Beschrijvende statistiek samenvatting
Bachelor Sociologie Radboud universiteit Nijmegen
Leerdoelen van de cursus:
- Gegevens in te voeren in spreadsheets (SPSS en Excel) en basale data cleaning uit te voeren;
- Data te modificeren en eenvoudige schaalconstructies te maken;
- De verzamelde gegevens adequaat grafisch weer te geven;
- Kennis te kunnen reproduceren van gangbare maten voor centrum en spreiding en deze te
kunnen toepassen om kwalitatieve/kwantitatieve gegevens adequaat te beschrijven;
- Kennis te kunnen reproduceren van en te kunnen werken met gangbare statistische analyses
voor het beschrijven van bivariate en trivariate relaties tussen (kwalitatieve/kwantitatieve)
variabelen;
- De opgedane kennis omtrent univariate, bivariate en trivariate beschrijvende statistiek toe te
passen om onderzoeksresultaten adequaat te interpreteren.
Inhoud van de samenvatting:
Leerdoelen van de cursus:......................................................................................................................1
Meetniveau ’s variabelen.......................................................................................................................2
Univariate analyse..................................................................................................................................3
Centrummaten; modus, mediaan, gemiddelde......................................................................................4
Spreidingsmaten; bereik, interkwartielafstand, standaarddeviatie, variantie........................................4
Interpreteren standaarddeviatie: empirische regel & regel Chebyshev.................................................5
Boxplot; vanaf ordinaal meetniveau.......................................................................................................6
Percentielscore, percentielen en Z-score...............................................................................................7
Uitschieters, outliers, extreme waarden................................................................................................8
Bivariate analyse.....................................................................................................................................8
Bivariate analyse: samenhang kwalitatieve variabelen..........................................................................9
Samenhang in kruistabel........................................................................................................................9
Samenhangsmaten: sterke van samenhang bivariaat, kruistabel.........................................................10
Relatieve samenhangsmaat: Odds ratio...............................................................................................12
Bivariate analyse: samenhang kwantitatieve en kwalitatieve variabelen.............................................13
Samenhang tussen kwantitatieve variabelen: Pearson correlatie........................................................14
Samenhang tussen kwantitatieve variabelen: regressie-analyse..........................................................15
Verklaringskracht model: coëfficiënt van determinatie (r 2 ).................................................................16
Multivariate statistiek; overzicht conceptuele modellen......................................................................17
Multivariate statistiek: trivariate analyse.............................................................................................18
Trivariate analyse: SPSS voorbeeld – mediatie.....................................................................................18
1
,Trivariate analyse: SPSS voorbeeld – interactie / moderatie................................................................19
Meetniveau ’s variabelen
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen kwalitatieve variabelen en kwantitatieve variabelen. Deze
worden ook wel categorische variabelen en continue variabelen genoemd. Hierbinnen vallen
verschillende meetniveau ’s van variabelen met ieder eigen kenmerken.
Kwalitatieve variabelen (categorische variabelen)
- Nominaal: categorieën
o Deze komt vaak voor bij 2 categorieën: dichotome variabele (binary variabele)
Dit zijn variabelen die maar 2 waarden kennen. Officieel zijn ze ratio
variabelen, maar er zijn discussies over. In de cursus worden ze als kwalitatief
gezien.
Voorbeeld: man / vrouw
o Er is geen rangorde tussen de categorieën
Bv religie (katholiek, protestant etc)
- Ordinaal: categorieën + ordening van categorieën mogelijk
o Bv opleiding (basisonderwijs, vmbo, havo, vwo, mbo, etc)
Kwantitatieve variabelen (continue variabelen)
- Interval: categorieën + ordening +betekenisvolle verschillen
o Het heeft geen nulpunt
o Bv graden Celsius
o Verschillen tussen categorieën zijn vergelijkbaar, de intervallen.
