Professionele gespreksvoering (PG)
Samenvatting voor het vak professionele gespreksvoering voor SGOP dat in
het vierde blok van jaar 2 gegeven wordt aan de Universiteit Utrecht. Deze
korte samenvatting is gebaseerd op het boekje Leren Reflecteren van Nijgh en
van Tol (2017). De samenvatting bevat het hele boekje: hoofdstuk 1 t/m 5. Waar
nodig zijn plaatjes toegevoegd ter ondersteuning.
Inleiding
, Het doel van reflecteren is bewustwording van en inzicht krijgen in het eigen handelen,
het eigen gedrag en de drijfveren, met het doel om je eigen professioneel handelen
verder te ontwikkelen.
H1 Wat is reflectie?
Descartes was met zijn uitspraak ‘cogito ergo sum’ de grondlegger voor het begrip
reflecteren. Dewey stelde dat een essentieel kenmerk van reflecteren niet het
aanvaarden van het eerste het beste idee is, maar dat dit idee eerst onderzocht wordt.
Doel van reflectie - Johari-venster
Bekend bij jezelf Onbekend bij jezelf
Bekend bij anderen Vrije ruimte (publiek) Blinde vlek
Onbekend bij anderen Privégebied (verborgen) Onbekend gebied
Inzicht in de blinde vlek en het onbekende gebied leidt d.m.v. reflectie tot bewuste
zelfkennis.
Expliciete kennis is gebaseerd op feiten en theoretische kennis. De 2 meest
voorkomende soorten leren zijn 1) kennisleren (opnemen van informatie en leggen van
verbanden) en 2) vaardigheidsleren (verbeteren van handelen).
Polanyi: tacit kennis is impliciete kennis. Dit is onbewuste kennis.
Intuïtie is ook een bron van kennis en gaat om innerlijke aanschouwing, een directe vorm
van inzicht en een gevoel van zeker weten. Professioneel handelen is altijd een
combinatie van expliciete en impliciete kennis, waarbij impliciete kennis zoveel mogelijk
expliciet gemaakt dient te worden.
Vormen van reflectie
Schön: reflectie tijdens actie, reflectie na actie en reflectie op reflectie in actie (hierbij
houdt vaak een ander je een spiegel voor). Reflectie is een steeds terugkerend en
doorlopend proces.
Korthagen: er kan ook sprake zijn van reflectie voor de actie, hierbij combineren voelen,
denken en willen zich.
H2 Reflecteren en mensgerichte beroepen
De kwaliteit van handelen is normatief van aard (normen spelen een belangrijke rol).
Professioneel betekent handelen door een vakman, ofwel de vakman doet wat het beste
is voor de ander, niet wat de ander denkt dat het beste is.
Normen zijn (on)geschreven regels die voortkomen uit een waarde. Een waarde is een
overtuiging. Een vb. is de waarde beschaafdheid, waar de norm ‘niet smakken’ uit
voortvloeit.
Professionele normen bevatten beroepscodes en beroepshandelingen. Persoonlijke
normen beïnvloeden het professioneel handelen. Via reflectie kun je je bewust worden
van je eigen normen en de invloed ervan op het professioneel handelen.
Iedereen heeft een eigen visie, die gevormd en veranderd kan worden door
levensgebeurtenissen, maar ook door het ontmoeten van andere mensen.
H3 Het ontwikkelen van een reflectieve houding
Als mensgerichte professional moet je nieuwsgierig zijn. Zonder nieuwsgierigheid kom je
niet vooruit. Alleen zo kan kennis vergroot worden. Een nieuwsgierige houding bestaat
vooral uit een open houding en op onderzoek uitgaan. Kinderen van 12-18 onderzoeken
het meeste.
Om nieuwsgierig te zijn moet je jezelf vragen stellen. Dit zijn de zogenaamde en?-
vragen. Hierbij stel je jezelf vragen als: ‘En wat doet dit met mij?’. Open vragen kunnen
goed gebruikt worden.
