Neurologie
1. Inleiding
= hersenen, ruggenmerg, zenuwstelsel en spieren.
- Vaak behandeling enkel uit symptoomcontrole
- Heeft impact op het leven
2. Anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel
- Welke 6 hersengebieden hebben de volwassenen hersenen?
- Waar in de hersenen wordt de motoriek geregeld? Waar is de primaire
motorische schors gelegen?
- Welke functie heeft de hypothalamus?
- Welk hersengebied staat in voor het zicht?
- Waar ligt het Broca centrum? Waarvoor is deze zone verantwoordelijk?
- Wat is er verstoord indien er zich een probleem voordoet met het cerebellum?
3. Neurologisch onderzoek
3.1 Inleiding
Klinisch onderzoek start vanaf 1ste contact
Verschillende oriëntele elementen
- Bewustzijn
- Expressie
- Gangpatroon
Anamnesegesprek ➔ 1ste indruk
- Stem
- Spraak
- Taal
- Hogere cerebrale functies
o Bewustzijn
o Cognitie
o Emotie
- Algemene toestand
- Spontane motoriek
Verschillende testen om specifieke info te krijgen over looppatrooon, motoriek, coördinatie en
sensibiliteit.
Uitgebreid neurologische onderzoek: hulpmiddelen gebruiken zoals stemvork, reflexhamer,
tongspatel, …
-1-
, Het systematisch neurologisch onderzoek bestaat uit 8 onderdelen
- Anamnese
- Spraak en taal
- Algemeen onderzoek
- Testen craniale zenuwen
- Motorisch systeem
- Sensibiliteit
- Praxie-, gnosie en lichaamsschemastoornissen
- Corticale functie functiestoornissen
3.2 Neurologische observaties
3.2.1 Bewustzijn
= toestand van besef van zichzelf en de omgeving.
- Helderheid van het bewustzijn
o Observeerbaar via de alertheid of waakzaamheid
o Is van belang in neurologische zin
o Bewustzijnsdaling: indien helderheid in het bewustzijn daalt
▪ Verschillende gradaties
• Wekbare patiënt
o Geen echte bewustzijnsverandering aanwezig
o Alert
o Reageert dadelijk en consequent op prikkels
• Somnolente patiënt
o Alsof patiënt slaapt
o Gemakkelijk te wekken
o Mogelijkheid om gesprek te voeren
• Sufheid
o Reageert enkel op sterke stimuli (pijnprikkels)
o Geen mogelijkheid om gesprek te voeren
• Coma
o Geen reactie op pijnprikkel.
- Inhoud van het bewustzijn
o Heeft betrekking op
▪ Waarnemingen
▪ Gedachten
▪ Gevoelens
o Eerder betekenis binnen een psychiatrische benadering
Verschillende schalen die men kan gebruiken
- WAPA/AVPU
- GCS
- EMV-score
-2-
, Delier:
= speciale vorm van bewustzijnsdaling
- Afwisselende periodes van een bijna normaal bewustzijn, met periodes van een
veranderd bewustzijn
- Zowel helderheid als inhoud verstoord
- Aandachts- en concentratiestoornissen
- Desoriëntatie
- Onrust
- Ontremming
3.2.2 Oriëntatie
= beoordeeld via het op de hoogte zijn van zichzelf en in termen van tijd, plaats, ruimte en
ten aanzien van andere personen en de eigen persoon
- Oriëntatie in tijd
o Dag
o Datum
o Maand
o Jaar
- Oriëntatie in plaats
o Waar bevindt men zich?
o Ook stad of land
- Ruimtelijke oriëntatie
o De weg terugvinden in een vertrouwde omgeving
- Oriëntatie in persoon
o Eigen identiteit (naam, adres, geboortedatum)
o Ook die van bekende personen in de onmiddellijke omgeving
3.2.3 Aandacht en concentratie
Aandacht
= vermogen om zich te richten, of gericht te blijven, op een activiteit waarmee men bezig
is.
Wanneer de aandacht verstoord is kan de patiënt zich niet meer concentreren
Niet in staat onbelangrijke informatie weg te filteren en meerdere dingen tegelijkertijd te
doen.
3.2.4 Stem, spraak en taal
Dysartie
= spraakstoornis
- Taalgebruik is intact
- Uitspraakstoornis door
o Gestoorde motoriek
o Gestoorde bewegingsregulatie
-3-
, Afasie
= taalstoornis
- Motorische afasie (Broca afasie)
o Moeite met beginnen van spreken
o Langzame spraak met veel hiaten
o Zoeken naar woorden
o Automatisch gesproken taal
▪ Tellen of opsommen van dagen van de week
o Vaak bewust van zijn stoornis
- Sensorische afasie (Wernicke afasie)
o Gestoord taalbegrip
o Kan vloeiend spreken
o Woorden hebben weinig betekenis
o Buitenstaanders ➔ wartaal
3.2.5 Praxis
Apraxie
= niet mogelijk om een handeling uit te voeren, terwijl motoriek en begrip intact is.
Testen:
- Eenvoudige, dagdagelijkse handeling uitvoeren
- Haar kammen, deur sluiten, …
Gangapraxie
- Goed observeerbare vorm
- Lijkt niet meer te weten hoe hij moet lopen.
3.2.6 Waarneming
Neglect
= een deel van het lichaam wordt verwaarloosd, de patiënt is zich hiervan niet bewust
Vb. half bord leegeten, linker been niet meer zien, …
-4-
1. Inleiding
= hersenen, ruggenmerg, zenuwstelsel en spieren.
