hoofstuk 2
onvolmaakte markte
PRODUKTIEWE
LANGVRAAG: OLIGOPOLIEE 10. DOELTREFFEN • moontlik
DHEID
Openlike samespanning:
Oligopolie is tipe onvolmaakte mark waar slegs paar • besighede werk saam, vorm
produsente die mark oorheers. Wanneer daar slegs kartel
twee besighede in oligopolie is, word dit duopolie • om individuele lede se
genoem. winste te verhoog deur
verlaagde mededinging
• ondersoek deur Mededing-
KENMERKE
ingskommissie in SA
SAME-
11. • skuldige besighede word
• so min dat elke SPANNING
AANTAL gepenaliseer
1. BESIGHEDE onderneming aksies van
ander in ag moet neem Stilswyende samespanning:
• oligopolie kan gekenmerk
• homogeen of
word deur spesifieke
gedifferensieerd
prysleier
• homogeen → suiwer
AARD VAN • nie-formele ooreenkoms nie
2. PRODUK oligopolie
en is dus onwettig in Suid-
• gedifferensieerd → bekend
Afrika
as gedifferensieerde
oligopolie • bestaan tussen besighede -
elke besigheid ken
• maklik tot moeilik
MARK markaandeel, optrede van
3. TOETREDE • groot kapitaal-uitleg is
WEDERSYDSE een firma kan ander
nodig 12. AFHANKLIKHEI beïnvloed
D
• kan prys beïnvloed – maar • verandering in prys of
nie soveel as monopolis nie markaandeel van een
BEHEER OOR
4. PRYS • kan pryse verander om besigheid het invloed in
mark te vergroot, kan tot verkope van ander
prys oorloë lei TOEDELINGS
13. DOELTREFFEN • nie moontlik
5. MARKINLIGTING • onvolledig DHEID
6. VOORBEELDE • Vodacom, Engen, Capitec • ondernemings is huiwerig
om pryse te verander
• daal van links bo na regs
omdat prysoorlog
onder (dalende helling)
VRAAG prysverlaging tot gevolg sal
7.
KROMME • bestaan uit twee krommes
hê
(elastiese en onelastiese
• nie-prys mededinging om
dele) NIE-PRYS
14. MEDEDINGING klante te lok en
• oligopolieë kan ekonomiese markaandeel te vergroot
wins oor langtermyn maak • deelnemers hou mekaar
EKONOMIESE
8. WINS • abnormale winste mag lei dop – as een oligopolis
tot gesamentlike advertensie veldtog loods,
besluitneming in oligopolie sal mededingers kort
• paar verskaffers wat daarna dieselfde doen
9. BEPERKTE
MEDEDINGING dieselfde produk vervaardig
7
, GEKNAKTE VRAAGKROMME NIE-PRYS MEDEDINGING
• verlengde handelsure
• dryf handel per internet
• na-ure dienste
• lojaliteit beloning vir klante
LANGVRAAG: MONOPOLIE
• as oligopolie prys verhoog bo punt e, sal hul klante
verloor → ander oligopoliste verhoog nie pryse nie Monopolie is markstruktuur waar daar slegs een
• alhoewel hy bevoordeel sal word deur styging in verkoper van produk of diens is met geen naby substitute
inkomste per eenheid, sal sy totale inkomste laer nie, en toegang tot mark is volkome geblokkeer.
wees a.g.v groter verlies aan kliënte
• as oligopolis prys onder punt e verlaag, sal ander
oligopoliste pryse verlaag om mee te ding en KENMERKE
gevolglik sal laer prys baie nuwe kliënte trek
• volle beheer oor aanbod
• omdat verhoging of verlaging van prys nie voordelig AANTAL
1. BESIGHEDE omdat dit enigste
is vir oligopolis nie, raak hulle meestal betrokke by
verkoper is
nie-prys mededinging soos produkdifferensiasie en
effektiewe dienslewering AARD VAN • produk is uniek met geen
2. PRODUK naby-substitute nie
• totaal geblokkeer
RASIONAAL VAN GEKNAKTE VRAAGKROMME • toetredings hindernisse
wat monopolieë laat
3. MARK TOETREDE ontstaan is:
• geknakte vraag kurwe verduidelik nie hoe pryse en - patente
uitset vasgestel word deur oligopolieë nie - lisensiëring
• illustreer die belangrikheid van interafhanklikheid en - alleenreg
onsekerheid in oligopolistiese markte - invoerbeperking
• indien onderneming sy pryse laat styg of daal, sal • slegs paar produkte wat
11. SUBSTITUTE
uitkoms afhang van reaksie van mededingers nie naby-substitute het nie
• oligopolieë neem aan dat mededingers nie sal
• aansienlike prysbeheer,
reageer op prysstyging deur hul produkte se pryse
maar mark vraag beperk
te verhoog nie
dit
• monopolis is prys maker
4. BEHEER OOR • het nie beheer oor vraag
PRYS EN PRODUKSIEVLAKKE PRYS nie, vraag sal finale prys
beïnvloed
• kan besluit by watter punt
• een van modelle om pryse en hoeveelhede in op vraag kurwe hy wil
oligopolie mark te verduidelik is geknakte vraag produseer
kurwe
• model is gebaseer op aanname dat elke oligopolis • kopers en enkele verkoper
het volle kennis
glo dat as hy sy prys verhoog, die ander hom nie sal 5. MARKINLIGTING
aangaande heersende
volg nie, maar as hy sy prys verlaag die ander ook
marktoestande
hul pryse sal verlaag
