HUMAN DEVELOPMENT
THE HUMAN DEVELOPMENT TEACHING & LEARNING
GROUP
,Unit 1: Meta-Theories
Baltes’ (1987) Lifespan Perspective;
1. Ontwikkeling is levenslang
2. Ontwikkeling is multilineaire en multidimensionaal
3. Ontwikkeling is inclusief gains & losses (gedurende het hele leven; niet excl gains in
jeugd/losses in ouderdom)
4. Ontwikkeling is plastisch (buigzaam)
5. Ontwikkeling is historisch en cultureel bepaald
6. Ontwikkeling is nature & nurture
7. Ontwikkeling is multidisciplinair
Baltes’ (1987) context paradigm;
1. Normatieve invloed van leeftijdsgroep (e.g. adolescent, senior)
2. Normatieve invloed van leeftijdscohort (e.g. boomers)
3. Niet-normatieve invloed; omgevingsgebonden (e.g. mentale problemen ouders) en
biologisch (e.g. ziekte)
Silent Generation 1928 and 1945
Baby Boomers 1946 and 1964
Generation X 1965 and 1980
Millennials 1982 and 1996
Generation Z 1997 and Present
Age Period Description
Prenatal Starts at conceptions, continues through implantation in the uterine wall by the
embryo, and ends at birth.
Infancy and Toddlerhood Starts at birth and continues to two years of age.
Early Childhood Starts at two years of age until six years of age.
Middle and Late Childhood Starts at six years of age and continues until the onset of puberty.
Adolescence Starts at the onset of puberty until 18 Emerging Adulthood Starts at 18 until 25.
Early Adulthood Starts at 25 until 40-45. Late Adulthood Starts at 65 onward.
We ontwikkelen ons fysiek, cognitief en psychosociaal, wat we kunnen beschouwen vanuit
contextuele perspectieven zoals Socioeconomic status (SES; scholing, inkomen en werk),
de armoedegrens van een overheid en cultuur.
Ethnocentrisme; overtuiging dat eigen cultuur superieur is, wat bestreden kan worden met
cultureel relativisme; waardering voor culturele verschillen.
Verschil lifespan & life expectancy
Lifespan refereert naar de maximale leeftijd iemand kan bereiken onder optimale condities.
Life expectancy refereert naar de gemiddelde leeftijd in een specifieke periode.
,Concepties van leeftijd
Chronologische leeftijd; jaren sinds geboorte
Biologische leeftijd; fysieke leeftijd obv voeding, slaap, genen, stress etc.
Psychologische leeftijd; in vergelijking met chronologische leeftijdsgenoten
Sociale leeftijd; leeftijd obv sociale normen binnen een cultuur
Vier soorten meta theorieën;
1. Maturational; mensen zijn ‘zaden’ en groeien uit tot bomen afh van natuur en
omgeving, maar de natuur is onveranderbaar.
● Theorieën focussen excl op het individu.
2. Mechanistisch; mensen zijn passieve ‘machines’ bestaande uit onderdelen, waarvoor
dus alle reden voor ontwikkeling vanuit de omgeving komt (zoals benzine voor een
auto). Ontwikkeling is continu en mensen blijven in essentie hetzelfde (auto blijft een
auto).
● Behavioristische, operante en klassieke conditionering theorieën (e.g. social
learning theory).
3. Organisch; mensen zijn ‘vlinders’ en ontwikkelen zich in stadia (discontinu) op een
lineaire en progressieve wijze.
4. Contextueel; ontwikkeling is continu of discontinu afh nature en nurture
● Dominante meta-theorie in hedendaagse ontwikkelingspsychologie
Historische theorieën van ontwikkeling
Preformationisme (-1800); ieder kind is in zijn volledige potentie (soort kleine volwassene)
geboren en omgeving heeft hier geen invloed op. John Locke zijn theorie van tabula rasa zag
ieder mens juist als een product van zijn omgeving zonder pre-determinerende natuur.
