SAMENVATTING
INLEIDING TOT VERZEKEREN
1
,VERZEKERINGEN IN EEN HISTORISCH KADER
ENKELE TRENDS DIE ZICH VANAF 2015 VERDER ZETTEN
Vanaf 2015:
- Zwakke incassogroei
De afkalving van het incasso levensverzekeringen neemt dramatische vormen aan. Het daalde in 2015
met 5,5%. In 2005 werd er voor 21 miljard aan premies voor levensverzekeringen geïnd, in 2015 maar
voor slechts 15,6 miljard.
Verklaring?
• Lage rendementen op levensverzekeringen (in 2017 slechts 0,75%, vroeger kon dit tot 4,75% gaan).
Door het lage rendement werd deze vorm van sparen/beleggen minder populair.
• Invoering van een taks op de levensverzekering. De taks vreet het lage rendement verder af,
waardoor de eerste jaren een levensverzekering als belegging geen/negatief rendement heeft.
- Lage rente
• Reserves die verzekeraars aanleggen behalen hierdoor maar een laag beleggingsrendement.
• Rendementen uit het verleden moeten gewaarborgd blijven. Grote verzekeraars hebben nog
levensverzekeringen met rendementen tot 4,75% in hun portefeuille, deze toekennen in een lage
rente markt is een uitdaging.
• Hernieuwen van beleggingen betekent een daling van het financiële resultaat, omdat die zelden
aan het oude rendement aangegaan worden.
- Digitalisering
• Verzekeraars waren first believers en gebruiken computers voor actuariële rekenwerk.
• Belangrijk op vlak van verzekeringsmarketing. Apps moeten de klant overtuigen van de kwaliteiten
van de verzekeraar.
• Helpt bij fraudebestrijding. Via datamining kunnen ze fraude detecteren.
• Helpt bij distributie van verzekeringen. Verkoop via internet komt meer en meer voor.
• Strijd om de klant: via blockchain en AI kan de klant op andere manieren benaderd worden.
- Steeds meer wetgeving
• GDPR, erfwetgeving, pensioensparen-bis, POZ verzekering, VAPW-polis …
- Nieuwe technische uitdagingen
• Nieuwe risico’s zoals e-bikes, drones, autonome auto’s …
• Invoering van Solvency II
• Individualisering van verzekeringen komt op. Sterke individuele verzekeringsformules zoals pay as
you drive (premie wordt afgestemd op aantal gereden kilometers).
• Doormiddel van blockchain kan informatie heel veilig over het hele internet verspreid worden.
• Pan-Europees pensioenplan: pensioenvehikel dat over de Europese grenzen heen overgedragen
kan worden. Grootste probleem is dat de consument om de 5 jaar kan veranderen van
pensioeninstelling, met overdracht van de reserves.
2
,VERZEKEREN IN EEN MAATSCHAPPELIJK KADER
VERZEKERINGEN EN POLITIEK
De sociale aspecten van verzekeringen zijn bijzonder belangrijk. Iemand die schade lijdt, maar niet vergoed wordt
kan in moeilijke situaties terechtkomen.
Ook het technisch karakter van verzekeringen is heel belangrijk, het dwingt verzekeraars binnen bepaalde lijnen
te blijven. Hierdoor wordt het onevenwicht tussen producent en consument hersteld.
Voorbeeld wetgeving rond milieurampen
Water dat van beneden komt (overstoming) werd beschouwd als een tekortkoming van de overheid en
diende opgelost te worden met het Rampenfonds. Dit fond werkte niet zo goed, voor iedere ramp was eerst
een politieke beslissingen nodig waardoor veel tijd voorbij ging. Ook moest er heel veel administratief werk
gebeuren vooraleer ze een schadevergoeding konden uitkeren. Ook vergoeden ze schade enkel op
forfaitaire basis (je krijgt een vast bedrag voor een voorwerp, ongeacht of dat voorwerp heel duur was of
niet). Na veel overleg draaiden de verzekeraars bij en er kwam er een wet op het verzekeren van
milieurampen.
VERZEKERINGEN EN DE EUROPESE UNIE
De verzekeringsbranche wordt steeds meer grensoverschrijdend door het concept van “vrij verkeer van mensen,
diensten en goederen”.
