INHOUDSOPGAVE
Les 0 Inleiding .................................................................................................................................................. 2
Les 1 Radiologie Upper GI................................................................................................................................. 3
les 2 Pathologie upper GI ................................................................................................................................. 9
Les 3 Diagnostiek en niet-chirurgische behandeling Upper GI ........................................................................ 14
Les 4 Therapie slokdarm-en maagtumoren .................................................................................................... 18
Les 5 Upper GI tumorchirurgie ....................................................................................................................... 20
Les 6 Radiologie Lower GI ............................................................................................................................... 27
Les 7 Pathologie Lower GI .............................................................................................................................. 31
Les 8 Diagnostiek en niet-chirurgische behandeling Lower GI ........................................................................ 39
Les 9 Lower GI tumorchirurgie ....................................................................................................................... 41
Les 10 Radiologie pancreastumoren ............................................................................................................... 50
Les 10 Pathologie van pancreatumoren ......................................................................................................... 57
Les 12 Oncologische pancreaschirurgie .......................................................................................................... 64
Les 13 diagnostiek & Therapie pancreastumoren ........................................................................................... 70
Les 14 Slokdarmpathologie/reflux .................................................................................................................. 71
Les 15 Niet-chirurgische Protcologie .............................................................................................................. 79
Les 16 Erfelijke, autoimmune & toxische leverafwijkingen: pathologie en kliniek .......................................... 90
Les 17 Diverticulitis ...................................................................................................................................... 110
Les 18 Buikwandproblemen ......................................................................................................................... 121
Les 19 Liver disease and pregnancy .............................................................................................................. 127
Les 20 Liver failure & Medical aspects of liver transplantation ..................................................................... 133
Les 21 NAFL-NASH ........................................................................................................................................ 140
Les 22 The liver and metabolic syndrome ..................................................................................................... 144
Les 23 Chronische Diarree: globale aanpak .................................................................................................. 151
Les 24 Constipatie ........................................................................................................................................ 158
Les 25 Prikkelbare darmsyndroom ............................................................................................................... 166
,Les 26 Pancreatitis........................................................................................................................................ 175
Les 27 Acute pancreatitis: heelkundige behandeling .................................................................................... 189
Les 28 Beeldvorming acute en chronische pancreatitis ................................................................................ 194
Les 29 Virale hepatitis .................................................................................................................................. 199
Les 30 Infections of the liver ......................................................................................................................... 205
Les 31 Pathologie IBD ................................................................................................................................... 224
les 32 Beeldvorming IBD............................................................................................................................... 231
Les 33 Inflammatory Bowel disease (IBD) ..................................................................................................... 235
Les 34 Toxic liver disease .............................................................................................................................. 252
Les 35 Cirrhose en complicaties van cirrhose................................................................................................ 259
Les 36 Gastro-intestinale bloedingen ........................................................................................................... 262
Les 37 Niet-oncologische Upper-GI chirurgie ................................................................................................ 264
Les 38 Beeldvorming galblaas en galwegen .................................................................................................. 269
Les 39 Pathology of the gall bladder and the bile ducts ................................................................................ 275
Les 40 Galblaas en galwegen pathologie ...................................................................................................... 281
Les 41 Levertumoren pathologie .................................................................................................................. 292
Les 42 Levertumoren .................................................................................................................................... 300
Les 43 Beeldvorming Lever: fokale leverletsels ............................................................................................ 307
Les 44 Leverheelkunde ................................................................................................................................. 313
LES 0 INLEIDING
Voor examen 2 delen: klinische lijn lessen: hepato en gastro verplicht
Lessen in kleine groepen beschouwd al kleine lessen, geen specifiek examen maar wel punten op
deelname en inzet.
Exame: mondeling in UZA wrs, bestaande uit 4 delen: voor elk onderdeel slagen om te kunnen slagen
in het geheel en klinische lijn bijgewoond, eindcijfer rekenkundig gemiddelde ervan, voor elk
onderdeel van het examen een voldoende halen om te kunnen slagen voor het examen in het geheel.
• Onderdeel 1: pathologie en radiologie beelden, zoals in de cursuspresentatie en pwp aan bod
komt, geen andere beelden. Histologische plaatjes: niet detailbeeld van tumor getoond en
vragen zonder bijkomende informatie te weten welke tumor, dit is leverbiopt welke cel zou dit
kunnen zijn na beschrijving cel en bij welk soort ziektebeeld typisch voorkomend, korte open
vragen
, • Onderdeel 2: theorievraag, lijst van examenvragen die als lijdraad kan dienen
• Onderdeel 3: theorievraag: ook uit de lijst
• Onderdeel 4: kleine klinische casus
Aantal basisinterpretaties doen, voor de handliggende diagnose, eerste richting wat verder qua
onderzoeken om tot juiste diagnose te komen, eerste stappen behandeling.
