Werkgroepopgaven Week 2 (Inleiding Strafrecht)
Opgave 1 Arrestanalyse Melk en Water
Lees HR 14 februari 1916, NJ 1916, 681 (Melk en Water) en beantwoord de volgende vragen.
a. Wie werd er vervolgd in deze zaak en wat werd hem verweten?
Een veehouder lengt melk met water aan en verkoopt deze aangelengde melk via een knecht, die
heir niet van op de hoogte is. Door een stof toe te voegen aan de melk handelt de veeboer in strijd
met artikel 303 APV (artikel 47 lid 1 sub 1 SR). De knecht en de veehouder werden vervolgd voor
overtreding van de APV.
b. Waarom is het in casu van belang om de strafbaarheid van de knecht vast te stellen?
Omdat wij het adagium ‘geen straf zonder schuld’ in ons rechtssysteem kennen.
c. Welke rechtsvraag staat centraal?
Is de knecht schuldig aan het overtreden van de APV nu hem geen schuld valt te verwijten?
OF: kan je iemand straffen als die geen schuld heeft?
d. Wat was het uiteindelijke oordeel van de rechtbank? Formuleer dit in uw eigen woorden.
De rechtbank was van mening dat de knecht niet geacht werd te testen of de melk was aangelengd
en oordeelde dat de veeboer schuldig was aan het afleveren van aangelengde melk door middel van
‘doen plegen’. De veeboer werd door de rechtbank veroordeeld tot een geldboete van vijfentwintig
gulden voor het doen afleveren van aangelengde melk (doen plegen).
e. Door wie en waarom werd er cassatie ingesteld?
De veehouder ging tegen het oordeel van de rechtbank in cassatie. Hij gaaf aan dat hij de feitelijke
daad van het verkopen van de aangelengde melk niet is begaan. Daarnaast was hij onterecht gestraft
voor doen plegen.
f. Wat is het oordeel van de Hoge Raad?
De Hoge Raad oordeelde dat er in de bepaling van de APV niet stond opgenomen dat er enige
schuld aanwezig moet zijn. Omdat wij het adagium ‘geen straf zonder schuld’ in ons rechtssysteem
kennen (deze r.o. uit het arrest, in het arrestenbundel, is belangrijk voor het TT), had er voor
strafbaarheid van de knecht uitdrukkelijk in de bepaling moeten zijn opgenomen dat er ook sprake
zou zijn van een overtreding indien er geen schuld aanwezig was. De Hoge Raad introduceert hier
de ongeschreven schulduitsluitingsgrond ‘afwezigheid van alle schuld’. Op grond hiervan verwierp
de Hoge Raad het cassatieberoep van de veeboer.
g. Wat is de rechtsregel die uit dit arrest voortvloeit?
De ongeschreven uitsluitingsgrond ‘afwezigheid van alle schuld’.
, Opgave 2
a. Wat is het verschil tussen bestanddelen en elementen?
De bestanddelen staan omschreven in de delictsomschrijving van het strafbaar feit. Op het moment
dat alle bestanddelen van de delictsomschrijving zijn vervuld, dan pas is er sprake van een dergelijk
strafbaar feit. In tegenstelling tot bestanddelen staan elementen niet in de delictsomschrijving
omschreven, toch wel verondersteld aanwezig te zijn.
b. Hoe zijn de voorwaarden voor strafbaarheid vertaald in het beslissingsschema van artikel
350 Sv?
Voorwaarden voor strafrechtelijke aansprakelijkheid:
• Menselijke gedraging
- Handeling of nalaten
• Die valt onder een delictsomschrijving
• Wederrechtelijk (Veearts-arrest, buiten wettelijk, het ontbreken van de
materiele wederrechtelijkheid)
• Aan schuld te wijten (Melk en waterarrest, ‘afwezigheid van schuld’)
DUS
(1) Kan het tenlastegelegde bewezen worden (de menselijke gedraging)
(2) Levert het bewezenverklaarde een strafbaar feit op (kwalificatie vraag)
(3) Is er sprake van wederrechtelijk handelen? (vorige punt 3, niet alleen kijken of het
in de wet verboden maar ook of die handeling strafbaar? Het moet voldaan aan een
aantal rechtsvaardinggronden (=strafuitsluitingsgronden), zodat het strafbaar is
(noodweer is een rechtvaardigingsgrond waardoor men niet strafbaar handelt), dat
is dus niet wederrechtelijk.
(4) Is er sprake van verwijtbare dader (de dader heeft een verkeerde keuze gemaakt,
ook daar hebben we schulduitsluitingsgronden waardoor we hem geen verwijt
kunnen maken)
c. Als je vervolgd wordt voor het verkopen van 1 kilo hash, in welk artikel staat dan de
strafbepaling, materiële norm, delictsomschrijving en de sanctienorm?
