Samenvatting Leerdoelen Strafrecht 1 HVA, Grondtrekken van het Nederlandse Strafrecht

Je kunt formeel en materieel strafrecht van elkaar onderscheiden en je kunt waar ze in
de wet geregel zijn.
Formeel strafrecht:
- Bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het materiële
strafrecht (vermoedelijk) is overtreden
- Geregeld in het Wetboek van strafvordering (aantal uitzonderingen)
- Doel: verzekeren van de juiste toepassing van het materiële strafrecht
o Het bevorderen van bestraffing van schuldigen
o Het voorkomen van bestraffing van onschuldigen
Materieel strafrecht (wat is een strafbaar feit?):
- Bepaalt welke gedraging niet is toegestaan en welke personen daarvoor kunnen
worden gestraft
- Het gaat hierbij om strafbepalingen (bijv. moord), uitsluiting van strafbaarheid
(bijv. noodweer), uitbreiding van strafbaarheid (bijv. medeplichtigheid)
- Geregeld in Wetboek van Strafrecht

Je kunt aangeven uit welke vier componenten een strafbaar feit is opgebouwd
1. Menselijke gedraging (MG)
o Gedraging moet verricht zijn door een persoon (ook rechtspersonen)
o Gedachten zijn niet strafbaar
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
o Gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de strafwet terug te vinden zijn
(legaliteitsbeginsel)
o De feitelijke gedraging moet een juridische duiding, een juridisch etiket
krijgen
3. Wederrechtelijkheid (W)
o In strijd met het recht
o Gaat om de wederrechtelijkheid van de gedraging
o Voorwaarde voor strafbaarheid, word verondersteld aanwezig te zijn
4. Verwijtbaarheid (V)
o Niemand mag gestraft worden zonder dat hij (een bepaalde mate van )
schuld heeft
o Hier is sprake van als men van iemand in redelijkheid kon vergeven dat hij
zich anders gedroeg dan hij deed —> niet verwijtbaar
o Als iemand redelijkerwijs een andere optie had dan het overtreden van de
wet —> verwijtbaar

Je kunt aangeven hoe een wettelijke delictsomschrijving is opgebouwd en je kunt het
verschil tussen bestanddelen en elementen aangeven
- Elementen: de niet in de wet opgenomen voorwaarden voor strafbaarheid —>
wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid
- Bestanddelen: de onderdelen waaruit een delictsomschrijving is opgebouwd en die
vindt men dus in de wettekst —> als wederrechtelijkheid in de
delictsomschrijving voorkomt is het een bestanddeel
Verschil: bestanddelen zijn in de wet opgenomen en elementen niet

,Je kunt globaal uitleggen welke rol rechtspraak speelt in de theorievorming rond het
strafrecht ?
Het strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een
strafbaarheid hebben gepleegd. Het gaat hierbij om de verhouding tussen de burgers en
de staat. Door middel van rechtspraak en de theorievorming van het strafrecht kom je
samen tot een strafbepaling van een strafbaar feit. De officier van justitie is het
staatsorgaan dat belast is met de vervolging van de verdachten. Ze kunnen de verdachte
dagvaarden en zo verantwoording af laten leggen aan de rechter voor zijn daden.

Je kunt uitleggen wat de begrippen legaliteitsbeginsel, strafmonopolie, generale en
speciale preventie inhouden
- Legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr): strafbepalingen moeten altijd in het geschreven
recht terug te vinden zijn. De overheid mag alleen handelen op basis van de wet.
- Strafmonopolie: de staat heeft een monopolie op straffen

Mensen willen geen straf en gaan hun gedrag aanpassen op basis van (preventie):
o Speciale preventie: moet voorkomen, of ontmoedigen, dat de gestrafte wederom
in de fout gaat —> gericht op de dader (voorwaardelijke straffen leunen op dit
idee)
o Generale preventie: de wetenschap dat daders van strafbare feiten worden
gepakt en bestraft werkt afschrikwekkend —> gericht op samenleving

Je kunt onderscheiden op welke verschillende manieren strafbare feiten in het wetboek
zijn omschreven (soorten: misdrijven en overtredingen, formeel en materieel
omschreven delicten, commissie- en omissiedelicten, geprivilegieerde en
gekwalificeerde delicten) en je kunt bij een concrete delictsomschrijving aangeven tot
welk soort deze behoort
Misdrijven en overtredingen:
- Of iets een misdrijf of een overtreding is hangt afval de ernst van feit
o Misdrijven ernstiger
- Wetboek van Strafrecht
o 2e boek: misdrijven
o 3e boek: overtredingen
Formeel en materieel omschreven delicten:
- Formele delicten: Een handeling, een specifiek omschreven activiteit —> het
verrichten van deze handeling is strafbaar
- Materiële delicten: het veroorzaken van een gevolg is strafbaar —> hierbij is het
niet van belang welke handeling heeft geleid tot het strafbare gevolg
o Handeling A ( niet in de wet omschreven) —> gevolg b ( strafbaar gesteld)
Commissie- en omissiedelicten:
- Commissiedelicten: strafbare feiten begaan door een handeling —> gedraging
staat centraal —> delict dat actief handelen veronderstelt

, - Omissiedelicten —> het veroorzaken van een gevolg is strafbaar —> hierbij is het
niet van belang welke handeling heeft geleid tot het strafbare gevolg (bijv.
iemand niet helpen art. 450 Sr)
Geprivilegieerde en gekwalificeerde delicten:
- Gekwalificeerd delict: extra bestanddeel in de delictsomschrijving werkt in
vergelijking met het gronddelict straf verzwarend
o Gronddelict + strafverzwaring = gekwalificeerd delict
- Geprivilegieerd delict: extra bestanddeel in de delictsomschrijving werkt in de
vergelijking met gronddelict straf verlichtend
o Gronddelict + strafverlichting = geprivilegieerd delict

Je kunt uitleggen wat wordt bedoeld met causaliteit en aangeven bij welk soort
strafbare feiten causaliteit van belang is
Causaliteit: leer van oorzaak en gevolg
Soorten strafbare feiten waarbij causaliteit van belang is:
- Materiële delicten
- Gekwalificeerde delicten

Er zijn verschillende causaliteitstheorieën ( lees causaliteit is het boek, bladzijde 51)