College 1: Kwetsbare ouderen
Frailty = kwetsbaar
Bevolkingsprognose 2010-2060: Sterkere vergrijzing en langere levensduur.
Dubbele vergrijzing:
Het is mooi om oud te worden maar niet om oud te zijn.
Veroudering (volgens Kirkwood): Progressief, algemene vermindering van functies en processen in
het lichaam die leiden tot een afname van weerstand tegen gevaren vanuit de omgeving. Dit
resulteert in ziekte en uiteindelijk tot de dood.
• Organismen zijn geprogrammeerd voor survival !
Theorieen over hoe veroudering verloopt
1. Geprogrameerd; tijdklok, zoveel ademhalingen/hartslagen, evolutietheorie.(voor kinderen
zorgen. Dit doel houdt op als kids het huis uit zijn) kind op laten groeien
2. Stochastisch; stress cellen delen gaat fout. (error theory, wear and tear theory, stress
theory, cross-linking theory, free radical theory) Deze theorie heeft meer kern van waarheid.
Uiteindelijk ontstaat moleculaire schade. Gezonde leefstijl + voeding. schade wordt beperkt.
,Met de jaren is er een toename van leeftijdsgerelateerde ziekten.
Toename van meer dan 1 ziekten 37 % van de 55-plussers heeft twee of meer chronische ziekten.
Bij 1 ziekte is de kans groot op een tweede ziekte. 70% van de mensen met een chronische ziekte
heeft ten minste ook één andere ziekte. (dikke darm-, long- en borstkanker worden chronische
ziektes.)
Je kunt niet voorspellen wat die tweede ziekte zou kunnen worden. Geen patroon zichtbaar. Lijst
met 46 chronische ziektes 15180 mogelijke combinaties van 3 aandoeningen. (hartfalen: 92% kans
op 2e ziekte)
Fried: Kwetsbaarheid is een biologisch syndroom van een verminderde reserve en weerstand tegen
stressoren, dat het resultaat is van dalingen van diverse fysiologische systemen, en dat
kwetsbaarheid voor ongewenste uitkomsten veroorzaakt”
Frailty: kwetsbaarheid
Disability: onbekwaamheid/onvermogen
Comorbidity: Comorbiditeit is het tegelijkertijd hebben van
twee of meer stoornissen of aandoeningen.
Het zijn losse begrippen maar hebben zeker overlap.
Bij kwetsbare ouderen is het krijgen van een ziekte erger/heftiger. Meestal komen zij er niet weer
helemaal bovenop.
Groene lijn: gezonde mensen die
ziek worden en weer beter
worden.
Rode lijn: kwetsbare ouderen die
ziek worden en niet weer
helemaal zo worden als voor de
ziekte.
Sociaal cultureel planbureau: “Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van
lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve
gezondheids-uitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden).”
, Het precieze
werkingsmechanisme
van kwetsbaarheid is
nog onduidelijk. Het
blijkt om een bijzonder
complex proces te
gaan. Wat duidelijk is,
is dat er veranderingen
op celniveau
plaatsvinden waardoor
de fysiologie van het
lichaam veranderd.
Dit leidt uiteindelijk tot
klinische uitingen. De
aanleiding tot de
cellulaire
veranderingen en de relatie met de vele risicofactoren is nog niet verhelderd. Ten aanzien van de
fysieke, klinische kant van frailty, heeft Fried, zoals eerder genoemd veel onderzoek gedaan. Zij
verondersteld dat frailty volgens bovenstaande figuur ontstaat. Er spelen dus vele factoren met
onderlinge relaties een rol.
Uit de figuur valt te lezen dat walking speed (mobiliteit) en de mate van lichamelijke activiteit
relevante schakels zijn in het ontstaan en de ontwikkeling van kwetsbaarheid. Onderliggend aan deze
factoren zijn uithoudingsvermogen en spierkracht belangrijk. Dit leidt onder andere tot beperking in
activiteit en afhankelijkheid. Het verbaast u niet dat dit belangrijke aangrijpingspunten voor
fysiotherapeutische interventies zijn.
Term kwetsbaarheid is niet
eenduidig. 2 modellen:
1. Biomedisch (rollator,
afhankelijk, wat gaat er
medisch gezien mis.
2. Accumulation (risico model)
Fysieke kwetsbaarheid:
Afname fysiologische reserves.
Hormonaal (↓IGF, ↓Testosteron,
↑Cortisol)
Ontstekingsfactoren ↑ (Interleukin
6, C-reactive protein, Tumour
necrosis factor α)
Gevolgen: o.a. anorexia, catabolisme
van skeletspieren en vetweefsel :
afname spierkracht en gewichtsverlies
Frailty = kwetsbaar
Bevolkingsprognose 2010-2060: Sterkere vergrijzing en langere levensduur.