Rechtspraak: arrest van 1 maart 2011 heeft alle discriminatie tussen mannen en vrouwen, ook inzake
levensverzekeringen, verboden.
Conceptueel: men moet vrij zijn om verzekeringen in het buitenland te kunnen onderschrijven, net als
het concept “vrijheid van diensten” bepaalt.
Controlerend: Solvency II is de wijze waarop Europa de verzekeringswereld wil controleren.
Sinds 1999 probeert het Europese Parlement te komen tot een algemene Europese verzekeringswetgeving.
Deze zou de mogelijkheid creëren voor verzekeraars om grensoverschrijdend dezelfde verzekeringsproducten
aan te bieden, op basis van dezelfde wetgeving.
TAK AUTO
1e richtlijn:
- Verplichte verzekering BA voor alle lidstaten.
- Groene kaart ter controle van verzekeringsdekking BA auto.
- Afschaffing van controle aan grenzen of een buitenlands voertuig verzekerd was.
2e Richtlijn:
- Verplichte dekking stoffelijke schade in BA auto.
- Verbod op eenmalige premie die aangerekend werd om dekking te hebben in alle lidstaten.
- Gezinsleden kunnen ook als derde beschouwd worden.
- Oprichting motorwaarborgfonds.
3e richtlijn: Veralgemening van motorwaarborgfonds
3
, 4e richtlijn:
- Invoering van rechtstreekse vordering op de verzekeraar van de aansprakelijke over heel Europa. Al je
rechten die je hebt als slachtoffer gelden niet meer andere partij niet uit de EU komt (zoals UK).
- Alle verzekeraars van motorrijtuigen in Europa zijn verplicht om in iedere lidstaat een vertegenwoordiger te
hebben.
- Oprichting van informatiecentrum voor gegevensopvraging door slachtoffer.
- Oprichting van schadevergoedingsorgaan in iedere lidstaat.
5e richtlijn:
- Verhoging van dekkingen.
- Oplossing voor niet-geïdentificeerde voertuigen.
- Regelgeving inzake zwakke weggebruiker.
Andere voorstellen:
Verzekeraars hebben sinds 2010 nog de mogelijkheid om op 2 vlakken vrijstelling te krijgen op het verbod op
samenwerkingsverbanden:
Verzekeringspools: verhoogt de verzekeringscapaciteit.
Samenwerking om op anonieme basis gezamenlijk statistische informatie te verzamelen: verhoogt de
kwaliteit van verzekeringspolissen.
Deze vormen van samenwerking gaan in tegen het antitrustvorming beginsel, maar komen ten voordele van de
consument uit.
RECHT OP VERZEKERING
KANSSOLIDARITEIT VERSUS SUBSIDIËRENDE SOLIDARITEIT
Herverdelende / subsidiërende solidariteit: er wordt solidariteit tussen goede en slechte risico’s opgebouwd. Er
is solidariteit tussen verzekerden bij wie de te verwachte schade verschillend is.
- Iedereen betaalt een stuk premie, de lage risico’s subsidiëren de hoge risico’s.
- VB: sociale zekerheid inzake medische kosten. Een diabetespatiënt met een hoog te verwachten
schadeprofiel, is evengoed verzekerd als een kerngezonde sportieve jonge vrouw.
Kanssolidariteit: de markt van kandidaat verzekerden wordt gesegmenteerd. Er geldt een herverdeling van
risico’s onder een groep van verzekerden waar de te verwachten schade (bijna) hetzelfde is.
- Premie is gebaseerd op risico.
- VB: Belgische autoverzekering, jonge bestuurder heeft meer kans op een ongeval dan een oudere
ervaren chauffeur, dus de jonge zal meer premie betalen.
ANTISELECTIE
Antiselectie = feit dat de verzekeringnemer weet dat het risico zich zal voordoen (of reeds voorgedaan heeft) en
dat er dus geen aleatoir karakter in de polis te vinden is.
De neiging tot het onderschrijven van een verzekering is het hoogst, bij degene die beseft dat hij een groter
risico dan normaal loopt op schade.
Bij antiselectie zal de verzekeraar een portefeuille opbouwen die te veel of uitsluitend uit slechte risico’s
bestaat.
