Spoorvervoer
Minister van mobiliteit: Georges Gilkinet
De trein
- Vermindert de CO2-uitstoot.
- Energie-efficiënt.
- Fundamenteel robuust en duurzaam.
- Gebruiksvriendelijk en kostenefficiënt.
Hoofdstuk 1: Beknopte geschiedenis van het spoorvervoer
- Een spoorweg is een voorbereide weg die voertuigen geleidt zodat ze het geplande pad niet
kunnen verlaten.
Spoorvervoer van de Middeleeuwen tot de 19de eeuw
- Tijdens de Middeleeuwen werd spoorvervoer vooral gebruikt in de mijnbouw.
- De uitvinding van de stoommachine kwam van Thomas Newcomen in 1712 en verbetering
van James Watt in 1775.
- Stoommachines werden eerst in de mijnen gebruikt om grondwater weg te pompen en de
liften te bewegen.
- Stoomlocomotief: gebouwd in 1814 door George Stephenson.
- 1825: Eerste moderne reizigersvervoer per spoor. Manchester – Liverpool.
- De nominale spoorbreedte: 1 435milimeter: normaalspoor. De belangrijkste regio’s
waarmee België handelsrelaties onderhoudt en waar er internationaal spoorvervoer
georganiseerd wordt, hanteren deze standaard. Uitzonderingen:
Sovjet-Unie en Mongolië: breedspoor van 1.520mm.
Spanje en Portugal: breedspoor van 1.668mm.
Deze afwijkingen ontstonden vaak uit strategische overwegingen. Het was dan moeilijker
om een land binnen te vallen.
Ontwikkeling van het Belgische spoorwegnet
- 1830: Eerste industriële spoorlijn in België. Grand Hornu – Bergen.
- 1835: Eerste spoorlijn op Europese vasteland. Brussel-Mechelen. Locomotief De Pijl- De
Stephenson – De olifant.
- De Belgen rijden links op het spoor. Dit komt doordat de Britten de spoorlijnen en de treinen
ontwierpen. In de buurlanden Nederland en Duitsland rechts, Luxemburg en Franrkijk links.
- Concessieperiode vanaf 1842: Overheid liet de spoormarkt over aan private partijen.
- IJzeren Rijn: Antwerpen – Lier – Herentals – Neerpelt – Roermond – MönchenGladbach. Pg
178-179 situeren. Het was de belangrijkste goederenlijn tussen Antwerpen en het
Ruhrgebied.
- Montzenroute: Antwerpen – Aarschot – Hasselt – Voerstreek - Montzen – Gemmenich - Aken
- 1926: Oprichting van de NMBS (Nationale Maatschappij der Belgische spoorwegen.
Logo pagina 18.
Dit kwam omdat de toenmalige regering geconfronteerd werd met een zware financiële
crisis, gecombineerd met een aanhoudende waardevermindering van de Belgische Frank
en de hoogoplopende schuldenlast, waardoor er een snelle oplossing moest gezocht
worden.
, De idee ontstond om de economische bezittingen van de staat te gelde te maken om
inflatie tegen te gaan en het dreigende financiële bankroet van de Belgische staat af te
wenden.
Wet van 1926: NMBS kreeg 75 jaar het exploitatierecht.
Invoeren van dieseltractie in 1930 en elektrische tractie in 1935.
Jaren 50 en 60 werd de infrastructuur gemoderniseerd.
Door invoer nieuwe technologieën werd bespaard op het personeel, de opstarttijd
verminderde aanzienlijk en de snelheid van de motorwagens nam toe.
1955: Eerste diesellocomotieven op het Belgisch net. Tot 1966.
- Vanaf 1960 won autovervoer in heel Europa aan toegankelijkheid. In spoor werd er nog
nauwelijks geïnvesteerd.
Tijdperk van afschaffing van niet-rendabele, landelijke spoorlijnen. Helft verdween.
Er kwamen vervangbussen van de NMBS op de wegen.
- Vanaf jaren 90 België nam deel aan het Europese hogesnelheidsproject.
NMBS
- 1926: Exploiteren van het staatsspoorwegennet. NMBS kreeg een zekere autonomie.
- 1991: Naamloze vennootschap naar publiek recht.
- 1992: Eigendomsrecht van het geheel van de spoorweginfrastructuur voor onbepaalde duur.
- 2014: Nieuwe tweeledige structuur: Opdeling NMBS, Infrabel en HR Rail. Zie figuur pagina 26
De holding verdween en werd verdeeld over de 2 bedrijven die overbleven: NMBS en
infrabel.
Opdrachten
- Infrabel
Bouw en onderhoud van het net (inspecties, technische problemen,…)
Coördinatie treinverkeer (aanpassen reiswegen, dienstregeling,..)
