1. Wat is ergonomie?
Ergonomie is de wetenschappelijke studie van de mens in relatie tot zijn omgeving, ruimte en
product. We kunnen als (interieur-)architect een grote rol spelen.
1.1 wie zou een ergonoom kunnen zijn?
De ergonoom zal de gezondheid, veiligheid, welzijn, … van de mens bewerkstelligen en ook
de efficiëntie en productiviteit kunnen bevorderen. Hij/zij kan dus kinesitherapeut, dokter,
ingenieur, architect, ergotherapeut, … zijn.
2. De 4 ergonomische strekkingen
2.1 Cognitieve ergonomie
Deze bestudeert de mentale processen die een mens kan ondergaan, zoals:
• perceptie (proces van het verwerven, interpreteren, selecteren en organiseren van
zintuiglijke waarnemingen)
vb: de sociale perceptie die gevormd wordt door onze eigen ervaringen, culturelre
achtergrond, levensgeschiedenis en persoonlijkheidskenmerken.
vb: bij het ontwerpen van een signalisatie zal deze door de meerderheid van de
bevolking moeten begrepen en gevolg worden volgens bepaalde voorwaarden.
• Geheugen
• Denken
• Motorische reacties in de interactie tussen mens en systeem
Vb: automatisch je pincode ingeven zonder eigenlijk over de code te moeten
nadenken
De cognitieve ergonomie splitst zich toe op het verminderen van de mentale werkbelasting,
het vergemakkelijken van beslissingen nemen, het optimaliseren van mens-computer
interactie, het optimaliseren van menselijke betrouwbaarheid, het verminderen van stress, …
2.2 Taalergonomie
De wetenschap die de leesbaarheid van teksten onderzoekt door de juiste woordkeuze,
zinsbouw en opbouw van alinea’s te zoeken alsook het juiste lettertype, lettergrootte,
contrast tussen achtergrond en tekst, regelafstand, …
2.3 Organisatorische ergonomie
Deze focust op het optimaliseren van sociotechnische systemen zoals organisatiestructuren
en organisatieprocessen:
• Communicatie optimaliseren
• Ontwerpen van werkplekken en werktijden
• Teamwork
• Participatieve ergonomie
• Kwaliteitszorg
Voorbeelden zijn bijvoorbeeld keukenorganisatie, productieprocessen in fabrieken,
telewerken, het optimaliseren van ploegenarbeid, …
1
, 2.4 Fysieke ergonomie
De mens is de maat van alles, maar hoe meten we de mens?
we kunnen dit benaderen als een kunstenaar: we zoeken de juiste verhoudingen in het
menselijke lichaam. We zullen dit echter eerder wetenschappelijk benaderen en dan zijn
volgende zaken belangrijk:
• Lengte van de mens
• Oppervlakte/volume (zijn we dik of dun?), temperatuur, kracht, geluidssterkte, reuk
etc
• Leeftijd en geslacht
• Actie en beweging
• Waarneming, verstand en herinnering
• Alledaagse routines en leefpatronen
• Gebruiken en wisselende gebruiksregimes
• Culturele omgangsvormen, …
Lengte en groeiprocessen
Er bestaat geen doorsnee mens,
want we groeien naarmate we
ouder worden. Deze tabel niet
vanbuitenleren, maar ze zijn wel
handig om te raadplegen bij het
ontwerpen van stoelen voor
peuters, een peutertuin, … ook het
groeiproces van een zwangere
vrouw is belangrijk, bijvoorbeeld bij het autorijden etc.
Leeftijd, geslacht, volume
Er zijn natuurlijk ook grote verschillen in volume. Er moet rekening gehouden worden
wanneer we een stoel ontwerpen, de plaatsen op een vliegtuig, … vanwege het volume van
de mens. Bij geslacht moet ook rekening gehouden worden met bijvoorbeeld de handen, de
handen van mannen zijn groter dan die van vrouwen, bij het ontwerpen van een gsm is dit
oa belangrijk. Ook is het belangrijk rekening te houden met leeftijd, we kunnen ervoor kiezen
om openbare gebouwen niet uit te rusten met een dorpel aan de ingang, om het gebouw
meer toegankelijk te maken voor ouderen maar zeker ook voor mindervaliden.