8
onvolmaakte markte
PRODUKTIEWE
LANGVRAAG: OLIGOPOLIEE 10. DOELTREFFEN • moontlik
DHEID
Openlike samespanning:
Oligopolie is tipe onvolmaakte mark waar slegs paar • besighede werk saam, vorm
produsente die mark oorheers. Wanneer daar slegs kartel
twee besighede in oligopolie is, word dit duopolie • om individuele lede se
genoem. winste te verhoog deur
verlaagde mededinging
• ondersoek deur Mededing-
KENMERKE
ingskommissie in SA
SAME-
11. • skuldige besighede word
• so min dat elke SPANNING
AANTAL gepenaliseer
1. BESIGHEDE onderneming aksies van
ander in ag moet neem Stilswyende samespanning:
• oligopolie kan gekenmerk
• homogeen of
word deur spesifieke
gedifferensieerd
prysleier
• homogeen → suiwer
AARD VAN • nie-formele ooreenkoms nie
2. PRODUK oligopolie
en is dus onwettig in Suid-
• gedifferensieerd → bekend
Afrika
as gedifferensieerde
oligopolie • bestaan tussen besighede -
elke besigheid ken
• maklik tot moeilik
MARK markaandeel, optrede van
3. TOETREDE • groot kapitaal-uitleg is
WEDERSYDSE een firma kan ander
nodig 12. AFHANKLIKHEI beïnvloed
D
• kan prys beïnvloed – maar • verandering in prys of
nie soveel as monopolis nie markaandeel van een
BEHEER OOR
4. PRYS • kan pryse verander om besigheid het invloed in
mark te vergroot, kan tot verkope van ander
prys oorloë lei TOEDELINGS
13. DOELTREFFEN • nie moontlik
5. MARKINLIGTING • onvolledig DHEID
6. VOORBEELDE • Vodacom, Engen, Capitec • ondernemings is huiwerig
om pryse te verander
• daal van links bo na regs
omdat prysoorlog
onder (dalende helling)
VRAAG prysverlaging tot gevolg sal
7.
KROMME • bestaan uit twee krommes
hê
(elastiese en onelastiese
• nie-prys mededinging om
dele) NIE-PRYS
14. MEDEDINGING klante te lok en
• oligopolieë kan ekonomiese markaandeel te vergroot
wins oor langtermyn maak • deelnemers hou mekaar
EKONOMIESE
8. WINS • abnormale winste mag lei dop – as een oligopolis
tot gesamentlike advertensie veldtog loods,
besluitneming in oligopolie sal mededingers kort
• paar verskaffers wat daarna dieselfde doen
9. BEPERKTE
MEDEDINGING dieselfde produk vervaardig
7
, GEKNAKTE VRAAGKROMME NIE-PRYS MEDEDINGING
• verlengde handelsure
• dryf handel per internet
• na-ure dienste
• lojaliteit beloning vir klante
LANGVRAAG: MONOPOLIE
• as oligopolie prys verhoog bo punt e, sal hul klante
verloor → ander oligopoliste verhoog nie pryse nie Monopolie is markstruktuur waar daar slegs een
• alhoewel hy bevoordeel sal word deur styging in verkoper van produk of diens is met geen naby substitute
inkomste per eenheid, sal sy totale inkomste laer nie, en toegang tot mark is volkome geblokkeer.
wees a.g.v groter verlies aan kliënte
• as oligopolis prys onder punt e verlaag, sal ander
oligopoliste pryse verlaag om mee te ding en KENMERKE
gevolglik sal laer prys baie nuwe kliënte trek
• volle beheer oor aanbod
• omdat verhoging of verlaging van prys nie voordelig AANTAL
1. BESIGHEDE omdat dit enigste
is vir oligopolis nie, raak hulle meestal betrokke by
verkoper is
nie-prys mededinging soos produkdifferensiasie en
effektiewe dienslewering AARD VAN • produk is uniek met geen
2. PRODUK naby-substitute nie
• totaal geblokkeer
RASIONAAL VAN GEKNAKTE VRAAGKROMME • toetredings hindernisse
wat monopolieë laat
3. MARK TOETREDE ontstaan is:
• geknakte vraag kurwe verduidelik nie hoe pryse en - patente
uitset vasgestel word deur oligopolieë nie - lisensiëring
• illustreer die belangrikheid van interafhanklikheid en - alleenreg
onsekerheid in oligopolistiese markte - invoerbeperking
• indien onderneming sy pryse laat styg of daal, sal • slegs paar produkte wat
11. SUBSTITUTE
uitkoms afhang van reaksie van mededingers nie naby-substitute het nie
• oligopolieë neem aan dat mededingers nie sal
• aansienlike prysbeheer,
reageer op prysstyging deur hul produkte se pryse
maar mark vraag beperk
te verhoog nie
dit
• monopolis is prys maker
4. BEHEER OOR • het nie beheer oor vraag
PRYS EN PRODUKSIEVLAKKE PRYS nie, vraag sal finale prys
beïnvloed
• kan besluit by watter punt
• een van modelle om pryse en hoeveelhede in op vraag kurwe hy wil
oligopolie mark te verduidelik is geknakte vraag produseer
kurwe
• model is gebaseer op aanname dat elke oligopolis • kopers en enkele verkoper
het volle kennis
glo dat as hy sy prys verhoog, die ander hom nie sal 5. MARKINLIGTING
aangaande heersende
volg nie, maar as hy sy prys verlaag die ander ook
marktoestande
hul pryse sal verlaag
8
