Week 1, Het oude nabije oosten
In deze week zullen we ons focussen op o.a. het rijk van Assyrië. Assyriërs hadden geen toegang tot
essentiële grondstoffen. Vanaf de 9de eeuw koos de vorst er dan ook voor om op expansie te gaan en
het welvarende Babylon te annexeren. Later werende ook Feniciër, Palestina en Egypte ingenomen.
Het is moeilijk om de macht over een dergelijk gebied te behouden. Er werd gekozen voor deportatie
van volkeren, het leeg gekomen land kon dan gebruikt worden. Buiten het Assyrische rijk werd er een
gerichte politiek van afspraken gevoerd, een soort vazalstaatjes.
Belangrijke tijden:
Ca. 3000 Begin grote beschavingen Mesopotamië en Egypte
Ca. 1700 Wetten van koning Hammurabi, Babylon
Ca. 1800 – 1500 Minoïsche beschaving (Kreta)
Ca. 1600 – 1200 Myceense beschaving (Griekenland)
Ca. 1000 -750 Bloei Fonische steden
Ca. 1000 David koning van Israël
Ca. 900 – 612 Assyrische rijk
Samenvatting handboek
1. Het ontstaan van de beschaving in Egypte en Mesopotamië
1.1 Landbouw
Iran, Noord- Irak en Noord-Syrië kennen regenlandbouw. Egypte en zuidelijk Mesopotamië kennen
irrigatielandbouw (is effectiever). Landbouw zorgt ervoor dat mensen langer op een plek blijven en
er specialisatie kan optreden.
1.2 Steden
Belangrijkste steden ontwikkelen zich in het 4de millennium v.Chr. rond de rivieren (meeste voedsel).
Zorgt voor grote tegenstelling tussen het leven in de stad en de plattelandsbewoners. Bv de
sedentaire samenleving tegenover de nomadische. Waren verbonden in een haat-liefde verhouding.
1.3 Geografische gesteldheid: overeenkomsten en verschillen
Egypte heeft betere voorwaarde voor landbouw dan Mesopotamië. Een ander verschil is dat Egypte
veel minder makkelijk te bereiken was (woestijn).
2. Het derde Millennium v. Chr.: de vroege bronstijd
2.1 De indeling van de Egyptische geschiedenis
Egyptische geschiedenis wordt opgedeeld in Dynastieën (bedacht door Manetho in de derde eeuw v.
Chr. er zijn dertig verschillende) en rijken (moderne manier en kent drie soorten rijken). We
onderscheiden het Oud Rijk (2600-2150), het Midden rijk (2000-1800) en het Nieuwe Rijk ( 1550-
1100).
2.2 Egypte; het Oude Rijk
- Rijk werd verenigd onder een koning
- Hiërogliefenschrift wordt uitgevonden
- Piramides werden gebouwd als machtsvertoon
- Kwam ten val omdat de gouwvorsten te machtig werden plus hongersnoden
Week 1
1
, 2.3 Mesopotamië: Sumer en Akkad
Sumeriërs en Akkdiers waren verantwoordelijk voor de beschaving van Mesopotamië. Zo hebben de
Sumeriërs een begin gemaakt van de wetenschap. De verspreiding van Sumerische cultuur kwam niet
tot stand door militaire expansie. Er kwam een tweedeling tussen de wereldlijke en de goddelijke
macht. Landen en volkeren werden geregeerd door de tempel en het paleis. De Akkadiërs waren
Semieten, zij werken door op het idee van de Sumeriërs.
2.4 Het einde van het derde millennium
Weliswaar hield het Sumerische op een gesproken taal te zijn, maar het biedt zijn functie van
religieuze en geleerde taal, terwijl het Akkadische zich ontwikkelde tot de spreektaal in Mesopotamië
en de internationale schrijftaal werd voor correspondentie, administratie en literaire teksten.
3. Het tweede millennium v. Chr.
3.1 De middenbronstijd
Egypte: het Middenrijk en de tweede tussenperiode
De 12 dynastieën leverde de krachtigste koningen gelegeverd, zij waren ook befaamd in hun
ondernemingen in Egypte. Zij brachten de oase Fajjûm in cultuur, verplaatsten het regeringscentrum
daarheen en bouwden er dodentempels en piramiden. Het Middenrijk was een bloeiperiode van de
Egyptische cultuur. Aan het eind van het Middenrijk brokkelde het koninklijk gezag weer af en kreeg
men last van buitenlandse overheersers.