De theorievragen en klinische casus: kan vragen trekken uit aantal mogelijkheden, maar verdeling zo
dat verschillende aspecten van cursus gecoverd worden.
45 min tijd voorbereiding + 15 min proffesor: gaat op voorbereiding inpikken
Peilen naar mate waarin inzicht bepaalde zaken, grote orientaties
Belangrijke punten aangegeven, kleine details niet essentie
Globale inzicht bepaald ziektebeeld, hoe tot stand, hoe klinische presentaties, hoe bijkomende
onderzoeken interpreteren en wat verschillende stappen behandeling
(geen gedetaillerde labowaarden, geneesmiddeldosissen om voldoende te halen)
Hoe meer details kennen, hoe beter
Maar voldoende/onvoldoende hangt af van hebben aantal basisinzichten, aantal concepten die
belangrijk zijn
Cursus en pwt grotendeels overlappen, complementair, grote items vooral allemaal in powerpoints
besproken! Examen echt vragenlijst orienterend!
LES 1 RADIOLOGIE UPPER GI
DIGESTIVE ONCOLOGY: ESOPHAGEAL AND GASTRIC CANCER.
Esophageal malignant lesions
• Types
o Squamous cell carcinoma (81-95%): meest frequente tumor, manifesteren als
vernauwd voorkomen lumen slokdarm waardoor patient klachten, met ingestie van
vast voedsel, later ook klagen moeilijkheid intake halfvast voedsel of vloeistoffen
o Adenocarcinoma (4-19%): incidentie fors gestegen
▪ In 70% from Barrett’s esophagus
▪ Lower esophagus at GEJ
o Lymphoma
o Leiomyosarcoma
o Metastasis
• Associations
o Squamous cell carcinoma
▪ Head and neck cancers
▪ Smoking
▪ Alcohol: vooral sterke alcohol
▪ Achalasia
▪ Lye ingestion
• Adenocarcinoma
o Barrett’s esophagus
• Incidentie maagbreuken of hiatale hernia door obesitas toegenomen, maagzuur refluxeren in
distale slokdarm, niet gemaakt voor zure pH → chornische onsteking, hogere incidentie
adenocarcinoom
, • Metastasis
o Lymphogenic naar verschillende regio’s
▪ Upper 1/3 tumoren
• Anterior jugular chain
• Supraclavicular nodes: Virchow
▪ Middle 1/3
• Paraesophageal
• Subdiaphragmatic nodes
▪ Lower 1/3
• Mediastinal
• Paracardial
• Celiac trunk nodes :infradiafragmatisch
o Hematogenous
▪ Long
▪ Liver
▪ Adrenal glands
▪ Of bot
Opsporen met CT scan
• Barium studies
o Spectrum of appearance
o Localisation
o Size
o Complications
Primaire tumoren slokdarm kunnen met Bariumstudies in licht gesteld worden, drinken positief
contrastmedium → Minder hoge detectiegraad dan endoscopie
Letsel oppervlakkig kunnen zien, die gaan zeer moeilijk of laattijdig gedetecteerd worden met deze
techniek
TUMOR UPPER ESOPHAGUS
Proximale tumor: onregelmatig en slechte expansie proximale oesophagus
TUMOR MID ESOPHAGUS
Wandonregelmatigheid in het midden
TUMOR LOWER ESOPHAGUS
Tot waar rijkt de tumor distaal? Soms niet met endoscopie te zien als lumen dusdanig vernauwd
Middenste 1/3 met doorgroei distale 1/3 tot en met maag eventueel
BARRETT’S ESOPHAGUS AND ADENOCA
Deel maag naar intrathoracaal doorgeschoten, naar mediastinum toe, distale slokdarm met
stenoserend letsel, belangrijjke wandonregelmatigheid door ontaarding
CARDIA TUMOR
Van maagcardia naar slokdarm doorgroeien of distale tumoren die doorgroeien naar de maag,
belangrijk voor chirurg te weten
FISTULISATION DUE TO NECROSIS
Als gevolg van tumor, door weefselproliferatie buiten slokdarmwand, perforatie van tumor
Les 0 Inleiding .................................................................................................................................................. 2
Les 1 Radiologie Upper GI................................................................................................................................. 3
les 2 Pathologie upper GI ................................................................................................................................. 9
Les 3 Diagnostiek en niet-chirurgische behandeling Upper GI ........................................................................ 14
Les 4 Therapie slokdarm-en maagtumoren .................................................................................................... 18
Les 5 Upper GI tumorchirurgie ....................................................................................................................... 20
Les 6 Radiologie Lower GI ............................................................................................................................... 27
Les 7 Pathologie Lower GI .............................................................................................................................. 31
Les 8 Diagnostiek en niet-chirurgische behandeling Lower GI ........................................................................ 39
Les 9 Lower GI tumorchirurgie ....................................................................................................................... 41
Les 10 Radiologie pancreastumoren ............................................................................................................... 50
Les 10 Pathologie van pancreatumoren ......................................................................................................... 57
Les 12 Oncologische pancreaschirurgie .......................................................................................................... 64
Les 13 diagnostiek & Therapie pancreastumoren ........................................................................................... 70
Les 14 Slokdarmpathologie/reflux .................................................................................................................. 71
Les 15 Niet-chirurgische Protcologie .............................................................................................................. 79
