MENS EN WERK 2
Leerdoelen
- De centrale begrippen en processen van onboarding toepassen op een casus (II)
- De centrale begrippen en processen van redeployment in eigen woorden uitleggen (I)
- Adviezen geven over thema's m.b.t. motivatie op het werk (II)
- Aan de hand van een casus de relevante begrippen met betrekking tot arbeidsrecht hanteren
(II)
- De centrale begrippen en processen van offboarding toepassen op een casus (II)
- Adviezen geven over thema's m.b.t. welzijn op het werk (II)
- Op basis van een casus een plan van aanpak opstellen rond loopbaanbegeleiding en/of
coaching van een HR-gerelateerde vraag (II)
- De effecten van actualiteit op het arbeids- en organisatiewerkveld interpreteren (I) 4
- De centrale begrippen en principes van competentie-, prestatie- en talentmanagement
toepassen op een casus (II)
Arbeidsrecht
Het belang van het arbeidsrecht
= complex en belangrijk onderwerp
zowel voor werkgevers al werknemers
- Bij uitstippelen van personeelsbeleid rekening houden met juridisch kader
o Je mag daar niet buiten
- Regelt de verhoudingen tussen werknemers en werkgevers
o Gaat over o.a. arbeidsovereenkomst, lonen, arbeidsvoorwaarden, werktijden,
vakantie, ontslagrecht, …
o Is continu in verandering
Toepassingsgebied arbeidsrecht
- Van toepassing op werknemers uit de particuliere sector
= de privésector: alle bedrijven(KMO…) met winstoogmerk
<-> publieke sector: alle overheidsinstanties met andere regelgeving
- Zelfstandigen vallen buiten het arbeidsrecht
o Geen recht op vakantiedagen, geen minimumloon
- Enkel geding t.o.v. werknemers tewerkgesteld in België
o De afspraken van bedrijf in land waar men werkt
1
,Opdeling arbeidsrecht
1. Het individueel arbeidsrecht
o We hebben een relatie met bepaalde werkgever
o Mijn studentenjob/ weekendwerk
2. Het collectief arbeidsrecht (belangrijker: schept kader op individueel niveau)
o Afspraken die gemaakt worden op sectorniveau
o Wetgeving te maken met organisaties
o Collectieve arbeidsovereenkomsten
o Betere arbeidsovereenkomsten voor mensen in de zorg tijdens corona: betere loon
3. De arbeidsreglementering
o Beschermende regels
o Niet nakomen: rechtbank
o Zwart werk, kinderarbeid, werknemers mag je niet 50h/week laten werken
4. Het sociale handhavingsrecht
o Organisatie die toezicht doet op het naleven van deze regels
Belangrijkste bronnen van het arbeidsrecht
- Internationaal (heeft altijd bovenhand)
o Bv. Je mag pas vanaf 16j werken, dan mag België niet beslissen dat dit wel mag
o VN, EU, Raad van Europa, ..
- Nationaal
o Wet
o Koninklijk Besluit
Wet (nationaal)
= is een reglementering, uitgevaardigd door het parlement en bevat meestal een algemeen kader.
Twee belangrijke wetten:
- Wet op de Arbeidsovereenkomst
o Kader waar organisatie weet hoe de arbeidsovereenkomst eruit hoort te zien:
contract tussen jou en werkgever
o Geldigheidsvoorwaarden van de overeenkomst
Begindatum, locatie, handtekening van beide partijen, verloning, …
o Regeling afwezigheden
Wat als iemand afwezig is?
o Verplichtingen bij het einde van de overeenkomst
Ook bepaald op nationaal niveau door een wet
Hoeveel dagen op voorhand moet je je ontslag indienen…., opzegtermijn
- Arbeidswet
o Regeling arbeidstijden en rusttijden
Je mag maag 8h/dag werken, alles wat meer is: overuren zijn extra betaald
Bij laat werken: volgende dag niet werken of later beginnen: min. 12 uur
rusttijd
o Moederschapsbescherming
2
,Koninklijk besluit (nationaal)
= reglementering uitgevaardigd door de regering. Deze bevat een concrete uitwerking.
Voorbeeld:
- In de Wet op de feestdagen staat dat werknemers recht hebben op 10 betaalde feestdagen.
