Samenvatting Immunologie 2: werking van het immuunsysteem

H4. Het specifiek verweer: werking van het immuunsysteem
1. Het immuunsysteem
Het immuunsysteem werkt via het lymfatisch stelsel of lymfestelsel
→ Het lymfatisch stelsel is belangrijk voor zowel het cardiovasculair stelsel als het immuunsysteem


Het lymfestelsel is een vertakt netwerk van:
 Lymfevaten → sturen lymfevocht terug naar de bloedbaan

 Lymfeknopen:
➢ Zuiveren infectieuze agentia (bacteriën, virussen, …) en kankercellen
➢ Zwellen op + ontsteken als reactie op een infecties of een andere stimulus
→ De lymfeknopen zijn dan gevoelig/pijnlijk bij aanraking

➢ Mogelijke kankerhaarden
→ De knopen zwellen ook op maar zijn niet pijnlijk
→ Kankercellen kunnen zich verder verspreiden via de lymfevaten

 Lymfoïde organen:
• Milt
• Thymus
• Amandelen (tonsils)
• Peyerse platen (in de dunne darm)
• Lymfatisch weefsel (verspreid in epitheel en bindweefsel)
• MALT (mucosa-associated lymphatic tissue)


De primaire organen van het immuunsysteem:
 Beenmerg
➢ Hier ontstaan B- en T-cellen
→ T-cellen gaan naar de thymus en rijpen daar verder
→ B-cellen blijven in het beenmerg om verder uit te rijpen
➢ Uitrijping van B-cellen:
­ B-cel receptoren (BCR) ontwikkelen verder door DNA omleggingen
­ B-cellen ondergaan negatieve en positieve selecties (B-cel educatie):
→ Positieve selectie: de B-cel wordt behouden
→ Negatieve selectie: de B-cel gaat in apoptose (geprogrammeerde celdood)

 Thymus
• Hier rijpen T-cellen (thymocyten) verder uit o.i.v. hormonen (bv. thymosine)
• Uitrijping van T-cellen:
­ T-cel receptoren (TCR) ontwikkelen verder door DNA omleggingen
­ T-cellen ondergaan negatieve en positieve selecties (T-cel educatie):
→ Positieve selectie: de T-cel wordt behouden
→ Negatieve selectie: de T-cel gaat in apoptose (geprogrammeerde celdood)

, Secundaire organen van het immuunsysteem:
 Bloed- en lymfevaten → zorgen voor transport van immuuncellen doorheen het lichaam

 De milt
➢ Is het grootste lymfoïde orgaan
➢ Speelt een belangrijke rol in het immuunsysteem
➢ Bevat grote aantallen leukocyten + plasmacellen
→ Deze cellen zijn verantwoordelijk voor de productie van immunoglobinen (Ig)
➢ Filtert het bloed + verwijdert oude of beschadigde RBC en pathogenen

 Lymfeknopen
➢ Hier worden leukocyten opgeslagen + kunnen immuunresponsen geïnitieerd worden
→ In de lymfeknopen vindt een mix plaats van lymfocyten, monocyten, en
dendritische cellen (DC), wat essentieel is voor de initiatie van de immuunrespons
➢ Filteren vreemde stoffen, dode cellen en eiwitaggregaten uit lymfevocht

➔ De secundaire organen zijn de ontmoetingsplaatsen tussen cellen van het niet-specifiek
verweer en cellen van het specifiek verweer
→ Cel-cel contact is heel belangrijk voor het specifiek verweer!


2. Lymfocyten en hun werking
Lymfocyten = immunologisch competente WBC die neutrofielen en monocyten/macrofagen
ondersteunen in de verdediging tegen vreemde indringers in het lichaam
→ M.a.w. het zijn cellen die een immuunrespons op gang kunnen brengen


Het humorale afweersysteem (extracellulaire) richt zich op ziekteverwekkers in lichaamsvocht
Het celgemedieerde afweersysteem (intracellulair) richt zich op zieke, geïnfecteerde cellen


Lymfocyten kunnen worden onderverdeeld in 3 soorten:
 B-lymfocyten
➢ Behoren tot het humorale afweersysteem (van het specifiek verweer)
→ M.a.w. ze kunnen niet rechtstreeks een antigen aanvallen + vernietigen
➢ Kunnen ontwikkelen tot plasmacellen die immuunglobulines (Ig) produceren
→ Na stimulatie door antigenen rijpen B-lymfocyten uit tot plasmacellen die
antilichamen aanmaken
➢ Kunnen fungeren als antigeenpresenterende cellen
➢ Zijn in staat om memory B-lymfocyten te vormen
→ Ze spelen een cruciale rol bij het immunologisch geheugen (het vermogen van het
immuunsysteem om snel + efficiënt te reageren op bekende pathogenen of antigenen)