Hoofdstuk 2: Formele vernieuwing
Art nouveau en de weg naar abstracti e
Inhoudstafel
1. Context en bronnen
2. Protagonisten
2.1. Victor Horta
2.2. Henry Van de Velde
2.3. Antoni Gaudi
2.4. Charles Rennie Mackintosch
2.5. Joseph Hoffman
2.6. Otto Wagner
2.7. Adolf Loos
3. Conclusie
1. Context en bronnen
‘Art nouveau’
Overkoepelende benaming van een aantal artistieke stromingen die ontstonden aan
het begin van de 20e eeuw in verschillende landen van Europa.
Het was een reactie op de ‘onwaarachtigheid’ van de historiserende en eclectische
stijlen in de 19e -eeuwse bouwkunst, met hun overdreven monumentaliteit,
zwaarwichtigheid en academisme.
De achtergrond van een groeiend nationaal bewustzijn, ze maken komaf met het
historisme (generieke, classicistisch geïnspireerde gebouwen die overal kunnen
staan). (Ontstaan vitalisme)
België en Frankrijk Art nouveau
Duisttalige landen Jugendstil
UK Modern Style
Italië Arte Floreale
Kernwoorden ‘Art nouveau’:
Vernieuwing
Jeugdig
Bevrijdend
Deze stijl paste niet binnen de blik van de ingenieurs, ambtenaren en bankiers die een frisse
kijk hadden op de toekomst. Ze wilden een stijl ontwikkelen die gestalte gaf aan de
dynamiek van de huidige tijd (niet het verleden).
Het opkomende socialisme: deze opkomende gedachtengoed stimuleerde industriëlen, het
is zo dat de bouw van Horta’s Volkshuis moet gezien worden. Een gedeeld geloof in de
emanciperende kracht van architectuur met dezelfde opdrachtgevers van zijn excentrieke
woningen die de bouw van het socialistisch Volkshuis in Brussel mogelijk maakte.
, Invloed Engelse Arts & Crafts Movement rond Willem Morris en John Ruskin:
Reageerden tegen de esthetische vervuiling en sociale disruptie door de Industriële
revolutie
Reactie tegen de massaproductie en herwaardering van de handenarbeid, traditie en
kwaliteit
Ze geloofden dat ‘mooie en goede’ producten een positief effect hebben op de mens,
ze zouden zelf gelukkiger staan in het leven.
Architectuurproject werd op deze manier een ‘Totaalkunstwerk’
Invloed Constructief rationalisme van Violet-Le-Duc:
Een eerlijke expressie van constructiedetail en het gebruik van moderne materialen
2. Protagonisten
2.1. Victor Horta
Studeerde aan de Ecole des Beaux-Arts
Ingenieursesthetiek
Ideeën Violet-Le-Duc
Via beheersing van gietijzer en vlak glas maakt hij een intieme vervlechting van
structuur en ornament (Alphonse Balat)
Hij werd lid van de vrijmetselaarsloge en kreeg een tal opdrachten voor prestigieuze
burgerwoningen waar hij carte blanche voor kreeg.
Hij bracht de typische taal van Art nouveau in de architectuur:
Lijnvoering die een dynamische verbondenheid creëren tussen alle elementen
Op compositorisch vlak zien we sporen van het Beaux-Arts compositiesysteem, maar die
leiden tot dynamische ruimtecomposities
Zijn woningen waren ook typologisch innovatief:
Niveauverschillen
Raampartijen
Serres
Trappenhuizen
Glazen lichtkoepels
Creëerde via dynamiek een ruimtegevoel dat voor burgerhuizen ongekend was in die tijd.
Hôtel Tasset
Probleem van de donkere ‘middelste kamer’ opgelost door de
circulatie en lichtname te combineren. Door de trappenpartij werd
niet alleen licht binnengebracht maar ook een gevoel van
dynamiek. Eén van de eerste architecten die heel veel ijzer
gebruikte in een woonhuis.