- In het Koninklijk Besluit betreffende de feestdagen wordt dan verder gepreciseerd welke de
10 betaalde feestdagen zijn.
Eenheidsstatuut
- Belangrijk in de wetgeving
- Verschil tussen arbeiders en bedienden
o Verschillende regels
o Arbeiders konden redelijk snel ontslagen worden, bedienden niet
o Arbeiders: Carensdag: eerste dag van je ziekte wordt je niet betaald) en bedienden
niet
o Ongelijkheid wilden ze gelijk maken want is discriminerend
- Wet betreffende de invoering van een eenheidsstatuut
o Ongelijkheid tussen arbeiders en bedienden wegwerken
Gelijkschakeling opzegtermijnen
Afschaffing carensdag
Toch nog veel verschillen …
- Arbeiders betaal je uit in een uurloon, bedienden in een maandloon;
- Arbeiders kunnen economisch werkloos zijn, bedienden slechts onder strenge voorwaarden;
- Arbeiders kunnen tijdelijk werkloos zijn omwille van technische redenen of
weersomstandigheden, bedienden niet;
- De tussenkomst voor de werkgever bij een gewaarborgd loon bij ziekte ligt lager bij arbeiders
dan bij bedienden;
- Arbeiders ontvangen hun vakantiegeld via de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie;
- Het paritair comité kan verschillen.
Overige rechtsbronnen
Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO) EXAMEN
= Een overeenkomst afgesloten binnen een paritair orgaan waarin de organisaties van werkgevers en
werknemers arbeidsvoorwaarden vastleggen met betrekking tot het collectief van werknemers.
- Paritair comité: werkgeversorganisaties (organisaties behartigen belangens werkgevers) en
werknemersorganisaties (vakbonden: behartigen verlangens van werknemers) gaan in dialoog met
elkaar
- Gaat bv. over werktijden, loonschalen, ontslagregelingen, vakantiedagen, betaling van
overwerk, pensioenregeling, scholing,
- Afspraken mogen nooit minder zijn dan wat wettelijk bepaald is.
o Wetgeving gaat altijd voor!
o Alle bedrijven moeten zich houden aan CAO waarbinnen ze ook nog eens een
individuele arbeidsovereenkomst maken
3
, 3 soorten CAO’s
1. Intersectorale CAO
- Wordt gesloten in de Nationale Arbeidsraad
- Geldt voor alle bedrijfstakken op nationaal vlak = in heel België
- Gewaarborgd minimumloon: daar moet aan voldaan worden
2. Sectorale CAO
- Wordt gesloten in een paritair comité
o Binnen een partitair comité: sectorniveau
Alleen zorgsector, alleen horecasector, alleen landbouwsector…
- Geldt voor specifieke sector
3. Ondernemings-CAO
- Wordt gesloten tussen werkgever en zijn werknemers
- Geldt voor specifieke onderneming/bedrijf
- Elk bedrijf heeft eigen afspraken
Verdieping: Paritair Comité
- Vergadering op sectoraal niveau die evenveel werkgevers- als
werknemersvertegenwoordigers telt. Er wordt onderhandeld over de arbeidsvoorwaarden
van de werknemers.
- Wordt georganiseerd volgens bedrijfsactiviteit of sector
- Bedoeling: Zorgen dat de regelgeving die aangepast is aan de arbeidsvoorwaarden wordt
toegepast
Voorbeelden:
- PC 124: bouwbedrijf
- PC 200 : bedienden
- PC 201: zelfstandige kleinhandel
- PC 302: horeca
Paritair Comité – vakbond
- Paritair comité ≠ vakbonden
o Vakbond gaat wel vaak overleggen in een paritair comité
- Vakbond: vereniging van werknemers die opkomt voor de belangen van haar leden.
o Hebben recht op staken
- De drie grootste vakbonden in België:
o ACV (christelijk)
o ABVV (socialistisch)
o ACLVB (liberaal)
- Wat doet een vakbond? Enkel staken? Of toch nog meer? (zie filmpje)
(Geschreven) arbeidsovereenkomst
= is een contract tussen werknemer en werkgever, waarbij de werknemer zich verbindt om tegen
loon en onder gezag van de werkgever arbeid te verrichten.
