Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding
Pagina 15 – 258
Hoofdstuk 1 Begripsbepaling en uitgangspunten
1. Leeftijd en gedrag
a. Hangen samen met de leeftijdsfasen
2. Begrijpen van gedrag (met behulp van):
a. De biologische factor
b. De sociale factor
c. De historische factor
d. Bijzonderheden uit de individuele levensgeschiedenis
3. Vaardigheden
a. Bijvoorbeeld gespreksvaardigheden
4. Leerlingbegeleiding
a. Leerlingen helpen optimaal te leren
5. Adolescentiefase (12 tot 22 jaar)
a. Vroege adolescentie
b. Midden adolescentie
c. Late adolescentie
Leerdoelen:
De student kan de beschreven beeldvorming over adolescenten vanuit de literatuur,
vanuit de massamedia en vanuit de sociale wetenschap in eigen woorden benoemen.
De student kan benoemen en toelichten wat de invloed kan zijn van de
veranderingen die in, aan en om de adolescent plaatsvinden.
De student kan de begrippen levensloop, jeugdland, adolescentie, puberteit, sturm
und drang, gevoelige periode, prestatiemaatschappij, hersenstructuur en forever-
young-cultuur beschrijven.
De student kan de kenmerken van het nature-nurture debat benoemen en zijn eigen
mening creëren binnen deze discussie.
De student kan de relatie tussen leeftijd en gedrag uitleggen in eigen woorden en
benoemen wat dit betekent voor de eigen onderwijspraktijk.
Hoofdstuk 1 legt de basis voor de rest van het boek. We formuleren uitgangspunten,
bakenen de leerstof af en definiëren basisbegrippen.
Paragraaf 1.2 Leeftijd en gedrag
Er bestaat een relatie tussen de leeftijd en het gedrag van mensen. Dat het gedrag deels
leeftijdsgebonden is, hangt samen met het feit dat mensen op verschillende leeftijden
verschillen behoeften en mogelijkheden hebben.
Opgroeien en ouder worden gaan gepaard met veranderde gedragspatronen en
mogelijkheden.
- Worden in gang gezet door veranderingen in het lichaam, hersenen en geest
De meeste 13-jarigen staan aan het begin van een leeftijdsfase waarin veranderingen
plaatsvinden.
- Ook sommige meisjes van 11 of 14 jaar passen in deze categorie
o Vroegrijp of laatbloeiers
Je kind kan lichamelijk vroegrijp zijn maar mentaal en emotioneel nog tamelijk kinderlijk zijn.
Er kunnen in deze periode ook grote verschillen ontstaan in hoe de veranderingen ervaart of
verwerkt worden:
- Sommige denken met genoegen terug omdat alles goed verliep
- Andere vonden het een rot fase vanwege de vele conflicten
, Fase: Waarin mensen voorspelbare overeenkomsten in lichamelijke en geestelijke
ontwikkeling vertonen.
- In elke fase heeft het menselijk functioneren een eigen kwaliteit
Levensloop: bestaat uit verschillende fases die een vaste volgorde en onderling samenhang
vertonen.
- We richten ons op de fase tussen de kindertijd en volwassenheid
o Adolescentie
Periode: Een deel van een fase met bepaalde eigen kenmerken
Paragraaf 1.3 Puberteit en adolescentie
De begrippen puberteit en adolescentie verwijzen oorspronkelijk naar de kenmerken van de
lichamelijke ontwikkelingen tot volwassenheid.
- Een betekenis van Pubes is geslachtsrijp
- Adolescere betekent opgroeien, rijp worden
- Adolescentia werd in het Oude Rome gebruikt om de levensfase van 17 tot 30 aan te
duiden
o Voor hun vaak de laatste fase van het leven
Het begrip kind is nog redelijk recent en we spreken dan ook nog niet zo lang over
adolescentie als een aparte fase voor jongeren. Kinderen werden vroeger beschouwd als
een volwassenen in zakformaat:
- Na een korte periode van verzorging werden ze zo snel mogelijk in aanraking
gebracht met alle facetten uit de wereld van de volwassenen
Voor adolescentie als fase gebruikt Dasberg de term jeugdland
- De fase kon ontstaan onder invloed van de toegenomen rijkdom in de hogere
standen en de ideeën die in de verlichting ontstonden over de noodzaak van een
langere opvoeding.
