Samenvatting HSPG10 Dierziekten

HSPG10 Dierziekten
Les 1 Parasitaire ziekten; vlo en teek
Ectoparasieten (= op het dier):
 Spinachtigen -> in volwassen stadium 8 poten:
o Mijten.
o Teken.
 Insecten -> in volwassen stadium 6 poten:
o Vliegen.
o Muggen.
o Vlooien.
o Luizen.

Endoparasieten (= in het dier):
 Platwormen:
o Trematoda.
o Lintwormen (= cestoda).
 Rondwormen (= nematoden):
o Spoelwormen.
o Haakwormen.
o Zweepwormen.
 Onderverdeling ook wel naar locatie in plaats van vorm:
o Maagdarmwormen.
o Longwormen.
o Hartwormen.

Protozoa: eencelligen
 Enkelvoud; protozo.
 Meervoud; protozoa.
 Eigenlijk -> protozoaire ziektes in plaats van parasitaire ziektes.
 Giardia:
o Flagellaat (= met zweephaartjes).
o Ziekte; giardiose.
o Diarree, onder andere bij de hond (natiefje).
o Zoönose.
 Coccidiën:
o Ziekte; coccidiose.
o Diarree, onder andere bij konijn, knaagdieren en kippen.
o Elke diersoort zijn eigen soorten coccidiën.
 Leven beide in het maagdarmkanaal.

Vector of pathogeen?
 Pathogeen:
o Parasiet is zelf veroorzaker van de ziekte en symptomen:
 Bijvoorbeeld leverbot -> kruipt door de lever en richt daar schade aan ->
geeft onder andere symptomen die passen bij slechte leverfunctie.
 Vector:

, o Parasiet is niet zelf de pathogeen, maar draagt een pathogeen bij zich en besmet de
gastheer ermee:
 Bijvoorbeeld een teek -> drager van borrelia-bacterie -> deze bacterie
veroorzaakt de Ziekte van Lyme.

Incubatietijd
 De tijd tussen de besmetting met een pathogeen en het optreden van de eerste symptomen:
o Zorg dat je altijd in ieder geval de minimale incubatietijd weet.
 Voorbeeld:
o Jantje speelt op maandag bij zijn zieke buurmeisje die de griep heeft.
o Woensdag voelt Jantje zich niet lekker; koorts, buikpijn, spierpijn, moe en geen
eetlust.
o Jantje heeft ook de griep!
o Incubatietijd griep = ongeveer 3 dagen:
 Minimale incubatietijd = 2 dagen.

Prepatente periode (ppp)
 De tijd tussen de besmetting van de gastheer met een pathogeen, en het moment dat de
gastheer zelf pathogenen begint te verspreiden.
 Voorbeeld -> spoelworm Toxocara cani:
o Hond Max wordt op 1 mei via orale weg besmet met eitjes van de spoelworm
Toxocara.
o Prepatente periode is vier tot vijf weken -> in die periode komen de eitjes uit,
ontwikkelen zich tot diverse larvale stadia en uiteindelijk tot volwassen spoelwormen,
die op hun beurt weer eitjes gaan leggen.
o Vanaf eind mei/begin juni (= vier tot vijf weken na besmetting) zijn de eitjes van de
spoelworm terug te vinden in de ontlasting van Max -> Max verspreid de spoelworm
naar zijn omgeving.
 De diagnose spoelwormen wordt gesteld doormiddel van faecesonderzoek, waarbij gekeken
wordt of er spoelwormeitjes in zitten; de diagnose kan dus pas gesteld worden na vier tot vijf
weken, want eerder zitten er nog geen eitjes in de faeces.
 Toxocara geeft over het algemeen bij volwassen gezonde honden geen symptomen; andere
parasieten geven in hun ppp soms al wel symptomen, terwijl het mestonderzoek dan dus nog
negatief is -> de diagnose is dan dus niet te stellen met mestonderzoek:
o Tegenwoordig is vaak bloedonderzoek op specifieke antilichamen tegen parasieten
mogelijk.

Cyclus
 Cyclus parasiet = kringloop van verschillende stadia in het leven van de parasiet, van ei (of
oöcyste) tot adult.
 Eenvoudige cyclus:
o Beperkt aantal stadia.
o Eén of geen tussengastheren.
o Eén route.
o Bijvoorbeeld vlo (geen tussengastheer).
 Ingewikkelde cyclus:
o Groot aantal stadia.
o Meerdere tussengastheren.
o Meerdere routes.
o Bijvoorbeeld Eimeria of Toxocara.

