voor WNs en zelfstandigen........................................................87
leeftijdsvoorwaarde................................................................................................... 88
bijverdienen als zelfstandige (stopzetten van beroepsactiviteit?).............................89
andere toekenningsvoorwaarden..............................................................................89
bedrag van rustpensioen (WNs)................................................................................89
gezinsbijslag voor kinderen geboren na 1/1/19 (in Vlaanderen)........92
stelsel van gezinsbijslag............................................................................................92
tegemoetkomingen gezinsbijslag..............................................................................93
organisatie gezinsbijslag........................................................................................... 94
sociale bijstand..............................................................................95
federale uitkeringen ikv sociale bijstand...................................................................95
3
,4
, SOCIAAL RECHT
INTRO
Handboek: sluit aan bij wat gezegd wordt in les
Wetteksten meenemen op examen (3 jjuli 1978 -> wet arbeidsovereenkomst is
belangrijk)
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
= groep WNs tov WG in eenzelfde sector
We bespreken enkel het collectief arbeidsrecht in de private sector (publieke
sector: voor overheid werken).
Sociale partners = partijen bij het collectief overleg
Instellingen
Drukkingsmiddelen = staking & lock-out
Resultaat van collectief overleg = collectieve arbeidsovereenkomst CAO
SOCIALE PARTNERS
Werknemers
Werknemersvereniging (vakbond)
3 representatieve vakbonden
o Bepaalde vakbonden hebben een voorkeursbehandeling
o Er zijn er 3, deze doen aan bepaalde voorwaarden
ACV = Algemeen Christelijk Vakverbond
ABVV = Algemeen Belgisch Vakverbond
ACLVB = Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van
België
o Voorwaarden om representatief te zijn:
Actief in gans België
Interprofessioneel zijn: alle beroepen en bedrijfstakken
bevatten
Minstens 50 000 leden
Je moet zetelen in nationale arbeidsraad & centrale raad voor
het bedrijfsleven NAR (minister bepaalt wie zetel krijgt in
nationale arbeidsraad)
Geen rechtspersoonlijkheid
o VZW? Zou logisch zijn maar dan kunnen ze aansprakelijk gesteld
worden
o Tot nu toe nog geen rechtsvorm, niet interessant
5
, o Als ze toch een rechtsvorm kiezen, moeten alle leden bekend
gemaakt worden, boekhouding en JR voorleggen,… en dan zouden
ze kunnen procederen
Werkgevers
Werkgeversvereniging: belangen van WGs zijn verschillend dan die van de
WNs
Meerdere representatieve verenigingen
o Belangrijk om representatief te zijn
o VBO
o UNIZO
o Boerenbond
o …
Vaak rechtspersoonlijkheid
o Maakt voor leden niet uit dat ze bekend gemaakt worden, JR,… en
amper situaties om te procederen
Groep 10
o Top van 10 belangrijkste representatieve organisaties
o Informeel orgaan
o Geven advies aan overheid, proberen consensus te vinden over
grote problemen
(bvb vereniging voor proffen in Vlaanderen kan niet representatief zijn)
(bvb vereniging voor proffen kan niet representatief zijn)
NCK (vakbond voor kaderleden) wil ook representatief worden en is daarmee
bezig. Ze voldoen aan de eerste 3 voorwaarden maar krijgen geen zetel. Ze
blijven naar de rechter gaan om het alsnog te laten lukken.
Vb. je hebt je vlucht gemist door staking, maar je kan ze moeilijk aanklagen want
er hebben geen rechtspersoonlijkheid. Je kan wel de persoon aanklagen die de
staking heeft georganiseerd.
VBO is bekendste werkgeversovereenkomst (overkoepelt)
6