Toegang verlenen tot het netwerk.
Optimalisering van de spoorwegcapaciteit en het treinverkeer.
- NMBS
De activiteiten in het reizigersverkeer in België en Europa en de activiteiten in de
werkplaatsen.
De opleidingsinstellingen voor treinbestuurder en treinbegeleiders.
Ontwerp, constructie en beheer van stations.
- HR RAIL
Treedt op als unieke werkgever voor het voltallige spoorwegpersoneel..
Ze zorgen dat ervoor dat NMBS en infrabel een volledige HR-dienstverlening krijgen die
aan hun behoeften voldoet.
Ontwikkeling van het Nederlandse spoorwegnet
- Betuweroute: 160km lange Nederlandse goederenspoorlijn van de Maasvlakte bij Rotterdam
naar Duitsland. Klaar in 2007. Volledig elektrisch.
- Lange en minder snelle goederentreinen veroorzaakten daardoor minder
capaciteitsknelpunten voor de reizigerstreinen op het hoofdrailnet.
- NS = Nederlandse Spoorwegmaatschappij.
Jaren 80: meer toeleggen op het reizigersvervoer. Afstoten van het goederenvervoer.
2000: NS cargo verkocht aan Duits bedrijf Railion.
, Raillion Nederland was eerst de enige vervoer in Nederland die wagenladingvervoer
aanbood.
2007: Hoogste niveau in spoorgoederenvervoer ooit.
Figuur pagina 34 belangrijk. Bruto tonnage Nederlands spoornetwerk.
- Personenvervoer per spoor bestaat in Nederland uit spoordiensten op het HoofdRailNet en
op het Decentrale net.
- Concessie HoofdRailNet 2015-2025: Het werd onderhands gegund aan de NS.
Stoptreindiensten op 5 lijnen behoren hier niet toe, maar worden aanbesteed.
Het verrichten van bepaalde internationale treindiensten.
Ontwikkeling van het Luxemburgs spoorwegnet
- Logo pagina 38 CFL.
- CFL = de Société nationale des Chemins de Fer Luxembourgeois.
- Netwerk: grote assen kennen op pagina 39.
- CFL Cargo: Joint-venture tussen CFL en Arcelor-Mittal Group. Vervoeren van vracht.
- Bettembourg: Rangeerstation + terminal voor intern modaal vervoer.
Minister van mobiliteit: Georges Gilkinet
De trein
- Vermindert de CO2-uitstoot.
- Energie-efficiënt.
- Fundamenteel robuust en duurzaam.
- Gebruiksvriendelijk en kostenefficiënt.
Hoofdstuk 1: Beknopte geschiedenis van het spoorvervoer
- Een spoorweg is een voorbereide weg die voertuigen geleidt zodat ze het geplande pad niet
kunnen verlaten.
Spoorvervoer van de Middeleeuwen tot de 19de eeuw
- Tijdens de Middeleeuwen werd spoorvervoer vooral gebruikt in de mijnbouw.
- De uitvinding van de stoommachine kwam van Thomas Newcomen in 1712 en verbetering
van James Watt in 1775.
- Stoommachines werden eerst in de mijnen gebruikt om grondwater weg te pompen en de
liften te bewegen.
- Stoomlocomotief: gebouwd in 1814 door George Stephenson.
- 1825: Eerste moderne reizigersvervoer per spoor. Manchester – Liverpool.
- De nominale spoorbreedte: 1 435milimeter: normaalspoor. De belangrijkste regio’s
waarmee België handelsrelaties onderhoudt en waar er internationaal spoorvervoer
georganiseerd wordt, hanteren deze standaard. Uitzonderingen:
Sovjet-Unie en Mongolië: breedspoor van 1.520mm.
Spanje en Portugal: breedspoor van 1.668mm.
Deze afwijkingen ontstonden vaak uit strategische overwegingen. Het was dan moeilijker
om een land binnen te vallen.
Ontwikkeling van het Belgische spoorwegnet
- 1830: Eerste industriële spoorlijn in België. Grand Hornu – Bergen.
- 1835: Eerste spoorlijn op Europese vasteland. Brussel-Mechelen. Locomotief De Pijl- De
Stephenson – De olifant.
- De Belgen rijden links op het spoor. Dit komt doordat de Britten de spoorlijnen en de treinen
ontwierpen. In de buurlanden Nederland en Duitsland rechts, Luxemburg en Franrkijk links.
- Concessieperiode vanaf 1842: Overheid liet de spoormarkt over aan private partijen.
- IJzeren Rijn: Antwerpen – Lier – Herentals – Neerpelt – Roermond – MönchenGladbach. Pg
178-179 situeren. Het was de belangrijkste goederenlijn tussen Antwerpen en het
Ruhrgebied.