Dubbele vergrijzing:
Het is mooi om oud te worden maar niet om oud te zijn.
Veroudering (volgens Kirkwood): Progressief, algemene vermindering van functies en processen in
het lichaam die leiden tot een afname van weerstand tegen gevaren vanuit de omgeving. Dit
resulteert in ziekte en uiteindelijk tot de dood.
• Organismen zijn geprogrammeerd voor survival !
Theorieen over hoe veroudering verloopt
1. Geprogrameerd; tijdklok, zoveel ademhalingen/hartslagen, evolutietheorie.(voor kinderen
zorgen. Dit doel houdt op als kids het huis uit zijn) kind op laten groeien
2. Stochastisch; stress cellen delen gaat fout. (error theory, wear and tear theory, stress
theory, cross-linking theory, free radical theory) Deze theorie heeft meer kern van waarheid.
Uiteindelijk ontstaat moleculaire schade. Gezonde leefstijl + voeding. schade wordt beperkt.
,Met de jaren is er een toename van leeftijdsgerelateerde ziekten.
Toename van meer dan 1 ziekten 37 % van de 55-plussers heeft twee of meer chronische ziekten.
Bij 1 ziekte is de kans groot op een tweede ziekte. 70% van de mensen met een chronische ziekte
heeft ten minste ook één andere ziekte. (dikke darm-, long- en borstkanker worden chronische
ziektes.)
Je kunt niet voorspellen wat die tweede ziekte zou kunnen worden. Geen patroon zichtbaar. Lijst
met 46 chronische ziektes 15180 mogelijke combinaties van 3 aandoeningen. (hartfalen: 92% kans
op 2e ziekte)
Fried: Kwetsbaarheid is een biologisch syndroom van een verminderde reserve en weerstand tegen
stressoren, dat het resultaat is van dalingen van diverse fysiologische systemen, en dat
kwetsbaarheid voor ongewenste uitkomsten veroorzaakt”
Frailty: kwetsbaarheid
Disability: onbekwaamheid/onvermogen
Comorbidity: Comorbiditeit is het tegelijkertijd hebben van
twee of meer stoornissen of aandoeningen.
Het zijn losse begrippen maar hebben zeker overlap.
Bij kwetsbare ouderen is het krijgen van een ziekte erger/heftiger. Meestal komen zij er niet weer
helemaal bovenop.
Groene lijn: gezonde mensen die
ziek worden en weer beter
worden.
Rode lijn: kwetsbare ouderen die
ziek worden en niet weer
helemaal zo worden als voor de
ziekte.
Sociaal cultureel planbureau: “Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van
lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve
gezondheids-uitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden).”
, Het precieze
werkingsmechanisme
van kwetsbaarheid is
nog onduidelijk. Het
blijkt om een bijzonder
complex proces te
gaan. Wat duidelijk is,
is dat er veranderingen
op celniveau
plaatsvinden waardoor
de fysiologie van het
lichaam veranderd.
Dit leidt uiteindelijk tot
klinische uitingen. De
aanleiding tot de
cellulaire
veranderingen en de relatie met de vele risicofactoren is nog niet verhelderd. Ten aanzien van de
fysieke, klinische kant van frailty, heeft Fried, zoals eerder genoemd veel onderzoek gedaan. Zij
verondersteld dat frailty volgens bovenstaande figuur ontstaat. Er spelen dus vele factoren met
onderlinge relaties een rol.
Uit de figuur valt te lezen dat walking speed (mobiliteit) en de mate van lichamelijke activiteit
relevante schakels zijn in het ontstaan en de ontwikkeling van kwetsbaarheid. Onderliggend aan deze
factoren zijn uithoudingsvermogen en spierkracht belangrijk. Dit leidt onder andere tot beperking in
activiteit en afhankelijkheid. Het verbaast u niet dat dit belangrijke aangrijpingspunten voor
fysiotherapeutische interventies zijn.
Term kwetsbaarheid is niet
eenduidig. 2 modellen:
1. Biomedisch (rollator,
afhankelijk, wat gaat er
medisch gezien mis.
2. Accumulation (risico model)
Fysieke kwetsbaarheid:
Afname fysiologische reserves.
Hormonaal (↓IGF, ↓Testosteron,
↑Cortisol)
Ontstekingsfactoren ↑ (Interleukin
6, C-reactive protein, Tumour
necrosis factor α)
Gevolgen: o.a. anorexia, catabolisme
van skeletspieren en vetweefsel :
afname spierkracht en gewichtsverlies