4
INLEIDING TOT VERZEKEREN
1
,VERZEKERINGEN IN EEN HISTORISCH KADER
ENKELE TRENDS DIE ZICH VANAF 2015 VERDER ZETTEN
Vanaf 2015:
- Zwakke incassogroei
De afkalving van het incasso levensverzekeringen neemt dramatische vormen aan. Het daalde in 2015
met 5,5%. In 2005 werd er voor 21 miljard aan premies voor levensverzekeringen geïnd, in 2015 maar
voor slechts 15,6 miljard.
Verklaring?
• Lage rendementen op levensverzekeringen (in 2017 slechts 0,75%, vroeger kon dit tot 4,75% gaan).
Door het lage rendement werd deze vorm van sparen/beleggen minder populair.
• Invoering van een taks op de levensverzekering. De taks vreet het lage rendement verder af,
waardoor de eerste jaren een levensverzekering als belegging geen/negatief rendement heeft.
- Lage rente
• Reserves die verzekeraars aanleggen behalen hierdoor maar een laag beleggingsrendement.
• Rendementen uit het verleden moeten gewaarborgd blijven. Grote verzekeraars hebben nog
levensverzekeringen met rendementen tot 4,75% in hun portefeuille, deze toekennen in een lage
rente markt is een uitdaging.
• Hernieuwen van beleggingen betekent een daling van het financiële resultaat, omdat die zelden
aan het oude rendement aangegaan worden.
- Digitalisering
• Verzekeraars waren first believers en gebruiken computers voor actuariële rekenwerk.
• Belangrijk op vlak van verzekeringsmarketing. Apps moeten de klant overtuigen van de kwaliteiten
van de verzekeraar.
• Helpt bij fraudebestrijding. Via datamining kunnen ze fraude detecteren.
• Helpt bij distributie van verzekeringen. Verkoop via internet komt meer en meer voor.
• Strijd om de klant: via blockchain en AI kan de klant op andere manieren benaderd worden.
- Steeds meer wetgeving
• GDPR, erfwetgeving, pensioensparen-bis, POZ verzekering, VAPW-polis …
- Nieuwe technische uitdagingen
• Nieuwe risico’s zoals e-bikes, drones, autonome auto’s …
• Invoering van Solvency II
• Individualisering van verzekeringen komt op. Sterke individuele verzekeringsformules zoals pay as
you drive (premie wordt afgestemd op aantal gereden kilometers).
• Doormiddel van blockchain kan informatie heel veilig over het hele internet verspreid worden.
• Pan-Europees pensioenplan: pensioenvehikel dat over de Europese grenzen heen overgedragen
kan worden. Grootste probleem is dat de consument om de 5 jaar kan veranderen van
pensioeninstelling, met overdracht van de reserves.
2
,VERZEKEREN IN EEN MAATSCHAPPELIJK KADER
VERZEKERINGEN EN POLITIEK
De sociale aspecten van verzekeringen zijn bijzonder belangrijk. Iemand die schade lijdt, maar niet vergoed wordt
kan in moeilijke situaties terechtkomen.
Ook het technisch karakter van verzekeringen is heel belangrijk, het dwingt verzekeraars binnen bepaalde lijnen
te blijven. Hierdoor wordt het onevenwicht tussen producent en consument hersteld.
Voorbeeld wetgeving rond milieurampen
Water dat van beneden komt (overstoming) werd beschouwd als een tekortkoming van de overheid en
diende opgelost te worden met het Rampenfonds. Dit fond werkte niet zo goed, voor iedere ramp was eerst
een politieke beslissingen nodig waardoor veel tijd voorbij ging. Ook moest er heel veel administratief werk
gebeuren vooraleer ze een schadevergoeding konden uitkeren. Ook vergoeden ze schade enkel op
forfaitaire basis (je krijgt een vast bedrag voor een voorwerp, ongeacht of dat voorwerp heel duur was of
niet). Na veel overleg draaiden de verzekeraars bij en er kwam er een wet op het verzekeren van
milieurampen.
VERZEKERINGEN EN DE EUROPESE UNIE
De verzekeringsbranche wordt steeds meer grensoverschrijdend door het concept van “vrij verkeer van mensen,
diensten en goederen”.