Jean-Jacques Rousseau combineerde beide (nature & nurture) en voorzag een natuurlijke
ontwikkeling in verschillende stadia, waarin een kind voor zichzelf moet leren denken
(biologische maturatie). Hij wordt gezien als de vader van ontwikkelingspsychologie.
Sigmund Freud vond dat mensen in essentie door instinct zijn gedreven, maar dit leren
omzetten in sociaal geaccepteerd gedrag. Tevens vond hij dat een persoon zijn persoonlijkheid
in de eerste levensjaren wordt gevormd, maar dit is wetenschappelijk moeilijk te verifiëren,
vanwege zijn focus op onbewustzijn.
Bandura’s reciprocal determinism; ouders beïnvloeden kinderen & vice versa
Erikson’s (1902-1994) Psychosocial Theory; acht stadia van ontwikkeling
, Behaviorism/Learning theory; mind objectief bestuderen onmogelijk dus daarom exclusief
naar gedrag kijken.
Social learning theory; focust op imitatie (ipv conditionering)
Cognitive theory; focust op verandering in cognitie
● Piaget’s stadia van cognitieve ontwikkeling; wordt vaak bekritiseert voor
overschatten fysieke maturatie en onderschatten invloed van cultuur.
● Vygotsky’s sociaal-culturele theorie; benadrukt invloed cultuur
● Information processing; mensen verbeteren gradueel hun cognitief/processing
vermogen. Oftewel, cognitief vermogen is continu ipv in stadia.
Bronfenbrenner’s Ecological Systems Theory is een overzicht van de verschillende soorten
systemen die de mens beïnvloeden;
- Microsysteem; omgeving van individu en significante contacten
- Mesosysteem; organisatorische structuren, zoals school en religie
- Exosysteem; context van gemeenschap (e.g. normen en waarden, geschiedenis)
- Macrosysteem; culturele elementen
- Chronosysteem; historische context
THE HUMAN DEVELOPMENT TEACHING & LEARNING
GROUP
,Unit 1: Meta-Theories
Baltes’ (1987) Lifespan Perspective;
1. Ontwikkeling is levenslang
2. Ontwikkeling is multilineaire en multidimensionaal
3. Ontwikkeling is inclusief gains & losses (gedurende het hele leven; niet excl gains in
jeugd/losses in ouderdom)
4. Ontwikkeling is plastisch (buigzaam)
5. Ontwikkeling is historisch en cultureel bepaald
6. Ontwikkeling is nature & nurture
7. Ontwikkeling is multidisciplinair
Baltes’ (1987) context paradigm;
1. Normatieve invloed van leeftijdsgroep (e.g. adolescent, senior)
2. Normatieve invloed van leeftijdscohort (e.g. boomers)
3. Niet-normatieve invloed; omgevingsgebonden (e.g. mentale problemen ouders) en
biologisch (e.g. ziekte)
Silent Generation 1928 and 1945
Baby Boomers 1946 and 1964
Generation X 1965 and 1980
Millennials 1982 and 1996
Generation Z 1997 and Present
Age Period Description
Prenatal Starts at conceptions, continues through implantation in the uterine wall by the
embryo, and ends at birth.
Infancy and Toddlerhood Starts at birth and continues to two years of age.
Early Childhood Starts at two years of age until six years of age.
Middle and Late Childhood Starts at six years of age and continues until the onset of puberty.
Adolescence Starts at the onset of puberty until 18 Emerging Adulthood Starts at 18 until 25.
Early Adulthood Starts at 25 until 40-45. Late Adulthood Starts at 65 onward.
We ontwikkelen ons fysiek, cognitief en psychosociaal, wat we kunnen beschouwen vanuit
contextuele perspectieven zoals Socioeconomic status (SES; scholing, inkomen en werk),
de armoedegrens van een overheid en cultuur.