,Teek
 Niet soortspecifiek, wel voorkeurssoorten.
 Verschillende soorten veterinair van belang:
o Ixodes ricinus; gewone teek.
o Dermacentor reticulatus; zuidelijke teek, maar steeds meer ook in Nederland.
 Grootste deel van cyclus buiten gastheer, lange cyclus.
 Heeft een tussengastheer.
 Vector voor ziektes.
 Ziekten die door teek worden overgedragen:
o Ziekte van Lyme (bacterie).
o Babesia (protozo).
o Tick-borne encephalitis (virus).

Lyme
 Bacterie; Borrelia burgdorferi.
 Zoönose.
 Teek -> mens, dus niet huisdier -> mens.
 Zeer variabele incubatietijd; twee dagen tot enkele maanden.
 Zeer diverse klachten, van acuut ziek tot vaag en chronisch; huid-, spier-, zenuw-, hersen-,
hart- en gewrichtsklachten kunnen voorkomen.
 Mens; vermoeidheid en concentratieproblemen.
 'Kring' (= erythema migrans) om tekenbeet bij Lyme waarschijnlijk alleen bij mensen, en ook
lang niet altijd.
 Diagnose stellen erg lastig (serologie = antilichamen tegen borrelia zoeken in bloed):
o Titer soms afwezig of laag bij actieve injectie, of juist hoog ondanks reeds lang
overwonnen infectie.
 Therapie; antibiotica, soms maandenlang (humaan wordt vaak te kort voorgeschreven).
 Onbehandeld lijdt tot chronische ziekte en sterfte.

Infoblad Vlooien
Wetenschappelijke naam van de vlo
 Naam van de vlo verschilt per diersoort, elke vlooiensoort heeft een eigen
voorkeursgastheer:
o Kattenvlo.
o Hondenvlo.
o Mensenvlo.
o Konijnenvlo.
o Tropische rattenvlo.
o Egel vlo.
o Vogelvlo.
o Mollenvlo.
 Wanneer de gastheer in de buurt is, zullen de vlooien andere soorten gastheren met rust
laten.

Uiterlijk
 Volwassen vlooien zijn 1 mm tot 8 mm lang.
 Bruin van kleur.
 Plat van vorm -> gemakkelijke voortbeweging tussen haren en vacht.
 Geen vleugels -> springen van gastheer naar gastheer.

, Levenscyclus (ei-larve-pop-adult-ei)
1. Vrouwtjes moeten een bloedmaaltijd hebben gehad.
2. Leggen enige tientallen eitjes in de vacht.
3. Rollen uit de vacht en komen in de omgeving terecht.
4. Na 2 tot 4 dagen komen deze eitjes uit -> larven:
o Larven; paar mm, lang en zo dik als een haar.
o Leven in de omgeving, voeden zich met uitwerpselen volwassen vlooien.
5. Na 2 tot 3 weken verpoppen de larven zich:
o Poppen kunnen tot wel 1,5 jaar in leven blijven -> bestand tegen invloeden van
buitenaf.
6. Popstadium duurt zo een 3 tot 4 weken.
7. Vlo komt uit de pop door trillingen in de omgeving.
8. Vlo springt op de gastheer en voedt zich met bloed.
9. Na 2 dagen beginnen de vrouwtjes met eitjes leggen.
10. Gehele cyclus duurt zo een 6 weken.

Symptomen veroorzaakt door vlooien
 Vlooienbeten:
o Kunnen heftige jeuk veroorzaken.
o Speeksel bevat histamine en enzymen die de vlo helpen bij zijn bloedmaal.
o Lokale reactie op beet -> lichte zwelling en jeuk op de plaats van de beet, na enkele
dagen weer over.
 Ernstige jeuk en zwelling:
o Hierdoor gaat de hond krabben en bijten in de vacht -> haren breken af en worden
uitgetrokken.
o Beten raken ontstoken -> kleine rode harde bultjes (= vlooiendermatitis).
o Onbehandelde vlooiendermatitis kan tot kaalheid leiden.
 Allergische reactie beet van vlo:
o Zijn allergisch voor stoffen in het speeksel van vlooien.
o Eén vlooienbeet kan over het hele lichaam jeuk geven, tot 6 weken na de beet.
o Allergie gaat meestal gepaard met vlooiendermatitis.