Art nouveau en de weg naar abstracti e
Inhoudstafel
1. Context en bronnen
2. Protagonisten
2.1. Victor Horta
2.2. Henry Van de Velde
2.3. Antoni Gaudi
2.4. Charles Rennie Mackintosch
2.5. Joseph Hoffman
2.6. Otto Wagner
2.7. Adolf Loos
3. Conclusie
1. Context en bronnen
‘Art nouveau’
Overkoepelende benaming van een aantal artistieke stromingen die ontstonden aan
het begin van de 20e eeuw in verschillende landen van Europa.
Het was een reactie op de ‘onwaarachtigheid’ van de historiserende en eclectische
stijlen in de 19e -eeuwse bouwkunst, met hun overdreven monumentaliteit,
zwaarwichtigheid en academisme.
De achtergrond van een groeiend nationaal bewustzijn, ze maken komaf met het
historisme (generieke, classicistisch geïnspireerde gebouwen die overal kunnen
staan). (Ontstaan vitalisme)
België en Frankrijk Art nouveau
Duisttalige landen Jugendstil
UK Modern Style
Italië Arte Floreale
Kernwoorden ‘Art nouveau’:
Vernieuwing
Jeugdig
Bevrijdend
Deze stijl paste niet binnen de blik van de ingenieurs, ambtenaren en bankiers die een frisse
kijk hadden op de toekomst. Ze wilden een stijl ontwikkelen die gestalte gaf aan de
dynamiek van de huidige tijd (niet het verleden).
Het opkomende socialisme: deze opkomende gedachtengoed stimuleerde industriëlen, het
is zo dat de bouw van Horta’s Volkshuis moet gezien worden. Een gedeeld geloof in de
emanciperende kracht van architectuur met dezelfde opdrachtgevers van zijn excentrieke
woningen die de bouw van het socialistisch Volkshuis in Brussel mogelijk maakte.
, Invloed Engelse Arts & Crafts Movement rond Willem Morris en John Ruskin:
Reageerden tegen de esthetische vervuiling en sociale disruptie door de Industriële
revolutie
Reactie tegen de massaproductie en herwaardering van de handenarbeid, traditie en
kwaliteit
Ze geloofden dat ‘mooie en goede’ producten een positief effect hebben op de mens,
ze zouden zelf gelukkiger staan in het leven.
Architectuurproject werd op deze manier een ‘Totaalkunstwerk’
Invloed Constructief rationalisme van Violet-Le-Duc:
Een eerlijke expressie van constructiedetail en het gebruik van moderne materialen
2. Protagonisten
2.1. Victor Horta
Studeerde aan de Ecole des Beaux-Arts
Ingenieursesthetiek
Ideeën Violet-Le-Duc
Via beheersing van gietijzer en vlak glas maakt hij een intieme vervlechting van
structuur en ornament (Alphonse Balat)
Hij werd lid van de vrijmetselaarsloge en kreeg een tal opdrachten voor prestigieuze
burgerwoningen waar hij carte blanche voor kreeg.
Hij bracht de typische taal van Art nouveau in de architectuur:
Lijnvoering die een dynamische verbondenheid creëren tussen alle elementen
Op compositorisch vlak zien we sporen van het Beaux-Arts compositiesysteem, maar die
leiden tot dynamische ruimtecomposities
Zijn woningen waren ook typologisch innovatief:
Niveauverschillen
Raampartijen
Serres
Trappenhuizen
Glazen lichtkoepels
Creëerde via dynamiek een ruimtegevoel dat voor burgerhuizen ongekend was in die tijd.
Hôtel Tasset
Probleem van de donkere ‘middelste kamer’ opgelost door de
circulatie en lichtname te combineren. Door de trappenpartij werd
niet alleen licht binnengebracht maar ook een gevoel van
dynamiek. Eén van de eerste architecten die heel veel ijzer
gebruikte in een woonhuis.