Les 16 Erfelijke, autoimmune & toxische leverafwijkingen: pathologie en kliniek .......................................... 90
Les 17 Diverticulitis ...................................................................................................................................... 110
Les 18 Buikwandproblemen ......................................................................................................................... 121
Les 19 Liver disease and pregnancy .............................................................................................................. 127
Les 20 Liver failure & Medical aspects of liver transplantation ..................................................................... 133
Les 21 NAFL-NASH ........................................................................................................................................ 140
Les 22 The liver and metabolic syndrome ..................................................................................................... 144
Les 23 Chronische Diarree: globale aanpak .................................................................................................. 151
Les 24 Constipatie ........................................................................................................................................ 158
Les 25 Prikkelbare darmsyndroom ............................................................................................................... 166
,Les 26 Pancreatitis........................................................................................................................................ 175
Les 27 Acute pancreatitis: heelkundige behandeling .................................................................................... 189
Les 28 Beeldvorming acute en chronische pancreatitis ................................................................................ 194
Les 29 Virale hepatitis .................................................................................................................................. 199
Les 30 Infections of the liver ......................................................................................................................... 205
Les 31 Pathologie IBD ................................................................................................................................... 224
les 32 Beeldvorming IBD............................................................................................................................... 231
Les 33 Inflammatory Bowel disease (IBD) ..................................................................................................... 235
Les 34 Toxic liver disease .............................................................................................................................. 252
Les 35 Cirrhose en complicaties van cirrhose................................................................................................ 259
Les 36 Gastro-intestinale bloedingen ........................................................................................................... 262
Les 37 Niet-oncologische Upper-GI chirurgie ................................................................................................ 264
Les 38 Beeldvorming galblaas en galwegen .................................................................................................. 269
Les 39 Pathology of the gall bladder and the bile ducts ................................................................................ 275
Les 40 Galblaas en galwegen pathologie ...................................................................................................... 281
Les 41 Levertumoren pathologie .................................................................................................................. 292
Les 42 Levertumoren .................................................................................................................................... 300
Les 43 Beeldvorming Lever: fokale leverletsels ............................................................................................ 307
Les 44 Leverheelkunde ................................................................................................................................. 313
LES 0 INLEIDING
Voor examen 2 delen: klinische lijn lessen: hepato en gastro verplicht
Lessen in kleine groepen beschouwd al kleine lessen, geen specifiek examen maar wel punten op
deelname en inzet.
Exame: mondeling in UZA wrs, bestaande uit 4 delen: voor elk onderdeel slagen om te kunnen slagen
in het geheel en klinische lijn bijgewoond, eindcijfer rekenkundig gemiddelde ervan, voor elk
onderdeel van het examen een voldoende halen om te kunnen slagen voor het examen in het geheel.
• Onderdeel 1: pathologie en radiologie beelden, zoals in de cursuspresentatie en pwp aan bod
komt, geen andere beelden. Histologische plaatjes: niet detailbeeld van tumor getoond en
vragen zonder bijkomende informatie te weten welke tumor, dit is leverbiopt welke cel zou dit
kunnen zijn na beschrijving cel en bij welk soort ziektebeeld typisch voorkomend, korte open
vragen
, • Onderdeel 2: theorievraag, lijst van examenvragen die als lijdraad kan dienen
• Onderdeel 3: theorievraag: ook uit de lijst
• Onderdeel 4: kleine klinische casus
Aantal basisinterpretaties doen, voor de handliggende diagnose, eerste richting wat verder qua
onderzoeken om tot juiste diagnose te komen, eerste stappen behandeling.
