Hoofdstuk 21 glas
21.1 Inleiding
Glas in zijn primitiefste vorm is waarschijnlijk zo oud als de aarde zelf. In de lava van
vulkaanuitbarstingen kan men stoffen aantreffen die de eigenschappen van glas hebben. Dit lavaglas
is wel doorschijnend maar niet doorzichtig.
De oudste bekende glazen voorwerpen zijn in het nabije Oosten gevonden en dateren van ongeveer
5.000 jaar voor christus. glasparels
In de periode van 3500 tot 1 500 voor Christus bewerkte men dit glas tot kralen en kleine glazen
ornamenten.
Vanaf 1 500 verkreeg men holle glazen voorwerpen door vloeibaar glas rond een vorm van klei te
gieten.
In Syrië is uitgevonden om glas te blazen.
Glas werd als volgt gemaakt. De glasblazer nam met zijn blaaspijp een hoeveelheid vloeibaar glas uit
een smeltkroes en maakte hieruit, door blazen, draaien en slingeren van de pijp, een cilinder. De
beide uiteinden werden afgesneden zodat een open cilinder ontstond. Deze cilinder werd in de
lengterichting opengesneden en in een oven opnieuw verhit, zodat het week geworden glas op een
vuurvaste plaat ontrold kon worden. Deze ruiten waren erg hobbelig, ongelijk van dikte en haalden
afmetingen van maximaal 800 x 1000 millimeter.
Naast het blazen van cilinders werden ook platte schijven gevormd door de blaaspijp snel rond te
draaien. De schijf vertoonde in het midden, waar de blaaspijp had vastgezeten, een verdikking. Dit
gedeelte was onbruikbaar, zodat uit het resterende gedeelte slechts kleine ruitjes konden worden
gesneden. Dit glas was vlakker en beter van kwaliteit, maar de ruiten waren niet groter dan 350x430
millimeter.
Aan het eind van de 1 7^ eeuw werd in Frankrijk voor het eerst glas vervaardigd volgens het
gietproces, met de bedoeling daarvan spiegels te maken. Het kreeg dan ook de naam spiegelglas.
Sindsdien bestonden er dus twee soorten glas: vensterglas en spiegelglas. In Venetië̈ werden kleinere
spiegels overigens vervaardigd volgens de cilindermethode.
21.2 Fabricagemethoden
Wanneer we tegenwoordig spreken over de fabricage van glas, dienen we onderscheid te maken
tussen primaire en secundaire glasfabricage.
Primaire glasfabricage:
Onder primaire glasfabricage verstaan we het onder hoge temperatuur smelten van de grondstoffen
voor het vervaardigen van blank of gekleurd basisglas met als producten: floatglas, draadglas en
figuurglas.
De grondstoffen worden in het algemeen als volgt samengesteld:
- zand (silicium) 70 – 74%
- kalk 5 - 14%
- soda 12 – 16%
Secundaire glasfabricage
21.1 Inleiding
Glas in zijn primitiefste vorm is waarschijnlijk zo oud als de aarde zelf. In de lava van
vulkaanuitbarstingen kan men stoffen aantreffen die de eigenschappen van glas hebben. Dit lavaglas
is wel doorschijnend maar niet doorzichtig.
De oudste bekende glazen voorwerpen zijn in het nabije Oosten gevonden en dateren van ongeveer
5.000 jaar voor christus. glasparels
In de periode van 3500 tot 1 500 voor Christus bewerkte men dit glas tot kralen en kleine glazen
ornamenten.
Vanaf 1 500 verkreeg men holle glazen voorwerpen door vloeibaar glas rond een vorm van klei te
gieten.
In Syrië is uitgevonden om glas te blazen.
Glas werd als volgt gemaakt. De glasblazer nam met zijn blaaspijp een hoeveelheid vloeibaar glas uit
een smeltkroes en maakte hieruit, door blazen, draaien en slingeren van de pijp, een cilinder. De
beide uiteinden werden afgesneden zodat een open cilinder ontstond. Deze cilinder werd in de
lengterichting opengesneden en in een oven opnieuw verhit, zodat het week geworden glas op een
vuurvaste plaat ontrold kon worden. Deze ruiten waren erg hobbelig, ongelijk van dikte en haalden
afmetingen van maximaal 800 x 1000 millimeter.
Naast het blazen van cilinders werden ook platte schijven gevormd door de blaaspijp snel rond te
draaien. De schijf vertoonde in het midden, waar de blaaspijp had vastgezeten, een verdikking. Dit
gedeelte was onbruikbaar, zodat uit het resterende gedeelte slechts kleine ruitjes konden worden
gesneden. Dit glas was vlakker en beter van kwaliteit, maar de ruiten waren niet groter dan 350x430
millimeter.
Aan het eind van de 1 7^ eeuw werd in Frankrijk voor het eerst glas vervaardigd volgens het
gietproces, met de bedoeling daarvan spiegels te maken. Het kreeg dan ook de naam spiegelglas.
Sindsdien bestonden er dus twee soorten glas: vensterglas en spiegelglas. In Venetië̈ werden kleinere
spiegels overigens vervaardigd volgens de cilindermethode.
21.2 Fabricagemethoden
Wanneer we tegenwoordig spreken over de fabricage van glas, dienen we onderscheid te maken
tussen primaire en secundaire glasfabricage.
Primaire glasfabricage:
Onder primaire glasfabricage verstaan we het onder hoge temperatuur smelten van de grondstoffen
voor het vervaardigen van blank of gekleurd basisglas met als producten: floatglas, draadglas en
figuurglas.
De grondstoffen worden in het algemeen als volgt samengesteld:
- zand (silicium) 70 – 74%
- kalk 5 - 14%
- soda 12 – 16%
Secundaire glasfabricage