Dasberg spreekt over de ontwikkeling:
- ‘Vanaf de verlichting (ongeveer 1750) hoefden kinderen niet meer zo snel volwassen
te worden. daarna mochten ze meer. Toen wilde ze niet meer snel volwassen worden
en als gevolg daarvan kunnen ze dat tegenwoordig niet meer.’
Tot de twintigste eeuw was de ontwikkeling klassen gebonden maar nu merk je dat kinderen
weer sneller volwassen worden. onder de invloed van technologie en de digitale beeldcultuur
staan kinderen direct in verbinding met de werkelijkheid van de volwassen wereld.
- Soms hebben ze zelf op dit gebied een voorsprong op de ouders
Er is soms dan ook sprake van een foreveryoungcultuur:
- Jong is de norm en ‘je bent zo oud als je je voelt’
Door deze cultuur gaan ouder en adolescenten meer dan voorheen op de voet van gelijkheid
met elkaar om. Wel blijft het belangrijk voor de opvoeding om de jongeren te begeleiden bij
alle mogelijkheden, moeilijkheden en keuzes. En jongeren blijven deze begeleiding ook hard
nodig hebben.
Adolescentiefase
De adolescentie is de ontwikkelingsfase tussen de kindertijd en de volwassenheid, die loopt
van ongeveer 12 tot ongeveer 22 jaar. Er treden in deze periode fysieke, neurologische en
psychologische veranderingen op die zich uiten in gedrag, gedachten, behoeften en
gevoelens. Binnen de adolescentie zijn er drie periodes:
1. Vroege adolescente (12 – 15)
a. Ook wel de puberteit
b. De lichamelijke groei en rijping staat centraal
i. Psychoseksuele ontwikkeling
2. Midden adolescentie (15 – 18)
a. Experimenteren met vele nieuwe keuzemogelijkheden
3. Late adolescentie (18 – 22)
Pagina 15 – 258
Hoofdstuk 1 Begripsbepaling en uitgangspunten
1. Leeftijd en gedrag
a. Hangen samen met de leeftijdsfasen
2. Begrijpen van gedrag (met behulp van):
a. De biologische factor
b. De sociale factor
c. De historische factor
d. Bijzonderheden uit de individuele levensgeschiedenis
3. Vaardigheden
a. Bijvoorbeeld gespreksvaardigheden
4. Leerlingbegeleiding
a. Leerlingen helpen optimaal te leren
5. Adolescentiefase (12 tot 22 jaar)
a. Vroege adolescentie
b. Midden adolescentie
c. Late adolescentie
Leerdoelen:
De student kan de beschreven beeldvorming over adolescenten vanuit de literatuur,
vanuit de massamedia en vanuit de sociale wetenschap in eigen woorden benoemen.
De student kan benoemen en toelichten wat de invloed kan zijn van de
veranderingen die in, aan en om de adolescent plaatsvinden.
De student kan de begrippen levensloop, jeugdland, adolescentie, puberteit, sturm
und drang, gevoelige periode, prestatiemaatschappij, hersenstructuur en forever-
young-cultuur beschrijven.
De student kan de kenmerken van het nature-nurture debat benoemen en zijn eigen
mening creëren binnen deze discussie.
De student kan de relatie tussen leeftijd en gedrag uitleggen in eigen woorden en
benoemen wat dit betekent voor de eigen onderwijspraktijk.
Hoofdstuk 1 legt de basis voor de rest van het boek. We formuleren uitgangspunten,
bakenen de leerstof af en definiëren basisbegrippen.
Paragraaf 1.2 Leeftijd en gedrag
Er bestaat een relatie tussen de leeftijd en het gedrag van mensen. Dat het gedrag deels
leeftijdsgebonden is, hangt samen met het feit dat mensen op verschillende leeftijden
verschillen behoeften en mogelijkheden hebben.
Opgroeien en ouder worden gaan gepaard met veranderde gedragspatronen en
mogelijkheden.