Rechtspraak: arrest van 1 maart 2011 heeft alle discriminatie tussen mannen en vrouwen, ook inzake
levensverzekeringen, verboden.
Conceptueel: men moet vrij zijn om verzekeringen in het buitenland te kunnen onderschrijven, net als
het concept “vrijheid van diensten” bepaalt.
Controlerend: Solvency II is de wijze waarop Europa de verzekeringswereld wil controleren.
Sinds 1999 probeert het Europese Parlement te komen tot een algemene Europese verzekeringswetgeving.
Deze zou de mogelijkheid creëren voor verzekeraars om grensoverschrijdend dezelfde verzekeringsproducten
aan te bieden, op basis van dezelfde wetgeving.
TAK AUTO
1e richtlijn:
- Verplichte verzekering BA voor alle lidstaten.
- Groene kaart ter controle van verzekeringsdekking BA auto.
- Afschaffing van controle aan grenzen of een buitenlands voertuig verzekerd was.
2e Richtlijn:
- Verplichte dekking stoffelijke schade in BA auto.
- Verbod op eenmalige premie die aangerekend werd om dekking te hebben in alle lidstaten.
- Gezinsleden kunnen ook als derde beschouwd worden.
- Oprichting motorwaarborgfonds.
3e richtlijn: Veralgemening van motorwaarborgfonds
3
, 4e richtlijn:
- Invoering van rechtstreekse vordering op de verzekeraar van de aansprakelijke over heel Europa. Al je
rechten die je hebt als slachtoffer gelden niet meer andere partij niet uit de EU komt (zoals UK).
- Alle verzekeraars van motorrijtuigen in Europa zijn verplicht om in iedere lidstaat een vertegenwoordiger te
hebben.
- Oprichting van informatiecentrum voor gegevensopvraging door slachtoffer.
- Oprichting van schadevergoedingsorgaan in iedere lidstaat.
5e richtlijn:
- Verhoging van dekkingen.
- Oplossing voor niet-geïdentificeerde voertuigen.
- Regelgeving inzake zwakke weggebruiker.
Andere voorstellen:
Verzekeraars hebben sinds 2010 nog de mogelijkheid om op 2 vlakken vrijstelling te krijgen op het verbod op
samenwerkingsverbanden:
Verzekeringspools: verhoogt de verzekeringscapaciteit.
Samenwerking om op anonieme basis gezamenlijk statistische informatie te verzamelen: verhoogt de
kwaliteit van verzekeringspolissen.
Deze vormen van samenwerking gaan in tegen het antitrustvorming beginsel, maar komen ten voordele van de
consument uit.
RECHT OP VERZEKERING
KANSSOLIDARITEIT VERSUS SUBSIDIËRENDE SOLIDARITEIT
Herverdelende / subsidiërende solidariteit: er wordt solidariteit tussen goede en slechte risico’s opgebouwd. Er
is solidariteit tussen verzekerden bij wie de te verwachte schade verschillend is.
- Iedereen betaalt een stuk premie, de lage risico’s subsidiëren de hoge risico’s.
- VB: sociale zekerheid inzake medische kosten. Een diabetespatiënt met een hoog te verwachten
schadeprofiel, is evengoed verzekerd als een kerngezonde sportieve jonge vrouw.
Kanssolidariteit: de markt van kandidaat verzekerden wordt gesegmenteerd. Er geldt een herverdeling van
risico’s onder een groep van verzekerden waar de te verwachten schade (bijna) hetzelfde is.
- Premie is gebaseerd op risico.
- VB: Belgische autoverzekering, jonge bestuurder heeft meer kans op een ongeval dan een oudere
ervaren chauffeur, dus de jonge zal meer premie betalen.
ANTISELECTIE
Antiselectie = feit dat de verzekeringnemer weet dat het risico zich zal voordoen (of reeds voorgedaan heeft) en
dat er dus geen aleatoir karakter in de polis te vinden is.
De neiging tot het onderschrijven van een verzekering is het hoogst, bij degene die beseft dat hij een groter
risico dan normaal loopt op schade.
Bij antiselectie zal de verzekeraar een portefeuille opbouwen die te veel of uitsluitend uit slechte risico’s
bestaat.
4