4
Leerdoelen
- De centrale begrippen en processen van onboarding toepassen op een casus (II)
- De centrale begrippen en processen van redeployment in eigen woorden uitleggen (I)
- Adviezen geven over thema's m.b.t. motivatie op het werk (II)
- Aan de hand van een casus de relevante begrippen met betrekking tot arbeidsrecht hanteren
(II)
- De centrale begrippen en processen van offboarding toepassen op een casus (II)
- Adviezen geven over thema's m.b.t. welzijn op het werk (II)
- Op basis van een casus een plan van aanpak opstellen rond loopbaanbegeleiding en/of
coaching van een HR-gerelateerde vraag (II)
- De effecten van actualiteit op het arbeids- en organisatiewerkveld interpreteren (I) 4
- De centrale begrippen en principes van competentie-, prestatie- en talentmanagement
toepassen op een casus (II)
Arbeidsrecht
Het belang van het arbeidsrecht
= complex en belangrijk onderwerp
zowel voor werkgevers al werknemers
- Bij uitstippelen van personeelsbeleid rekening houden met juridisch kader
o Je mag daar niet buiten
- Regelt de verhoudingen tussen werknemers en werkgevers
o Gaat over o.a. arbeidsovereenkomst, lonen, arbeidsvoorwaarden, werktijden,
vakantie, ontslagrecht, …
o Is continu in verandering
Toepassingsgebied arbeidsrecht
- Van toepassing op werknemers uit de particuliere sector
= de privésector: alle bedrijven(KMO…) met winstoogmerk
<-> publieke sector: alle overheidsinstanties met andere regelgeving
- Zelfstandigen vallen buiten het arbeidsrecht
o Geen recht op vakantiedagen, geen minimumloon
- Enkel geding t.o.v. werknemers tewerkgesteld in België
o De afspraken van bedrijf in land waar men werkt
1
,Opdeling arbeidsrecht
1. Het individueel arbeidsrecht
o We hebben een relatie met bepaalde werkgever
o Mijn studentenjob/ weekendwerk
2. Het collectief arbeidsrecht (belangrijker: schept kader op individueel niveau)
o Afspraken die gemaakt worden op sectorniveau
o Wetgeving te maken met organisaties
o Collectieve arbeidsovereenkomsten
o Betere arbeidsovereenkomsten voor mensen in de zorg tijdens corona: betere loon
3. De arbeidsreglementering
o Beschermende regels
o Niet nakomen: rechtbank
o Zwart werk, kinderarbeid, werknemers mag je niet 50h/week laten werken
4. Het sociale handhavingsrecht
o Organisatie die toezicht doet op het naleven van deze regels
Belangrijkste bronnen van het arbeidsrecht
- Internationaal (heeft altijd bovenhand)
o Bv. Je mag pas vanaf 16j werken, dan mag België niet beslissen dat dit wel mag
o VN, EU, Raad van Europa, ..
- Nationaal
o Wet
o Koninklijk Besluit
Wet (nationaal)
= is een reglementering, uitgevaardigd door het parlement en bevat meestal een algemeen kader.
Twee belangrijke wetten:
- Wet op de Arbeidsovereenkomst
o Kader waar organisatie weet hoe de arbeidsovereenkomst eruit hoort te zien:
contract tussen jou en werkgever
o Geldigheidsvoorwaarden van de overeenkomst
Begindatum, locatie, handtekening van beide partijen, verloning, …
o Regeling afwezigheden
Wat als iemand afwezig is?
o Verplichtingen bij het einde van de overeenkomst
Ook bepaald op nationaal niveau door een wet
Hoeveel dagen op voorhand moet je je ontslag indienen…., opzegtermijn
- Arbeidswet
o Regeling arbeidstijden en rusttijden
Je mag maag 8h/dag werken, alles wat meer is: overuren zijn extra betaald
Bij laat werken: volgende dag niet werken of later beginnen: min. 12 uur
rusttijd
o Moederschapsbescherming
2
,Koninklijk besluit (nationaal)
= reglementering uitgevaardigd door de regering. Deze bevat een concrete uitwerking.
Voorbeeld:
- In de Wet op de feestdagen staat dat werknemers recht hebben op 10 betaalde feestdagen.