De gemiddelde Belg
2
Ergonomie is de wetenschappelijke studie van de mens in relatie tot zijn omgeving, ruimte en
product. We kunnen als (interieur-)architect een grote rol spelen.
1.1 wie zou een ergonoom kunnen zijn?
De ergonoom zal de gezondheid, veiligheid, welzijn, … van de mens bewerkstelligen en ook
de efficiëntie en productiviteit kunnen bevorderen. Hij/zij kan dus kinesitherapeut, dokter,
ingenieur, architect, ergotherapeut, … zijn.
2. De 4 ergonomische strekkingen
2.1 Cognitieve ergonomie
Deze bestudeert de mentale processen die een mens kan ondergaan, zoals:
• perceptie (proces van het verwerven, interpreteren, selecteren en organiseren van
zintuiglijke waarnemingen)
vb: de sociale perceptie die gevormd wordt door onze eigen ervaringen, culturelre
achtergrond, levensgeschiedenis en persoonlijkheidskenmerken.
vb: bij het ontwerpen van een signalisatie zal deze door de meerderheid van de
bevolking moeten begrepen en gevolg worden volgens bepaalde voorwaarden.
• Geheugen
• Denken
• Motorische reacties in de interactie tussen mens en systeem
Vb: automatisch je pincode ingeven zonder eigenlijk over de code te moeten
nadenken
De cognitieve ergonomie splitst zich toe op het verminderen van de mentale werkbelasting,
het vergemakkelijken van beslissingen nemen, het optimaliseren van mens-computer
interactie, het optimaliseren van menselijke betrouwbaarheid, het verminderen van stress, …
2.2 Taalergonomie
De wetenschap die de leesbaarheid van teksten onderzoekt door de juiste woordkeuze,
zinsbouw en opbouw van alinea’s te zoeken alsook het juiste lettertype, lettergrootte,
contrast tussen achtergrond en tekst, regelafstand, …
2.3 Organisatorische ergonomie
Deze focust op het optimaliseren van sociotechnische systemen zoals organisatiestructuren
en organisatieprocessen:
• Communicatie optimaliseren
• Ontwerpen van werkplekken en werktijden
• Teamwork
• Participatieve ergonomie
• Kwaliteitszorg
Voorbeelden zijn bijvoorbeeld keukenorganisatie, productieprocessen in fabrieken,
telewerken, het optimaliseren van ploegenarbeid, …
1
, 2.4 Fysieke ergonomie
De mens is de maat van alles, maar hoe meten we de mens?
we kunnen dit benaderen als een kunstenaar: we zoeken de juiste verhoudingen in het
menselijke lichaam. We zullen dit echter eerder wetenschappelijk benaderen en dan zijn
volgende zaken belangrijk:
• Lengte van de mens
• Oppervlakte/volume (zijn we dik of dun?), temperatuur, kracht, geluidssterkte, reuk
etc
• Leeftijd en geslacht
• Actie en beweging
• Waarneming, verstand en herinnering
• Alledaagse routines en leefpatronen
• Gebruiken en wisselende gebruiksregimes
• Culturele omgangsvormen, …
Lengte en groeiprocessen
Er bestaat geen doorsnee mens,
want we groeien naarmate we
ouder worden. Deze tabel niet
vanbuitenleren, maar ze zijn wel
handig om te raadplegen bij het
ontwerpen van stoelen voor
peuters, een peutertuin, … ook het
groeiproces van een zwangere
vrouw is belangrijk, bijvoorbeeld bij het autorijden etc.
Leeftijd, geslacht, volume
Er zijn natuurlijk ook grote verschillen in volume. Er moet rekening gehouden worden
wanneer we een stoel ontwerpen, de plaatsen op een vliegtuig, … vanwege het volume van
de mens. Bij geslacht moet ook rekening gehouden worden met bijvoorbeeld de handen, de
handen van mannen zijn groter dan die van vrouwen, bij het ontwerpen van een gsm is dit
oa belangrijk. Ook is het belangrijk rekening te houden met leeftijd, we kunnen ervoor kiezen
om openbare gebouwen niet uit te rusten met een dorpel aan de ingang, om het gebouw
meer toegankelijk te maken voor ouderen maar zeker ook voor mindervaliden.
De gemiddelde Belg
2
