Samenvatting Jeugdrecht
Week 2: Ontwikkelingspsychologie en orthopedagogiek
Ontwikkelingspsychologie → Houdt zich bezig met de ontwikkeling van de mens. Hierbij
wordt aandacht in het bijzonder gericht op kinderen, omdat de ontwikkeling en groei bij hen
het meest in het oog springt. Ontwikkeling vindt plaats door biologische factoren zoals groei,
maar ook door psychologische factoren.
Orthopedagogiek → Houdt zich bezig met de wijze waarop leer en opvoedingsproblemen
bij kinderen zich manifesteren. Verder wordt gekeken naar wat er in de opvoeding en op
school moet gebeuren om deze problemen aan te pakken en te behandelen.
Ontwikkelingstaken → De ontwikkeling van baby tot volwassene is veelomvattend en
liggen op diverse gebieden.
- Fysieke ontwikkeling
- Cognitieve ontwikkeling → De ontwikkeling van het denken, redeneren en begrijpen.
a. Piaget: 4 perioden:
1. Sensomotorische perioden (0-24 maanden); 6 stadia
- Stadium van de reflexen (0-1 maand) → Niet bewust en
gericht handelen.
- Stadium van de primaire circulaire reacties (1-4 maanden) →
Doelgerichtheid in eigen handelingen.
- Stadium van circulaire reacties (4-8 maanden) → Aandacht
wordt gericht op voorwerpen buiten het eigen lichaam.
- Stadium van de coördinatie van secundaire schema’s (8-12
maanden) → Het kind kan diverse activiteiten combineren om
doelgericht iets te bereiken.
- Stadium van de tertiaire circulaire reacties (12-18 maanden) →
Het kind probeert allerlei variaties van handelingen uit.
- Het eerste denken (18-24 maanden) → Het kind kan zich iets
voorstellen.
2. Preoperationele periode (2-7 jaar)
- Kenmerkend → De snelle ontwikkeling van denken en taal.
- De manier van denken is nog niet logisch en systematisch.
- Denken vanuit zichzelf
- Moeilijk → Onderscheid tussen dromen en werkelijkheid.
- Conservatiebegrip
3. Concreet operationele periode (7-11 jaar)
- Vermogen om consistent logisch en systematisch te denken
ontstaat.
- Magisch denken verdwijnt
- Rangorde → Conservatiebegrip: Het kind snapt nu dat
hoeveelheid niet verandert als iets anders wordt weergegeven.
- Nog wel moeite met abstract denken
4. Formeel operationele periode (vanaf 11 jaar)
- Steeds beter met abstracte gegevens omgaan
- Leren hypothetisch te denken en te beredeneren
1
, - Emotionele en sociale ontwikkeling → De ontwikkeling van een eigen
persoonlijkheid, overeenkomstig met verwachtingen en gedragingen uit de sociale
context.
a. Ontwikkelingen van o.a. emotie van het zelfbeeld.
b. Sociaal → Begrip krijgen voor andere mensen omgangsregels, ontwikkelen
van positief gedrag ten opzichte van medemens.
c. Emotioneel → Regulering van emoties, gevoelens van jezelf en andere leren
begrijpen daarmee omgaan.
- Spraak en taalontwikkeling
3 Domeinen van welzijn en ontwikkeling
Het framework stelt dat het welzijn en de ontwikkeling van
de jeugdige worden bepaald door de interactie tussen drie
domeinen (de drie zijden van de driehoek):
1. De ontwikkelingsbehoeften van de jeugdige;
2. De capaciteiten van de ouders om in die behoeften
te voorzien;
3. Gezins- en omgevingsfactoren.
Nature → Erfelijke aanleg (kind en ouder). Denk aan:
- Intelligentie → Wordt naar schatting voor 80% bepaalt door erfelijke aanleg.
- Afwijkingen DNA (bijv. downsyndroom)
- Ziekten (bijv. stofwisselingsziekten)
- Stoornissen
a. Autisme → Zeer hoog erfelijkheid component van 90%. Komt 3x zo vaak voor
bij jongens dan bij meisjes. Betreft een informatieverwerkingsstoornis.
1. Tekorten in sociale communicatie en interactie
2. Beperkte interesses en activiteiten, herhaalde gedragsproblemen
b. ADHD → Externaliserende stoornis; aandachtstekortstoornis met
hyperactiviteit/impulsiviteit.
1. De genetische bijdrage is groot: 65-90%.
2. Kinderen hebben moeite met concentreren en impulsen te beheersen
3. Meer kans op het ontwikkelen van gedragsstoornissen: ongeveer de
helft van de kinderen met ADHD ontwikkelt een antisociale stoornis.
c. Gedragsstoornissen
1. Oppositional Defiant Disorder (ODD)→ Veel conflicten met
volwassenen en regels overtreden.
2. Conduct Disorder (CD) → Lijstje van symptomen, waaronder:
bedreigen, begint vechtpartijen, dierenmishandeling etc. (Antisociale
gedragsstoornis).
- Persoonlijkheid (bijv. agressie)
- Lees- en spellingsproblemen (bijv. dyslexie)
a. Ontstaan van lees- en spellingsproblemen → Als ouders een
voorgeschiedenis hiermee hebben, dan is de kans dat hun kinderen dyslexie
hebben 8x zo groot.