Strafbepaling
• Bepaalt strafrechtelijke aansprakelijkheid
• Bestaat uit:
- delictsomschrijving met de aanduiding of weergave van het verboden gedrag
(2)
Opgave 1 Arrestanalyse Melk en Water
Lees HR 14 februari 1916, NJ 1916, 681 (Melk en Water) en beantwoord de volgende vragen.
a. Wie werd er vervolgd in deze zaak en wat werd hem verweten?
Een veehouder lengt melk met water aan en verkoopt deze aangelengde melk via een knecht, die
heir niet van op de hoogte is. Door een stof toe te voegen aan de melk handelt de veeboer in strijd
met artikel 303 APV (artikel 47 lid 1 sub 1 SR). De knecht en de veehouder werden vervolgd voor
overtreding van de APV.
b. Waarom is het in casu van belang om de strafbaarheid van de knecht vast te stellen?
Omdat wij het adagium ‘geen straf zonder schuld’ in ons rechtssysteem kennen.
c. Welke rechtsvraag staat centraal?
Is de knecht schuldig aan het overtreden van de APV nu hem geen schuld valt te verwijten?
OF: kan je iemand straffen als die geen schuld heeft?
d. Wat was het uiteindelijke oordeel van de rechtbank? Formuleer dit in uw eigen woorden.
De rechtbank was van mening dat de knecht niet geacht werd te testen of de melk was aangelengd
en oordeelde dat de veeboer schuldig was aan het afleveren van aangelengde melk door middel van
‘doen plegen’. De veeboer werd door de rechtbank veroordeeld tot een geldboete van vijfentwintig
gulden voor het doen afleveren van aangelengde melk (doen plegen).
e. Door wie en waarom werd er cassatie ingesteld?
De veehouder ging tegen het oordeel van de rechtbank in cassatie. Hij gaaf aan dat hij de feitelijke
daad van het verkopen van de aangelengde melk niet is begaan. Daarnaast was hij onterecht gestraft
voor doen plegen.
f. Wat is het oordeel van de Hoge Raad?
De Hoge Raad oordeelde dat er in de bepaling van de APV niet stond opgenomen dat er enige
schuld aanwezig moet zijn. Omdat wij het adagium ‘geen straf zonder schuld’ in ons rechtssysteem
kennen (deze r.o. uit het arrest, in het arrestenbundel, is belangrijk voor het TT), had er voor
strafbaarheid van de knecht uitdrukkelijk in de bepaling moeten zijn opgenomen dat er ook sprake
zou zijn van een overtreding indien er geen schuld aanwezig was. De Hoge Raad introduceert hier
de ongeschreven schulduitsluitingsgrond ‘afwezigheid van alle schuld’. Op grond hiervan verwierp
de Hoge Raad het cassatieberoep van de veeboer.
g. Wat is de rechtsregel die uit dit arrest voortvloeit?
De ongeschreven uitsluitingsgrond ‘afwezigheid van alle schuld’.
, Opgave 2
a. Wat is het verschil tussen bestanddelen en elementen?
De bestanddelen staan omschreven in de delictsomschrijving van het strafbaar feit. Op het moment
dat alle bestanddelen van de delictsomschrijving zijn vervuld, dan pas is er sprake van een dergelijk
strafbaar feit. In tegenstelling tot bestanddelen staan elementen niet in de delictsomschrijving
omschreven, toch wel verondersteld aanwezig te zijn.
b. Hoe zijn de voorwaarden voor strafbaarheid vertaald in het beslissingsschema van artikel
350 Sv?
Voorwaarden voor strafrechtelijke aansprakelijkheid:
• Menselijke gedraging
- Handeling of nalaten
• Die valt onder een delictsomschrijving
• Wederrechtelijk (Veearts-arrest, buiten wettelijk, het ontbreken van de
materiele wederrechtelijkheid)
• Aan schuld te wijten (Melk en waterarrest, ‘afwezigheid van schuld’)
DUS
(1) Kan het tenlastegelegde bewezen worden (de menselijke gedraging)
(2) Levert het bewezenverklaarde een strafbaar feit op (kwalificatie vraag)
(3) Is er sprake van wederrechtelijk handelen? (vorige punt 3, niet alleen kijken of het
in de wet verboden maar ook of die handeling strafbaar? Het moet voldaan aan een
aantal rechtsvaardinggronden (=strafuitsluitingsgronden), zodat het strafbaar is
(noodweer is een rechtvaardigingsgrond waardoor men niet strafbaar handelt), dat
is dus niet wederrechtelijk.
(4) Is er sprake van verwijtbare dader (de dader heeft een verkeerde keuze gemaakt,
ook daar hebben we schulduitsluitingsgronden waardoor we hem geen verwijt
kunnen maken)
c. Als je vervolgd wordt voor het verkopen van 1 kilo hash, in welk artikel staat dan de
strafbepaling, materiële norm, delictsomschrijving en de sanctienorm?
Strafbepaling
• Bepaalt strafrechtelijke aansprakelijkheid
• Bestaat uit:
- delictsomschrijving met de aanduiding of weergave van het verboden gedrag
(2)