Mesopotamië: de Oud-Assyrische en Oud-Babylonische tijd
In het tweede millennium gaan Assyrië en Babylonië een belangrijke rol spelen. Hun volkeren dienen
als een voorbeeld van infiltratie in een cultuurland door een half-nomadisch bevolkingsgroep die ter
plaatse de macht weet over te nemen. Zo kwamen de Amorieten in Babylon aan de macht.
Noord-Mesopotamië: de stad Assur en het rijk van Šamši-Adad I
Assur bestond uit de rijken van Akkad en Ur en werd rond 2000 v. Chr. Zelfstandig. Er begon toen een
periode van grote bloei, die vooral berustte op Assurs voorname rol in het handelsverkeer met onder
andere Klein-Aziatische steden, waar de Assyriërs handelswijken verwierven. Er volgde een inzinking
maar met de komst van Šamši-Adad I volgde er weer bloei en breide het rijk zich groots uit.
Zuid-Mesopotamië: het Oud-Babylonische rijk
Na de val van de derde dynastie van Ur rond 2000 v. Chr. Viel zuidelijk Mesopotamië terug in de
vroegere situatie van onafhankelijke stads staten met als belangrijkste Isin en Larsa. De basis van de
Babylonische beschaving werd gelegd door de Amoritische koning Hammurabi die tegen het eind van
zijn regering vrijwel geheel zuidelijk Mesopotamië en het Eufraat dal tot en met Mari had veroverd.
Het Oud-Babylonische rijk hield al in ca. 1800-1600 v. Chr. Te bestaan. We zien dat in het midden van
het tweede millennium een dynastie van Kassitische oorsprong de macht overneemt.
2.2 De late bronstijds
Het ‘concert der mogendheden’
In de late bronstijd (ca. 1600-1200) bestonden in het oude Nabije Oosten enkele grote mogendheden
die elkaar min of meer in evenwicht hielden. Tussen deze staten in bewogen zich nog steeds allerlei
(half) nomadische stammen. De macht van deze staten, zowel groot als klein, berustte voor een deel
op een nieuwe vinding (1600) die zich verspreide over het Nabije Oosten: de strijdwagen. De kleine
staten verloren als gevolg hiervan hun zelfstandigheid.
Week 1
2
In deze week zullen we ons focussen op o.a. het rijk van Assyrië. Assyriërs hadden geen toegang tot
essentiële grondstoffen. Vanaf de 9de eeuw koos de vorst er dan ook voor om op expansie te gaan en
het welvarende Babylon te annexeren. Later werende ook Feniciër, Palestina en Egypte ingenomen.
Het is moeilijk om de macht over een dergelijk gebied te behouden. Er werd gekozen voor deportatie
van volkeren, het leeg gekomen land kon dan gebruikt worden. Buiten het Assyrische rijk werd er een
gerichte politiek van afspraken gevoerd, een soort vazalstaatjes.
Belangrijke tijden:
Ca. 3000 Begin grote beschavingen Mesopotamië en Egypte
Ca. 1700 Wetten van koning Hammurabi, Babylon
Ca. 1800 – 1500 Minoïsche beschaving (Kreta)
Ca. 1600 – 1200 Myceense beschaving (Griekenland)
Ca. 1000 -750 Bloei Fonische steden
Ca. 1000 David koning van Israël
Ca. 900 – 612 Assyrische rijk
Samenvatting handboek
1. Het ontstaan van de beschaving in Egypte en Mesopotamië
1.1 Landbouw
Iran, Noord- Irak en Noord-Syrië kennen regenlandbouw. Egypte en zuidelijk Mesopotamië kennen
irrigatielandbouw (is effectiever). Landbouw zorgt ervoor dat mensen langer op een plek blijven en
er specialisatie kan optreden.
1.2 Steden
Belangrijkste steden ontwikkelen zich in het 4de millennium v.Chr. rond de rivieren (meeste voedsel).
Zorgt voor grote tegenstelling tussen het leven in de stad en de plattelandsbewoners. Bv de
sedentaire samenleving tegenover de nomadische. Waren verbonden in een haat-liefde verhouding.
1.3 Geografische gesteldheid: overeenkomsten en verschillen
Egypte heeft betere voorwaarde voor landbouw dan Mesopotamië. Een ander verschil is dat Egypte
veel minder makkelijk te bereiken was (woestijn).