- Verschillen jongens en meisjes
2
Week 2: Ontwikkelingspsychologie en orthopedagogiek
Ontwikkelingspsychologie → Houdt zich bezig met de ontwikkeling van de mens. Hierbij
wordt aandacht in het bijzonder gericht op kinderen, omdat de ontwikkeling en groei bij hen
het meest in het oog springt. Ontwikkeling vindt plaats door biologische factoren zoals groei,
maar ook door psychologische factoren.
Orthopedagogiek → Houdt zich bezig met de wijze waarop leer en opvoedingsproblemen
bij kinderen zich manifesteren. Verder wordt gekeken naar wat er in de opvoeding en op
school moet gebeuren om deze problemen aan te pakken en te behandelen.
Ontwikkelingstaken → De ontwikkeling van baby tot volwassene is veelomvattend en
liggen op diverse gebieden.
- Fysieke ontwikkeling
- Cognitieve ontwikkeling → De ontwikkeling van het denken, redeneren en begrijpen.
a. Piaget: 4 perioden:
1. Sensomotorische perioden (0-24 maanden); 6 stadia
- Stadium van de reflexen (0-1 maand) → Niet bewust en
gericht handelen.
- Stadium van de primaire circulaire reacties (1-4 maanden) →
Doelgerichtheid in eigen handelingen.
- Stadium van circulaire reacties (4-8 maanden) → Aandacht
wordt gericht op voorwerpen buiten het eigen lichaam.
- Stadium van de coördinatie van secundaire schema’s (8-12
maanden) → Het kind kan diverse activiteiten combineren om
doelgericht iets te bereiken.
- Stadium van de tertiaire circulaire reacties (12-18 maanden) →
Het kind probeert allerlei variaties van handelingen uit.
- Het eerste denken (18-24 maanden) → Het kind kan zich iets
voorstellen.
2. Preoperationele periode (2-7 jaar)
- Kenmerkend → De snelle ontwikkeling van denken en taal.
- De manier van denken is nog niet logisch en systematisch.
- Denken vanuit zichzelf
- Moeilijk → Onderscheid tussen dromen en werkelijkheid.
- Conservatiebegrip
3. Concreet operationele periode (7-11 jaar)
- Vermogen om consistent logisch en systematisch te denken
ontstaat.
- Magisch denken verdwijnt
- Rangorde → Conservatiebegrip: Het kind snapt nu dat
hoeveelheid niet verandert als iets anders wordt weergegeven.
- Nog wel moeite met abstract denken
4. Formeel operationele periode (vanaf 11 jaar)
- Steeds beter met abstracte gegevens omgaan
- Leren hypothetisch te denken en te beredeneren
1
, - Emotionele en sociale ontwikkeling → De ontwikkeling van een eigen
persoonlijkheid, overeenkomstig met verwachtingen en gedragingen uit de sociale
context.
a. Ontwikkelingen van o.a. emotie van het zelfbeeld.
b. Sociaal → Begrip krijgen voor andere mensen omgangsregels, ontwikkelen
van positief gedrag ten opzichte van medemens.
c. Emotioneel → Regulering van emoties, gevoelens van jezelf en andere leren
begrijpen daarmee omgaan.
- Spraak en taalontwikkeling
3 Domeinen van welzijn en ontwikkeling
Het framework stelt dat het welzijn en de ontwikkeling van
de jeugdige worden bepaald door de interactie tussen drie
domeinen (de drie zijden van de driehoek):
1. De ontwikkelingsbehoeften van de jeugdige;
2. De capaciteiten van de ouders om in die behoeften
te voorzien;
3. Gezins- en omgevingsfactoren.
Nature → Erfelijke aanleg (kind en ouder). Denk aan:
- Intelligentie → Wordt naar schatting voor 80% bepaalt door erfelijke aanleg.
- Afwijkingen DNA (bijv. downsyndroom)
- Ziekten (bijv. stofwisselingsziekten)
- Stoornissen
a. Autisme → Zeer hoog erfelijkheid component van 90%. Komt 3x zo vaak voor
bij jongens dan bij meisjes. Betreft een informatieverwerkingsstoornis.
1. Tekorten in sociale communicatie en interactie
2. Beperkte interesses en activiteiten, herhaalde gedragsproblemen
b. ADHD → Externaliserende stoornis; aandachtstekortstoornis met
hyperactiviteit/impulsiviteit.
1. De genetische bijdrage is groot: 65-90%.
2. Kinderen hebben moeite met concentreren en impulsen te beheersen
3. Meer kans op het ontwikkelen van gedragsstoornissen: ongeveer de
helft van de kinderen met ADHD ontwikkelt een antisociale stoornis.
c. Gedragsstoornissen
1. Oppositional Defiant Disorder (ODD)→ Veel conflicten met
volwassenen en regels overtreden.
2. Conduct Disorder (CD) → Lijstje van symptomen, waaronder:
bedreigen, begint vechtpartijen, dierenmishandeling etc. (Antisociale
gedragsstoornis).
- Persoonlijkheid (bijv. agressie)
- Lees- en spellingsproblemen (bijv. dyslexie)
a. Ontstaan van lees- en spellingsproblemen → Als ouders een
voorgeschiedenis hiermee hebben, dan is de kans dat hun kinderen dyslexie
hebben 8x zo groot.
- Verschillen jongens en meisjes
2
