PGZE03 Anatomie & Fysiologie B
Les 1 – Anatomie & Circulatie Hart
Bloedsomloop
• Slagader (arterie):
o Bloedvat met stroomrichting van het hart af.
• Ader (vene):
o Bloedvat met stroomrichting naar het hart toe.
• Overgang:
o Netwerken van haarvaten in organen en
weefsels.
Rood & Blauw
• Rood = zuurstofrijk.
• Blauw = zuurstofarm.
Bloedsomloop
• Arterie (slagader) en vene (ader) liggen vaak naast
elkaar.
• Lichaamscirculatie:
o Grote circulatie.
o Linker harthelft -> lichaam -> rechter harthelft.
• Longcirculatie:
o Kleine circulatie.
o Rechter harthelft -> longen -> linker harthelft.
Hart insect en ongewervelde
1
,Hart gewervelden
Hart zoogdier
• Rechter atrium = rechterboezem.
• Linker atrium = linkerboezem.
• Rechter ventrikel = rechterkamer.
• Linker ventrikel = linkerkamer.
2
,Hart
• Ligt in de thorax (borstholte), direct achter het sternum (borstbeen), apex (hartpunt) wijst naar
links.
o Hart ligt dus niet links in de borstkas.
• Hart bestaat uit spierweefsel met holtes.
o Atria (boezems).
o Ventrikels (kamers).
o Tussen de boezems en kamers zitten kleppen.
• 'Rechter hart':
o Van lichaam naar longen.
o Kleine bloedsomloop, dus niet erg veel kracht nodig -> rechter ventrikel minder dikke
spierwand.
• 'Linker hart':
o Van hart naar hele lichaam.
o Grote bloedsomloop -> meer kracht nodig -> dikkere spierwand.
Septum en pericard
• Links en rechts gescheiden doormiddel van septum cordis (harttussenschot):
o Atrium gedeelte vrij dun bindweefsel.
o Ventrikel gedeelte dikker -> uit spierweefsel.
• Om het hart ligt het pericard (hartzakje) -> twee vliezen met daartussen kleine ruimte met
vocht erin.
o Opheffen wrijvingskrachten tussen hart en omliggende weefsels.
Hartkleppen
• Mitralisklep & tricuspidalisklep (AV-kleppen):
o Tussen atria en ventrikels.
o Opengeduwd door bloed dat van atria naar ventrikels stroomt.
o Bloed slaat ze dicht als het van ventrikels naar slagaders stroomt.
o Peesjes (chordea tendineae) voorkomen te ver doorslaan.
o Mitralisklep = tweeslippige klep; linker ventrikel.
o Tricuspidalisklep = drieslippige klep; rechter ventrikel.
• Pulmonairklep & Aortaklep (halvemaanvormige kleppen):
o Tussen ventrikels en grote slagaders.
o Drie zakvormige vliezen.
o Opengeduwd door bloed dat van ventrikels naar slagaders stroomt.
o Ontspanning van ventrikels -> kleppen sluiten.
Hartspierweefsel
• Engels: myocard.
• Dwarsgestreept, maar nooit met de wil te
besturen; onwillekeurig.
• Snelle samentrekking van de spiercellen.
• Door steeds afwisseling samentrekken en rust
toch in staat levenslang actief te zijn.
• Spiercellen hebben vermogen tot genereren
van elektrische impuls, in tegenstelling tot
gewone dwarsgestreepte spieren.
• Vertakte spiercellen.
• Intercalaire schijven = schrijfvormige
verbindingen waarmee hartspierweefsels aan
elkaar vast zitten.
3
, Les 2 – Hart geleiding
Hartcontractie
• Systole = samentrekking ventrikels, tegelijk ontspanning atria -> bloed wordt longen en lichaam
ingepompt.
• Diastole = ontspanning ventrikels -> ventrikels vullen zich met bloed uit atria.
o Alleen de laatste 0,2 seconde van de diastole persen de atria hun laatste beetje bloed
actief naar de ventrikels door samen te trekken.
o Rest van diastole is het hele hart ontspannen; bloed wordt passief aangezogen door de
zich ontvouwende ventrikels.
• Ezelsbruggetje:
o Systole = Samentrekken.
o Diastole = rustfase.
Hartslag beluisteren
• Welk geluid hoor je bij een gezond zoogdierhart?
o 'Ta-dam'; twee harttonen.
o Eerste harttoon; dichtslaan van AV-kleppen.
• Einde atriacontractie = einde vulling ventrikels.
o Tweede harttoon; bij dichtslaan halvemaanvormige kleppen.
• Einde ventrikelcontractie.
• Waardoor wordt het geluid veroorzaakt?
o Dichtslaan kleppen -> doorstroming van het bloed wordt onderbroken -> ontstaan
wervelingen (turbulenties) in het bloed; deze hoor je -> niet het dichtslaan van de
kleppen zelf.
Hartruis
• Wat hoor je als een dier 'een hartruis' heeft en hoe komt dat?
o Ruis = wervelend bloed op een ander moment of andere sterkte dan de harttonen.
o Alles wat extra wervelingen geeft, hoor je dus als ruis:
• Slecht sluitende kleppen (lekkende hartklep).
• Gaatje in tussenschot van atria of ventrikels (naarmate gat groter -> minder
wervelingen -> minder ruis).
• Vernauwingen in hart of begin aorta (stenose).
Prikkelgeleidingssysteem
• Hart:
o Purkinjevezels = gespecialiseerde spiervezels -> samentrekking en prikkelgeleiding.
• Prikkelgeleidingssysteem van het hart:
o Sinusknoop.
o AV-knoop (= atrioventriculaire knoop).
o Bundel van His (gevormd uit Purkinjevezels).
o Bundeltakken.
o Losse Purkinjevezels.