- Vaak behandeling enkel uit symptoomcontrole
- Heeft impact op het leven
2. Anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel
- Welke 6 hersengebieden hebben de volwassenen hersenen?
- Waar in de hersenen wordt de motoriek geregeld? Waar is de primaire
motorische schors gelegen?
- Welke functie heeft de hypothalamus?
- Welk hersengebied staat in voor het zicht?
- Waar ligt het Broca centrum? Waarvoor is deze zone verantwoordelijk?
- Wat is er verstoord indien er zich een probleem voordoet met het cerebellum?
3. Neurologisch onderzoek
3.1 Inleiding
Klinisch onderzoek start vanaf 1ste contact
Verschillende oriëntele elementen
- Bewustzijn
- Expressie
- Gangpatroon
Anamnesegesprek ➔ 1ste indruk
- Stem
- Spraak
- Taal
- Hogere cerebrale functies
o Bewustzijn
o Cognitie
o Emotie
- Algemene toestand
- Spontane motoriek
Verschillende testen om specifieke info te krijgen over looppatrooon, motoriek, coördinatie en
sensibiliteit.
Uitgebreid neurologische onderzoek: hulpmiddelen gebruiken zoals stemvork, reflexhamer,
tongspatel, …
-1-
, Het systematisch neurologisch onderzoek bestaat uit 8 onderdelen
- Anamnese
- Spraak en taal
- Algemeen onderzoek
- Testen craniale zenuwen
- Motorisch systeem
- Sensibiliteit
- Praxie-, gnosie en lichaamsschemastoornissen
- Corticale functie functiestoornissen
3.2 Neurologische observaties
3.2.1 Bewustzijn
= toestand van besef van zichzelf en de omgeving.
- Helderheid van het bewustzijn
o Observeerbaar via de alertheid of waakzaamheid
o Is van belang in neurologische zin
o Bewustzijnsdaling: indien helderheid in het bewustzijn daalt
▪ Verschillende gradaties
• Wekbare patiënt
o Geen echte bewustzijnsverandering aanwezig
o Alert
o Reageert dadelijk en consequent op prikkels
• Somnolente patiënt
o Alsof patiënt slaapt
o Gemakkelijk te wekken
o Mogelijkheid om gesprek te voeren
• Sufheid
o Reageert enkel op sterke stimuli (pijnprikkels)
o Geen mogelijkheid om gesprek te voeren
• Coma
o Geen reactie op pijnprikkel.
- Inhoud van het bewustzijn
o Heeft betrekking op
▪ Waarnemingen
▪ Gedachten
▪ Gevoelens
o Eerder betekenis binnen een psychiatrische benadering
Verschillende schalen die men kan gebruiken
- WAPA/AVPU
- GCS
- EMV-score
-2-
, Delier:
= speciale vorm van bewustzijnsdaling
- Afwisselende periodes van een bijna normaal bewustzijn, met periodes van een
veranderd bewustzijn
- Zowel helderheid als inhoud verstoord
- Aandachts- en concentratiestoornissen
- Desoriëntatie
- Onrust
- Ontremming
3.2.2 Oriëntatie
= beoordeeld via het op de hoogte zijn van zichzelf en in termen van tijd, plaats, ruimte en
ten aanzien van andere personen en de eigen persoon
- Oriëntatie in tijd
o Dag
o Datum
o Maand
o Jaar
- Oriëntatie in plaats
o Waar bevindt men zich?
o Ook stad of land
- Ruimtelijke oriëntatie
o De weg terugvinden in een vertrouwde omgeving
- Oriëntatie in persoon
o Eigen identiteit (naam, adres, geboortedatum)
o Ook die van bekende personen in de onmiddellijke omgeving
3.2.3 Aandacht en concentratie
Aandacht
= vermogen om zich te richten, of gericht te blijven, op een activiteit waarmee men bezig
is.
Wanneer de aandacht verstoord is kan de patiënt zich niet meer concentreren
Niet in staat onbelangrijke informatie weg te filteren en meerdere dingen tegelijkertijd te
doen.
3.2.4 Stem, spraak en taal
Dysartie
= spraakstoornis
- Taalgebruik is intact
- Uitspraakstoornis door
o Gestoorde motoriek
o Gestoorde bewegingsregulatie
-3-
, Afasie
= taalstoornis
- Motorische afasie (Broca afasie)
o Moeite met beginnen van spreken
o Langzame spraak met veel hiaten
o Zoeken naar woorden
o Automatisch gesproken taal
▪ Tellen of opsommen van dagen van de week
o Vaak bewust van zijn stoornis
- Sensorische afasie (Wernicke afasie)
o Gestoord taalbegrip
o Kan vloeiend spreken
o Woorden hebben weinig betekenis
o Buitenstaanders ➔ wartaal
3.2.5 Praxis
Apraxie
= niet mogelijk om een handeling uit te voeren, terwijl motoriek en begrip intact is.
Testen:
- Eenvoudige, dagdagelijkse handeling uitvoeren
- Haar kammen, deur sluiten, …
Gangapraxie
- Goed observeerbare vorm
- Lijkt niet meer te weten hoe hij moet lopen.
3.2.6 Waarneming
Neglect
= een deel van het lichaam wordt verwaarloosd, de patiënt is zich hiervan niet bewust
Vb. half bord leegeten, linker been niet meer zien, …
-4-