- In het Koninklijk Besluit betreffende de feestdagen wordt dan verder gepreciseerd welke de
10 betaalde feestdagen zijn.
Eenheidsstatuut
- Belangrijk in de wetgeving
- Verschil tussen arbeiders en bedienden
o Verschillende regels
o Arbeiders konden redelijk snel ontslagen worden, bedienden niet
o Arbeiders: Carensdag: eerste dag van je ziekte wordt je niet betaald) en bedienden
niet
o Ongelijkheid wilden ze gelijk maken want is discriminerend
- Wet betreffende de invoering van een eenheidsstatuut
o Ongelijkheid tussen arbeiders en bedienden wegwerken
Gelijkschakeling opzegtermijnen
Afschaffing carensdag
Toch nog veel verschillen …
- Arbeiders betaal je uit in een uurloon, bedienden in een maandloon;
- Arbeiders kunnen economisch werkloos zijn, bedienden slechts onder strenge voorwaarden;
- Arbeiders kunnen tijdelijk werkloos zijn omwille van technische redenen of
weersomstandigheden, bedienden niet;
- De tussenkomst voor de werkgever bij een gewaarborgd loon bij ziekte ligt lager bij arbeiders
dan bij bedienden;
- Arbeiders ontvangen hun vakantiegeld via de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie;
- Het paritair comité kan verschillen.
Overige rechtsbronnen
Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO) EXAMEN
= Een overeenkomst afgesloten binnen een paritair orgaan waarin de organisaties van werkgevers en
werknemers arbeidsvoorwaarden vastleggen met betrekking tot het collectief van werknemers.
- Paritair comité: werkgeversorganisaties (organisaties behartigen belangens werkgevers) en
werknemersorganisaties (vakbonden: behartigen verlangens van werknemers) gaan in dialoog met
elkaar
- Gaat bv. over werktijden, loonschalen, ontslagregelingen, vakantiedagen, betaling van
overwerk, pensioenregeling, scholing,
- Afspraken mogen nooit minder zijn dan wat wettelijk bepaald is.
o Wetgeving gaat altijd voor!
o Alle bedrijven moeten zich houden aan CAO waarbinnen ze ook nog eens een
individuele arbeidsovereenkomst maken
3
, 3 soorten CAO’s
1. Intersectorale CAO
- Wordt gesloten in de Nationale Arbeidsraad
- Geldt voor alle bedrijfstakken op nationaal vlak = in heel België
- Gewaarborgd minimumloon: daar moet aan voldaan worden
2. Sectorale CAO
- Wordt gesloten in een paritair comité
o Binnen een partitair comité: sectorniveau
Alleen zorgsector, alleen horecasector, alleen landbouwsector…
- Geldt voor specifieke sector
3. Ondernemings-CAO
- Wordt gesloten tussen werkgever en zijn werknemers
- Geldt voor specifieke onderneming/bedrijf
- Elk bedrijf heeft eigen afspraken
Verdieping: Paritair Comité
- Vergadering op sectoraal niveau die evenveel werkgevers- als
werknemersvertegenwoordigers telt. Er wordt onderhandeld over de arbeidsvoorwaarden
van de werknemers.
- Wordt georganiseerd volgens bedrijfsactiviteit of sector
- Bedoeling: Zorgen dat de regelgeving die aangepast is aan de arbeidsvoorwaarden wordt
toegepast
Voorbeelden:
- PC 124: bouwbedrijf
- PC 200 : bedienden
- PC 201: zelfstandige kleinhandel
- PC 302: horeca
Paritair Comité – vakbond
- Paritair comité ≠ vakbonden
o Vakbond gaat wel vaak overleggen in een paritair comité
- Vakbond: vereniging van werknemers die opkomt voor de belangen van haar leden.
o Hebben recht op staken
- De drie grootste vakbonden in België:
o ACV (christelijk)
o ABVV (socialistisch)
o ACLVB (liberaal)
- Wat doet een vakbond? Enkel staken? Of toch nog meer? (zie filmpje)
(Geschreven) arbeidsovereenkomst
= is een contract tussen werknemer en werkgever, waarbij de werknemer zich verbindt om tegen
loon en onder gezag van de werkgever arbeid te verrichten.
4
