Samenvatting ulcus cruris

Toegepaste verpleegkunde 4: heelkunde
Wondzorg
Ulcus cruris
= aandoening die in meeste gevallen in ambulante sfeer kan worden verzorgd. Problemen
verschijnen vaak bij zorgvragers tussen de 70 en 80 jaar, piekperiode rond de leeftijd van 85 jaar.
Voldoende beweging en compressietherapie zijn van essentieel belang voor de genezing van een
veneus ulcus.

Achtergrondinformatie

Definitie:

= een chronisch huiddefect aan het (onder)been, dat berust op een chronische veneuze insufficiëntie
of op arteriële insufficiëntie.

Fysiopathologie:

Een veneuze ulcus cruris ontstaat door stoornissen in de microcirculatie, waarbij lokaal weefsel gaat
necrotiseren door onvoldoende aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof. Een veneuze ulcus cruris is
het eindstadium van een chronische veneuze insufficiëntie.

Oorzaken:

De daadwerkelijke aanleiding van een ulcus is soms een klein trauma. Het onderliggende probleem is
echter vasculair. In de meeste gevallen is chronische veneuze insufficiëntie de oorzaak van ulcus.

Chronische veneuze insufficiëntie kan het gevolg zijn van:

 Anatomische afwijkingen aan het venenstelsel: trombose, reflux, wand – en klepafwijkingen
in de oppervlakkige, diepe of perforerende venen
 Functionele stoornissen, zoals het wegvallen van de perifere spierpomp of van de
thoracoabdominale pomp

Het disfunctioneren van de veneuze kleppen leidt uiteindelijk tot veneuze hypertensie met
afwijkingen in het capillaire vaatbed, met als gevolg pathologische veranderingen in dermis en
hypodermis.
Een tweede oorzaak kan een verminderde arteriële bloedtoevoer zijn ten gevolge van atherosclerose
en hypertensie.
Door de vernauwingen van de bloedvaten krijgen de weefsels te weinig zuurstof en voedingsstoffen,
wat leidt tot necrose.

Praktische informatie

Diagnostiek:

Klinische tekenen van het veneuze ulcus cruris:

 Lokalisatie
- Meestal rondom de enkels en in het gebied tussen de enkels en het begin van de
kuitspier
 Uiterlijk
- Wond kan erg variëren in grootte

, - Wondbodem is meestal geel en voor een deel rozerood
- Omgevende weefsel is oedemateus  veel wondvocht produceren
- Wond is vaak oppervlakkig en niet duidelijk afgelijnd
 Pijn
- Meestal licht en afnemen nemen bij het hoger leggen van het been
 De omringende huid
- Gespannen door vochtophoping
- Droog en schilferig aspect met bruine verkleuringen
- In bruine gebieden kunnen zeer dunne witte vlekken voorkomen (atrofie blanche)
- Huid voelt verhard aan en soms inflammatoir (lipodermatosclerose)
- Spataderen en ‘takkenbosvenen’ zichtbaar

Klinische tekenen van het arteriële ulcus:

 Lokalisatie
- Meestal te vinden op minder goed doorbloede gebieden en op plaatsen van druk en
wrijfkrachten
 Uiterlijk
- Meestal diep en pijnlijk
- Variatie in grootte
- Weinig wondvocht door slechte bloedtoevoer
- Geelachtige wondbodem met zwarte necrose
- Pezen en gewricht bloot  diepere necrose door arteriële insufficiëntie
 Pijn
- ’ s Nachts pijn in de benen of voeten  laten afhangen van voet

Kenmerken Veneus ulcus Arterieel ulcus
Medische antecedenten die  Diepe veneuze  Algemene arteriële
wijzen op veneuze, trombose ziekte
respectievelijke arteriële  Tromboflebitis  Myocardiaal infarct
problemen.  Been – of voetbreuk in  Angina
het betrokken lidmaat  Claudicatio
 Aderchirurgie of intermittens
sclerotherapie  Cerebrovasculair
ongeluk
Klinische context. Vragen naar: Medicatie voor oedeem, Medicatie voor hypertensie,
spataderen, voorschrift voor diuretica, insuline, antistolling,
windels en/of spataderkousen cholesterolverlagende
middelen, hartmedicatie,
vaatverwijders, claudicatio,
pijn in de voet bij inspanning of
in bed
We zien: Spataderen en/of Huidafwijkingen, zoals koude
huidafwijkingen, zoals bruine voeten, soms oedeem, voet
pigmentatie, oedeem, ziet rood bij het neerhangen
verharde of ontstoken huid en wit bij omhoogheffen, de
rond de enkels, littekens van slagaderen zijn niet goed te
genezen ulcera, eczeem rond voelen de huid is droog en
de spataderen, droge grof bleek, verdund glad
geschilferde huid, atrofie