4
Les 1 – Anatomie & Circulatie Hart
Bloedsomloop
• Slagader (arterie):
o Bloedvat met stroomrichting van het hart af.
• Ader (vene):
o Bloedvat met stroomrichting naar het hart toe.
• Overgang:
o Netwerken van haarvaten in organen en
weefsels.
Rood & Blauw
• Rood = zuurstofrijk.
• Blauw = zuurstofarm.
Bloedsomloop
• Arterie (slagader) en vene (ader) liggen vaak naast
elkaar.
• Lichaamscirculatie:
o Grote circulatie.
o Linker harthelft -> lichaam -> rechter harthelft.
• Longcirculatie:
o Kleine circulatie.
o Rechter harthelft -> longen -> linker harthelft.
Hart insect en ongewervelde
1
,Hart gewervelden
Hart zoogdier
• Rechter atrium = rechterboezem.
• Linker atrium = linkerboezem.
• Rechter ventrikel = rechterkamer.
• Linker ventrikel = linkerkamer.
2
,Hart
• Ligt in de thorax (borstholte), direct achter het sternum (borstbeen), apex (hartpunt) wijst naar
links.
o Hart ligt dus niet links in de borstkas.
• Hart bestaat uit spierweefsel met holtes.
o Atria (boezems).
o Ventrikels (kamers).
o Tussen de boezems en kamers zitten kleppen.
• 'Rechter hart':
o Van lichaam naar longen.
o Kleine bloedsomloop, dus niet erg veel kracht nodig -> rechter ventrikel minder dikke
spierwand.
• 'Linker hart':
o Van hart naar hele lichaam.
o Grote bloedsomloop -> meer kracht nodig -> dikkere spierwand.
Septum en pericard
• Links en rechts gescheiden doormiddel van septum cordis (harttussenschot):
o Atrium gedeelte vrij dun bindweefsel.
o Ventrikel gedeelte dikker -> uit spierweefsel.
• Om het hart ligt het pericard (hartzakje) -> twee vliezen met daartussen kleine ruimte met
vocht erin.
o Opheffen wrijvingskrachten tussen hart en omliggende weefsels.
Hartkleppen
• Mitralisklep & tricuspidalisklep (AV-kleppen):
o Tussen atria en ventrikels.
o Opengeduwd door bloed dat van atria naar ventrikels stroomt.
o Bloed slaat ze dicht als het van ventrikels naar slagaders stroomt.
o Peesjes (chordea tendineae) voorkomen te ver doorslaan.
o Mitralisklep = tweeslippige klep; linker ventrikel.
o Tricuspidalisklep = drieslippige klep; rechter ventrikel.
• Pulmonairklep & Aortaklep (halvemaanvormige kleppen):
o Tussen ventrikels en grote slagaders.
o Drie zakvormige vliezen.
o Opengeduwd door bloed dat van ventrikels naar slagaders stroomt.
o Ontspanning van ventrikels -> kleppen sluiten.
Hartspierweefsel
• Engels: myocard.
• Dwarsgestreept, maar nooit met de wil te
besturen; onwillekeurig.
• Snelle samentrekking van de spiercellen.
• Door steeds afwisseling samentrekken en rust
toch in staat levenslang actief te zijn.
• Spiercellen hebben vermogen tot genereren
van elektrische impuls, in tegenstelling tot
gewone dwarsgestreepte spieren.
• Vertakte spiercellen.
• Intercalaire schijven = schrijfvormige
verbindingen waarmee hartspierweefsels aan
elkaar vast zitten.
3
, Les 2 – Hart geleiding
Hartcontractie
• Systole = samentrekking ventrikels, tegelijk ontspanning atria -> bloed wordt longen en lichaam
ingepompt.
• Diastole = ontspanning ventrikels -> ventrikels vullen zich met bloed uit atria.
o Alleen de laatste 0,2 seconde van de diastole persen de atria hun laatste beetje bloed
actief naar de ventrikels door samen te trekken.
o Rest van diastole is het hele hart ontspannen; bloed wordt passief aangezogen door de
zich ontvouwende ventrikels.
• Ezelsbruggetje:
o Systole = Samentrekken.
o Diastole = rustfase.
Hartslag beluisteren
• Welk geluid hoor je bij een gezond zoogdierhart?
o 'Ta-dam'; twee harttonen.
o Eerste harttoon; dichtslaan van AV-kleppen.
• Einde atriacontractie = einde vulling ventrikels.
o Tweede harttoon; bij dichtslaan halvemaanvormige kleppen.
• Einde ventrikelcontractie.
• Waardoor wordt het geluid veroorzaakt?
o Dichtslaan kleppen -> doorstroming van het bloed wordt onderbroken -> ontstaan
wervelingen (turbulenties) in het bloed; deze hoor je -> niet het dichtslaan van de
kleppen zelf.
Hartruis
• Wat hoor je als een dier 'een hartruis' heeft en hoe komt dat?
o Ruis = wervelend bloed op een ander moment of andere sterkte dan de harttonen.
o Alles wat extra wervelingen geeft, hoor je dus als ruis:
• Slecht sluitende kleppen (lekkende hartklep).
• Gaatje in tussenschot van atria of ventrikels (naarmate gat groter -> minder
wervelingen -> minder ruis).
• Vernauwingen in hart of begin aorta (stenose).
Prikkelgeleidingssysteem
• Hart:
o Purkinjevezels = gespecialiseerde spiervezels -> samentrekking en prikkelgeleiding.
• Prikkelgeleidingssysteem van het hart:
o Sinusknoop.
o AV-knoop (= atrioventriculaire knoop).
o Bundel van His (gevormd uit Purkinjevezels).
o Bundeltakken.
o Losse Purkinjevezels.
4