- Worden in gang gezet door veranderingen in het lichaam, hersenen en geest
De meeste 13-jarigen staan aan het begin van een leeftijdsfase waarin veranderingen
plaatsvinden.
- Ook sommige meisjes van 11 of 14 jaar passen in deze categorie
o Vroegrijp of laatbloeiers
Je kind kan lichamelijk vroegrijp zijn maar mentaal en emotioneel nog tamelijk kinderlijk zijn.
Er kunnen in deze periode ook grote verschillen ontstaan in hoe de veranderingen ervaart of
verwerkt worden:
- Sommige denken met genoegen terug omdat alles goed verliep
- Andere vonden het een rot fase vanwege de vele conflicten
, Fase: Waarin mensen voorspelbare overeenkomsten in lichamelijke en geestelijke
ontwikkeling vertonen.
- In elke fase heeft het menselijk functioneren een eigen kwaliteit
Levensloop: bestaat uit verschillende fases die een vaste volgorde en onderling samenhang
vertonen.
- We richten ons op de fase tussen de kindertijd en volwassenheid
o Adolescentie
Periode: Een deel van een fase met bepaalde eigen kenmerken
Paragraaf 1.3 Puberteit en adolescentie
De begrippen puberteit en adolescentie verwijzen oorspronkelijk naar de kenmerken van de
lichamelijke ontwikkelingen tot volwassenheid.
- Een betekenis van Pubes is geslachtsrijp
- Adolescere betekent opgroeien, rijp worden
- Adolescentia werd in het Oude Rome gebruikt om de levensfase van 17 tot 30 aan te
duiden
o Voor hun vaak de laatste fase van het leven
Het begrip kind is nog redelijk recent en we spreken dan ook nog niet zo lang over
adolescentie als een aparte fase voor jongeren. Kinderen werden vroeger beschouwd als
een volwassenen in zakformaat:
- Na een korte periode van verzorging werden ze zo snel mogelijk in aanraking
gebracht met alle facetten uit de wereld van de volwassenen
Voor adolescentie als fase gebruikt Dasberg de term jeugdland
- De fase kon ontstaan onder invloed van de toegenomen rijkdom in de hogere
standen en de ideeën die in de verlichting ontstonden over de noodzaak van een
langere opvoeding.
Dasberg spreekt over de ontwikkeling:
- ‘Vanaf de verlichting (ongeveer 1750) hoefden kinderen niet meer zo snel volwassen
te worden. daarna mochten ze meer. Toen wilde ze niet meer snel volwassen worden
en als gevolg daarvan kunnen ze dat tegenwoordig niet meer.’
Tot de twintigste eeuw was de ontwikkeling klassen gebonden maar nu merk je dat kinderen
weer sneller volwassen worden. onder de invloed van technologie en de digitale beeldcultuur
staan kinderen direct in verbinding met de werkelijkheid van de volwassen wereld.
- Soms hebben ze zelf op dit gebied een voorsprong op de ouders
Er is soms dan ook sprake van een foreveryoungcultuur:
- Jong is de norm en ‘je bent zo oud als je je voelt’
Door deze cultuur gaan ouder en adolescenten meer dan voorheen op de voet van gelijkheid
met elkaar om. Wel blijft het belangrijk voor de opvoeding om de jongeren te begeleiden bij
alle mogelijkheden, moeilijkheden en keuzes. En jongeren blijven deze begeleiding ook hard
nodig hebben.
Adolescentiefase
De adolescentie is de ontwikkelingsfase tussen de kindertijd en de volwassenheid, die loopt
van ongeveer 12 tot ongeveer 22 jaar. Er treden in deze periode fysieke, neurologische en
psychologische veranderingen op die zich uiten in gedrag, gedachten, behoeften en
gevoelens. Binnen de adolescentie zijn er drie periodes:
1. Vroege adolescente (12 – 15)
a. Ook wel de puberteit
b. De lichamelijke groei en rijping staat centraal
i. Psychoseksuele ontwikkeling
2. Midden adolescentie (15 – 18)
a. Experimenteren met vele nieuwe keuzemogelijkheden
3. Late adolescentie (18 – 22)