- Ratio: categorieën + ordening + verschillen + absoluut nulpunt (dus verhoudingen
betekenisvol)
o het nulpunt ligt vast, bijvoorbeeld bij graden Kelvin.
o Verhoudingen op schaal zijn vergelijkbaar
__________________________________________________________________________________
Statistische analyse. De relaties tussen variabelen:
- univariate analyse: beschrijven één enkele variabele (geen relaties)
- Bivariate analyse: beschrijven samenhang/relatie twee variabelen
- Multivariate analyse: beschrijven samenhang/relatie meer dan twee variabele (trivariate
analyse: 3 variabelen)
Meetniveau: Analyse optie:
Univariaat - Frequentietabel
Interval/ratio Z-score
Ordinaal/interval/ratio Percentielen
Bivariaat Nominaal Cramers V
Chi kwadraat
Ordinaal Kendalls rang correlatie (tau-b, tau-c)
2
, Spearman
Combinatie van kwantitatief Gemiddelden vergelijken
en kwalitatief Cohen’s d
Kwantitatieve variabelen Pearson
Regressie-analyse
Multivariaat - Trivariate analyse
Een andere optie om een analyse uit te voeren is de odds ratio, deze wordt later in het document
toegelicht.
Univariate analyse
Grafisch een kwalitatieve variabele beschrijven
- Staafdiagram (barchart)
o Frequentie uitgedrukt in hoogte van de staaf
o Inzicht in onderlinge verhoudingen
o Kan uitgedrukt worden in absolute cijfers vs relatieve cijfers (procentueel)
Ligt aan de y-as
o Staafdiagram horizontaal kan ook, een bar.
- Taartdiagram (piechart)
o Frequentie uitgedrukt in oppervlakte
o Inzicht in delen t.o.v. het geheel
o Bij kleine percentages ‘pie in pie’
o ‘sunburst ’ grafiek
Vergelijkbaar met taartdiagram
Inzicht in delen t.o.v. het geheel
Grafisch een kwantitatieve variabele beschrijven
- Histogram
o Waarden indelen in klassen/intervallen
o Staven staan tegen elkaar aan
o Frequentie uitgedrukt in hoogte staaf
o Inzicht in verdeling van de variabele (vorm)
- Stamdiagram
o Weergave interval- en ratiovariabelen
o Bij kleinere aantallen
Numeriek een univariate analyse beschrijven
Frequentietabel
3
Bachelor Sociologie Radboud universiteit Nijmegen
Leerdoelen van de cursus:
- Gegevens in te voeren in spreadsheets (SPSS en Excel) en basale data cleaning uit te voeren;
- Data te modificeren en eenvoudige schaalconstructies te maken;
- De verzamelde gegevens adequaat grafisch weer te geven;
- Kennis te kunnen reproduceren van gangbare maten voor centrum en spreiding en deze te
kunnen toepassen om kwalitatieve/kwantitatieve gegevens adequaat te beschrijven;
- Kennis te kunnen reproduceren van en te kunnen werken met gangbare statistische analyses
voor het beschrijven van bivariate en trivariate relaties tussen (kwalitatieve/kwantitatieve)
variabelen;
- De opgedane kennis omtrent univariate, bivariate en trivariate beschrijvende statistiek toe te
passen om onderzoeksresultaten adequaat te interpreteren.
Inhoud van de samenvatting:
Leerdoelen van de cursus:......................................................................................................................1
Meetniveau ’s variabelen.......................................................................................................................2
Univariate analyse..................................................................................................................................3
Centrummaten; modus, mediaan, gemiddelde......................................................................................4
Spreidingsmaten; bereik, interkwartielafstand, standaarddeviatie, variantie........................................4
Interpreteren standaarddeviatie: empirische regel & regel Chebyshev.................................................5
Boxplot; vanaf ordinaal meetniveau.......................................................................................................6
Percentielscore, percentielen en Z-score...............................................................................................7
Uitschieters, outliers, extreme waarden................................................................................................8
Bivariate analyse.....................................................................................................................................8
Bivariate analyse: samenhang kwalitatieve variabelen..........................................................................9
Samenhang in kruistabel........................................................................................................................9
Samenhangsmaten: sterke van samenhang bivariaat, kruistabel.........................................................10
Relatieve samenhangsmaat: Odds ratio...............................................................................................12
Bivariate analyse: samenhang kwantitatieve en kwalitatieve variabelen.............................................13
Samenhang tussen kwantitatieve variabelen: Pearson correlatie........................................................14
Samenhang tussen kwantitatieve variabelen: regressie-analyse..........................................................15
Verklaringskracht model: coëfficiënt van determinatie (r 2 ).................................................................16
Multivariate statistiek; overzicht conceptuele modellen......................................................................17
Multivariate statistiek: trivariate analyse.............................................................................................18
Trivariate analyse: SPSS voorbeeld – mediatie.....................................................................................18
1
,Trivariate analyse: SPSS voorbeeld – interactie / moderatie................................................................19
Meetniveau ’s variabelen
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen kwalitatieve variabelen en kwantitatieve variabelen. Deze
worden ook wel categorische variabelen en continue variabelen genoemd. Hierbinnen vallen
verschillende meetniveau ’s van variabelen met ieder eigen kenmerken.