Samenvatting voor het vak professionele gespreksvoering voor SGOP dat in
het vierde blok van jaar 2 gegeven wordt aan de Universiteit Utrecht. Deze
korte samenvatting is gebaseerd op het boekje Leren Reflecteren van Nijgh en
van Tol (2017). De samenvatting bevat het hele boekje: hoofdstuk 1 t/m 5. Waar
nodig zijn plaatjes toegevoegd ter ondersteuning.
Inleiding
, Het doel van reflecteren is bewustwording van en inzicht krijgen in het eigen handelen,
het eigen gedrag en de drijfveren, met het doel om je eigen professioneel handelen
verder te ontwikkelen.
H1 Wat is reflectie?
Descartes was met zijn uitspraak ‘cogito ergo sum’ de grondlegger voor het begrip
reflecteren. Dewey stelde dat een essentieel kenmerk van reflecteren niet het
aanvaarden van het eerste het beste idee is, maar dat dit idee eerst onderzocht wordt.
Doel van reflectie - Johari-venster
Bekend bij jezelf Onbekend bij jezelf
Bekend bij anderen Vrije ruimte (publiek) Blinde vlek
Onbekend bij anderen Privégebied (verborgen) Onbekend gebied
Inzicht in de blinde vlek en het onbekende gebied leidt d.m.v. reflectie tot bewuste
zelfkennis.
Expliciete kennis is gebaseerd op feiten en theoretische kennis. De 2 meest
voorkomende soorten leren zijn 1) kennisleren (opnemen van informatie en leggen van
verbanden) en 2) vaardigheidsleren (verbeteren van handelen).
Polanyi: tacit kennis is impliciete kennis. Dit is onbewuste kennis.
Intuïtie is ook een bron van kennis en gaat om innerlijke aanschouwing, een directe vorm
van inzicht en een gevoel van zeker weten. Professioneel handelen is altijd een
combinatie van expliciete en impliciete kennis, waarbij impliciete kennis zoveel mogelijk
expliciet gemaakt dient te worden.
Vormen van reflectie
Schön: reflectie tijdens actie, reflectie na actie en reflectie op reflectie in actie (hierbij
houdt vaak een ander je een spiegel voor). Reflectie is een steeds terugkerend en
doorlopend proces.
Korthagen: er kan ook sprake zijn van reflectie voor de actie, hierbij combineren voelen,
denken en willen zich.
H2 Reflecteren en mensgerichte beroepen
De kwaliteit van handelen is normatief van aard (normen spelen een belangrijke rol).
Professioneel betekent handelen door een vakman, ofwel de vakman doet wat het beste
is voor de ander, niet wat de ander denkt dat het beste is.
Normen zijn (on)geschreven regels die voortkomen uit een waarde. Een waarde is een
overtuiging. Een vb. is de waarde beschaafdheid, waar de norm ‘niet smakken’ uit
voortvloeit.
Professionele normen bevatten beroepscodes en beroepshandelingen. Persoonlijke
normen beïnvloeden het professioneel handelen. Via reflectie kun je je bewust worden
van je eigen normen en de invloed ervan op het professioneel handelen.
Iedereen heeft een eigen visie, die gevormd en veranderd kan worden door
levensgebeurtenissen, maar ook door het ontmoeten van andere mensen.
H3 Het ontwikkelen van een reflectieve houding
Als mensgerichte professional moet je nieuwsgierig zijn. Zonder nieuwsgierigheid kom je
niet vooruit. Alleen zo kan kennis vergroot worden. Een nieuwsgierige houding bestaat
vooral uit een open houding en op onderzoek uitgaan. Kinderen van 12-18 onderzoeken
het meeste.
Om nieuwsgierig te zijn moet je jezelf vragen stellen. Dit zijn de zogenaamde en?-
vragen. Hierbij stel je jezelf vragen als: ‘En wat doet dit met mij?’. Open vragen kunnen
goed gebruikt worden.