- Montzenroute: Antwerpen – Aarschot – Hasselt – Voerstreek - Montzen – Gemmenich - Aken
- 1926: Oprichting van de NMBS (Nationale Maatschappij der Belgische spoorwegen.
Logo pagina 18.
Dit kwam omdat de toenmalige regering geconfronteerd werd met een zware financiële
crisis, gecombineerd met een aanhoudende waardevermindering van de Belgische Frank
en de hoogoplopende schuldenlast, waardoor er een snelle oplossing moest gezocht
worden.
, De idee ontstond om de economische bezittingen van de staat te gelde te maken om
inflatie tegen te gaan en het dreigende financiële bankroet van de Belgische staat af te
wenden.
Wet van 1926: NMBS kreeg 75 jaar het exploitatierecht.
Invoeren van dieseltractie in 1930 en elektrische tractie in 1935.
Jaren 50 en 60 werd de infrastructuur gemoderniseerd.
Door invoer nieuwe technologieën werd bespaard op het personeel, de opstarttijd
verminderde aanzienlijk en de snelheid van de motorwagens nam toe.
1955: Eerste diesellocomotieven op het Belgisch net. Tot 1966.
- Vanaf 1960 won autovervoer in heel Europa aan toegankelijkheid. In spoor werd er nog
nauwelijks geïnvesteerd.
Tijdperk van afschaffing van niet-rendabele, landelijke spoorlijnen. Helft verdween.
Er kwamen vervangbussen van de NMBS op de wegen.
- Vanaf jaren 90 België nam deel aan het Europese hogesnelheidsproject.
NMBS
- 1926: Exploiteren van het staatsspoorwegennet. NMBS kreeg een zekere autonomie.
- 1991: Naamloze vennootschap naar publiek recht.
- 1992: Eigendomsrecht van het geheel van de spoorweginfrastructuur voor onbepaalde duur.
- 2014: Nieuwe tweeledige structuur: Opdeling NMBS, Infrabel en HR Rail. Zie figuur pagina 26
De holding verdween en werd verdeeld over de 2 bedrijven die overbleven: NMBS en
infrabel.
Opdrachten
- Infrabel
Bouw en onderhoud van het net (inspecties, technische problemen,…)
Coördinatie treinverkeer (aanpassen reiswegen, dienstregeling,..)
Toegang verlenen tot het netwerk.
Optimalisering van de spoorwegcapaciteit en het treinverkeer.
- NMBS
De activiteiten in het reizigersverkeer in België en Europa en de activiteiten in de
werkplaatsen.
De opleidingsinstellingen voor treinbestuurder en treinbegeleiders.
Ontwerp, constructie en beheer van stations.
- HR RAIL
Treedt op als unieke werkgever voor het voltallige spoorwegpersoneel..
Ze zorgen dat ervoor dat NMBS en infrabel een volledige HR-dienstverlening krijgen die
aan hun behoeften voldoet.
Ontwikkeling van het Nederlandse spoorwegnet
- Betuweroute: 160km lange Nederlandse goederenspoorlijn van de Maasvlakte bij Rotterdam
naar Duitsland. Klaar in 2007. Volledig elektrisch.
- Lange en minder snelle goederentreinen veroorzaakten daardoor minder
capaciteitsknelpunten voor de reizigerstreinen op het hoofdrailnet.
- NS = Nederlandse Spoorwegmaatschappij.
Jaren 80: meer toeleggen op het reizigersvervoer. Afstoten van het goederenvervoer.
2000: NS cargo verkocht aan Duits bedrijf Railion.
, Raillion Nederland was eerst de enige vervoer in Nederland die wagenladingvervoer
aanbood.
2007: Hoogste niveau in spoorgoederenvervoer ooit.
Figuur pagina 34 belangrijk. Bruto tonnage Nederlands spoornetwerk.
- Personenvervoer per spoor bestaat in Nederland uit spoordiensten op het HoofdRailNet en
op het Decentrale net.
- Concessie HoofdRailNet 2015-2025: Het werd onderhands gegund aan de NS.
Stoptreindiensten op 5 lijnen behoren hier niet toe, maar worden aanbesteed.
Het verrichten van bepaalde internationale treindiensten.
Ontwikkeling van het Luxemburgs spoorwegnet
- Logo pagina 38 CFL.
- CFL = de Société nationale des Chemins de Fer Luxembourgeois.
- Netwerk: grote assen kennen op pagina 39.
- CFL Cargo: Joint-venture tussen CFL en Arcelor-Mittal Group. Vervoeren van vracht.
- Bettembourg: Rangeerstation + terminal voor intern modaal vervoer.