Kwalitatieve variabelen (categorische variabelen)
- Nominaal: categorieën
o Deze komt vaak voor bij 2 categorieën: dichotome variabele (binary variabele)
Dit zijn variabelen die maar 2 waarden kennen. Officieel zijn ze ratio
variabelen, maar er zijn discussies over. In de cursus worden ze als kwalitatief
gezien.
Voorbeeld: man / vrouw
o Er is geen rangorde tussen de categorieën
Bv religie (katholiek, protestant etc)
- Ordinaal: categorieën + ordening van categorieën mogelijk
o Bv opleiding (basisonderwijs, vmbo, havo, vwo, mbo, etc)
Kwantitatieve variabelen (continue variabelen)
- Interval: categorieën + ordening +betekenisvolle verschillen
o Het heeft geen nulpunt
o Bv graden Celsius
o Verschillen tussen categorieën zijn vergelijkbaar, de intervallen.
- Ratio: categorieën + ordening + verschillen + absoluut nulpunt (dus verhoudingen
betekenisvol)
o het nulpunt ligt vast, bijvoorbeeld bij graden Kelvin.
o Verhoudingen op schaal zijn vergelijkbaar
__________________________________________________________________________________
Statistische analyse. De relaties tussen variabelen:
- univariate analyse: beschrijven één enkele variabele (geen relaties)
- Bivariate analyse: beschrijven samenhang/relatie twee variabelen
- Multivariate analyse: beschrijven samenhang/relatie meer dan twee variabele (trivariate
analyse: 3 variabelen)
Meetniveau: Analyse optie:
Univariaat - Frequentietabel
Interval/ratio Z-score
Ordinaal/interval/ratio Percentielen
Bivariaat Nominaal Cramers V
Chi kwadraat
Ordinaal Kendalls rang correlatie (tau-b, tau-c)
2
, Spearman
Combinatie van kwantitatief Gemiddelden vergelijken
en kwalitatief Cohen’s d
Kwantitatieve variabelen Pearson
Regressie-analyse
Multivariaat - Trivariate analyse
Een andere optie om een analyse uit te voeren is de odds ratio, deze wordt later in het document
toegelicht.
Univariate analyse
Grafisch een kwalitatieve variabele beschrijven
- Staafdiagram (barchart)
o Frequentie uitgedrukt in hoogte van de staaf
o Inzicht in onderlinge verhoudingen
o Kan uitgedrukt worden in absolute cijfers vs relatieve cijfers (procentueel)
Ligt aan de y-as
o Staafdiagram horizontaal kan ook, een bar.
- Taartdiagram (piechart)
o Frequentie uitgedrukt in oppervlakte
o Inzicht in delen t.o.v. het geheel
o Bij kleine percentages ‘pie in pie’
o ‘sunburst ’ grafiek
Vergelijkbaar met taartdiagram
Inzicht in delen t.o.v. het geheel
Grafisch een kwantitatieve variabele beschrijven
- Histogram
o Waarden indelen in klassen/intervallen
o Staven staan tegen elkaar aan
o Frequentie uitgedrukt in hoogte staaf
o Inzicht in verdeling van de variabele (vorm)
- Stamdiagram
o Weergave interval- en ratiovariabelen
o Bij kleinere aantallen
Numeriek een univariate analyse beschrijven
Frequentietabel
3