2. Het derde Millennium v. Chr.: de vroege bronstijd
2.1 De indeling van de Egyptische geschiedenis
Egyptische geschiedenis wordt opgedeeld in Dynastieën (bedacht door Manetho in de derde eeuw v.
Chr. er zijn dertig verschillende) en rijken (moderne manier en kent drie soorten rijken). We
onderscheiden het Oud Rijk (2600-2150), het Midden rijk (2000-1800) en het Nieuwe Rijk ( 1550-
1100).
2.2 Egypte; het Oude Rijk
- Rijk werd verenigd onder een koning
- Hiërogliefenschrift wordt uitgevonden
- Piramides werden gebouwd als machtsvertoon
- Kwam ten val omdat de gouwvorsten te machtig werden plus hongersnoden
Week 1
1
, 2.3 Mesopotamië: Sumer en Akkad
Sumeriërs en Akkdiers waren verantwoordelijk voor de beschaving van Mesopotamië. Zo hebben de
Sumeriërs een begin gemaakt van de wetenschap. De verspreiding van Sumerische cultuur kwam niet
tot stand door militaire expansie. Er kwam een tweedeling tussen de wereldlijke en de goddelijke
macht. Landen en volkeren werden geregeerd door de tempel en het paleis. De Akkadiërs waren
Semieten, zij werken door op het idee van de Sumeriërs.
2.4 Het einde van het derde millennium
Weliswaar hield het Sumerische op een gesproken taal te zijn, maar het biedt zijn functie van
religieuze en geleerde taal, terwijl het Akkadische zich ontwikkelde tot de spreektaal in Mesopotamië
en de internationale schrijftaal werd voor correspondentie, administratie en literaire teksten.
3. Het tweede millennium v. Chr.
3.1 De middenbronstijd
Egypte: het Middenrijk en de tweede tussenperiode
De 12 dynastieën leverde de krachtigste koningen gelegeverd, zij waren ook befaamd in hun
ondernemingen in Egypte. Zij brachten de oase Fajjûm in cultuur, verplaatsten het regeringscentrum
daarheen en bouwden er dodentempels en piramiden. Het Middenrijk was een bloeiperiode van de
Egyptische cultuur. Aan het eind van het Middenrijk brokkelde het koninklijk gezag weer af en kreeg
men last van buitenlandse overheersers.
Mesopotamië: de Oud-Assyrische en Oud-Babylonische tijd
In het tweede millennium gaan Assyrië en Babylonië een belangrijke rol spelen. Hun volkeren dienen
als een voorbeeld van infiltratie in een cultuurland door een half-nomadisch bevolkingsgroep die ter
plaatse de macht weet over te nemen. Zo kwamen de Amorieten in Babylon aan de macht.
Noord-Mesopotamië: de stad Assur en het rijk van Šamši-Adad I
Assur bestond uit de rijken van Akkad en Ur en werd rond 2000 v. Chr. Zelfstandig. Er begon toen een
periode van grote bloei, die vooral berustte op Assurs voorname rol in het handelsverkeer met onder
andere Klein-Aziatische steden, waar de Assyriërs handelswijken verwierven. Er volgde een inzinking
maar met de komst van Šamši-Adad I volgde er weer bloei en breide het rijk zich groots uit.
Zuid-Mesopotamië: het Oud-Babylonische rijk
Na de val van de derde dynastie van Ur rond 2000 v. Chr. Viel zuidelijk Mesopotamië terug in de
vroegere situatie van onafhankelijke stads staten met als belangrijkste Isin en Larsa. De basis van de
Babylonische beschaving werd gelegd door de Amoritische koning Hammurabi die tegen het eind van
zijn regering vrijwel geheel zuidelijk Mesopotamië en het Eufraat dal tot en met Mari had veroverd.
Het Oud-Babylonische rijk hield al in ca. 1800-1600 v. Chr. Te bestaan. We zien dat in het midden van
het tweede millennium een dynastie van Kassitische oorsprong de macht overneemt.
2.2 De late bronstijds
Het ‘concert der mogendheden’
In de late bronstijd (ca. 1600-1200) bestonden in het oude Nabije Oosten enkele grote mogendheden
die elkaar min of meer in evenwicht hielden. Tussen deze staten in bewogen zich nog steeds allerlei
(half) nomadische stammen. De macht van deze staten, zowel groot als klein, berustte voor een deel
op een nieuwe vinding (1600) die zich verspreide over het Nabije Oosten: de strijdwagen. De kleine
staten verloren als gevolg hiervan hun zelfstandigheid.
Week 1
2