Ethnocentrisme; overtuiging dat eigen cultuur superieur is, wat bestreden kan worden met
cultureel relativisme; waardering voor culturele verschillen.
Verschil lifespan & life expectancy
Lifespan refereert naar de maximale leeftijd iemand kan bereiken onder optimale condities.
Life expectancy refereert naar de gemiddelde leeftijd in een specifieke periode.
,Concepties van leeftijd
Chronologische leeftijd; jaren sinds geboorte
Biologische leeftijd; fysieke leeftijd obv voeding, slaap, genen, stress etc.
Psychologische leeftijd; in vergelijking met chronologische leeftijdsgenoten
Sociale leeftijd; leeftijd obv sociale normen binnen een cultuur
Vier soorten meta theorieën;
1. Maturational; mensen zijn ‘zaden’ en groeien uit tot bomen afh van natuur en
omgeving, maar de natuur is onveranderbaar.
● Theorieën focussen excl op het individu.
2. Mechanistisch; mensen zijn passieve ‘machines’ bestaande uit onderdelen, waarvoor
dus alle reden voor ontwikkeling vanuit de omgeving komt (zoals benzine voor een
auto). Ontwikkeling is continu en mensen blijven in essentie hetzelfde (auto blijft een
auto).
● Behavioristische, operante en klassieke conditionering theorieën (e.g. social
learning theory).
3. Organisch; mensen zijn ‘vlinders’ en ontwikkelen zich in stadia (discontinu) op een
lineaire en progressieve wijze.
4. Contextueel; ontwikkeling is continu of discontinu afh nature en nurture
● Dominante meta-theorie in hedendaagse ontwikkelingspsychologie
Historische theorieën van ontwikkeling
Preformationisme (-1800); ieder kind is in zijn volledige potentie (soort kleine volwassene)
geboren en omgeving heeft hier geen invloed op. John Locke zijn theorie van tabula rasa zag
ieder mens juist als een product van zijn omgeving zonder pre-determinerende natuur.
Jean-Jacques Rousseau combineerde beide (nature & nurture) en voorzag een natuurlijke
ontwikkeling in verschillende stadia, waarin een kind voor zichzelf moet leren denken
(biologische maturatie). Hij wordt gezien als de vader van ontwikkelingspsychologie.
Sigmund Freud vond dat mensen in essentie door instinct zijn gedreven, maar dit leren
omzetten in sociaal geaccepteerd gedrag. Tevens vond hij dat een persoon zijn persoonlijkheid
in de eerste levensjaren wordt gevormd, maar dit is wetenschappelijk moeilijk te verifiëren,
vanwege zijn focus op onbewustzijn.
Bandura’s reciprocal determinism; ouders beïnvloeden kinderen & vice versa
Erikson’s (1902-1994) Psychosocial Theory; acht stadia van ontwikkeling
, Behaviorism/Learning theory; mind objectief bestuderen onmogelijk dus daarom exclusief
naar gedrag kijken.
Social learning theory; focust op imitatie (ipv conditionering)
Cognitive theory; focust op verandering in cognitie
● Piaget’s stadia van cognitieve ontwikkeling; wordt vaak bekritiseert voor
overschatten fysieke maturatie en onderschatten invloed van cultuur.
● Vygotsky’s sociaal-culturele theorie; benadrukt invloed cultuur
● Information processing; mensen verbeteren gradueel hun cognitief/processing
vermogen. Oftewel, cognitief vermogen is continu ipv in stadia.
Bronfenbrenner’s Ecological Systems Theory is een overzicht van de verschillende soorten
systemen die de mens beïnvloeden;
- Microsysteem; omgeving van individu en significante contacten
- Mesosysteem; organisatorische structuren, zoals school en religie
- Exosysteem; context van gemeenschap (e.g. normen en waarden, geschiedenis)
- Macrosysteem; culturele elementen
- Chronosysteem; historische context