De theorievragen en klinische casus: kan vragen trekken uit aantal mogelijkheden, maar verdeling zo
dat verschillende aspecten van cursus gecoverd worden.
45 min tijd voorbereiding + 15 min proffesor: gaat op voorbereiding inpikken
Peilen naar mate waarin inzicht bepaalde zaken, grote orientaties
Belangrijke punten aangegeven, kleine details niet essentie
Globale inzicht bepaald ziektebeeld, hoe tot stand, hoe klinische presentaties, hoe bijkomende
onderzoeken interpreteren en wat verschillende stappen behandeling
(geen gedetaillerde labowaarden, geneesmiddeldosissen om voldoende te halen)
Hoe meer details kennen, hoe beter
Maar voldoende/onvoldoende hangt af van hebben aantal basisinzichten, aantal concepten die
belangrijk zijn
Cursus en pwt grotendeels overlappen, complementair, grote items vooral allemaal in powerpoints
besproken! Examen echt vragenlijst orienterend!
LES 1 RADIOLOGIE UPPER GI
DIGESTIVE ONCOLOGY: ESOPHAGEAL AND GASTRIC CANCER.
Esophageal malignant lesions
• Types
o Squamous cell carcinoma (81-95%): meest frequente tumor, manifesteren als
vernauwd voorkomen lumen slokdarm waardoor patient klachten, met ingestie van
vast voedsel, later ook klagen moeilijkheid intake halfvast voedsel of vloeistoffen
o Adenocarcinoma (4-19%): incidentie fors gestegen
▪ In 70% from Barrett’s esophagus
▪ Lower esophagus at GEJ
o Lymphoma
o Leiomyosarcoma
o Metastasis
• Associations
o Squamous cell carcinoma
▪ Head and neck cancers
▪ Smoking
▪ Alcohol: vooral sterke alcohol
▪ Achalasia
▪ Lye ingestion
• Adenocarcinoma
o Barrett’s esophagus
• Incidentie maagbreuken of hiatale hernia door obesitas toegenomen, maagzuur refluxeren in
distale slokdarm, niet gemaakt voor zure pH → chornische onsteking, hogere incidentie
adenocarcinoom
, • Metastasis
o Lymphogenic naar verschillende regio’s
▪ Upper 1/3 tumoren
• Anterior jugular chain
• Supraclavicular nodes: Virchow
▪ Middle 1/3
• Paraesophageal
• Subdiaphragmatic nodes
▪ Lower 1/3
• Mediastinal
• Paracardial
• Celiac trunk nodes :infradiafragmatisch
o Hematogenous
▪ Long
▪ Liver
▪ Adrenal glands
▪ Of bot
Opsporen met CT scan
• Barium studies
o Spectrum of appearance
o Localisation
o Size
o Complications
Primaire tumoren slokdarm kunnen met Bariumstudies in licht gesteld worden, drinken positief
contrastmedium → Minder hoge detectiegraad dan endoscopie
Letsel oppervlakkig kunnen zien, die gaan zeer moeilijk of laattijdig gedetecteerd worden met deze
techniek
TUMOR UPPER ESOPHAGUS
Proximale tumor: onregelmatig en slechte expansie proximale oesophagus
TUMOR MID ESOPHAGUS
Wandonregelmatigheid in het midden
TUMOR LOWER ESOPHAGUS
Tot waar rijkt de tumor distaal? Soms niet met endoscopie te zien als lumen dusdanig vernauwd
Middenste 1/3 met doorgroei distale 1/3 tot en met maag eventueel
BARRETT’S ESOPHAGUS AND ADENOCA
Deel maag naar intrathoracaal doorgeschoten, naar mediastinum toe, distale slokdarm met
stenoserend letsel, belangrijjke wandonregelmatigheid door ontaarding
CARDIA TUMOR
Van maagcardia naar slokdarm doorgroeien of distale tumoren die doorgroeien naar de maag,
belangrijk voor chirurg te weten
FISTULISATION DUE TO NECROSIS
Als gevolg van tumor, door weefselproliferatie buiten slokdarmwand, perforatie van tumor
