Pedagogisch handelen
1. Het pedagogisch model
Componenten van het pedagogisch model
Het kind en zijn psychologische basisbehoeften
> Kind staat centraal
Verbondenheid: ik hoor erbij
> Veiligheid en geborgenheid
> Warme en hechte band met leerlingen = grotere kans dat kinderen zich aanvaard en op hun
gemak voelen
Competentie: ik kan het
> Dingen (goed) te kunnen doen
> Zelfvertrouwen van kinderen stimuleren motivatie om hun best te doen en ervoor te gaan
Autonomie: ik wil het zelf
> Zelfsturing
> Zelf beslissingen maken
De basishoudingen van de leerkracht
Waarderen
> Onvoorwaardelijk accepteren van elk kind
> Niet per se al het gedrag accepteren, maar wel de persoonlijkheid van het kind
> Fout gedrag ≠ slechte persoonlijkheid
2020 – 2021 1
,Ondersteunen
> Helpende hand bieden
> Wereld rondom zich met zelfvertrouwen te verkennen
> Ondersteuning afstemmen op noden van kind
Uitdagen
> Activeren
> Op verkenning laten gaan
> Zaken laten ontdekken en ervaren
> Laten experimenteren
> Eigen beslissingen laten nemen
> Verder ontwikkelen in zijn en kunnen
> Identiteit en talenten ontdekken
Vertrouwen
> Geloven in elk kind
> Niet voortdurend controleren, maar ook loslaten ontdekkingsproces gunnen
Contexten waarbinnen pedagogisch handelen plaatsvindt
Thuismilieu
> Primaire opvoeders
> In gezinsverband samenleven
> Gezin ≠ traditioneel!
> School + gezin = belangrijkste opvoedingspartners
> School moet kanalen creëren zodat elke ouder stap naar school durft zetten
Peergroup
> Klasgroep, jeugdbeweging, sportclub…
> Leeftijdsgenoten en vriendschappen: steeds grotere rol
> Bijdrage voor basisbehoeften
> Vergelijken zichzelf met anderen (zelfbeeld)
> Emotionele ondersteuning
Leerkracht
> Professionele opvoeder
> Relatie aangaan met elk kind
> Stimuleren van basisbehoeften
> Waarderen, ondersteunen, uitdagen en vertrouwen
School
> Tweede opvoedingsmilieu
> Eigen normen en waarden: niet altijd gelijk aan die van thuis
> Pedagogisch project
> Fundamentele uitgangspunten
> Bijdragen aan basisbehoeften
2020 – 2021 2
, Buurt
> Sociale contacten
> Organisaties en initiatieven die kind helpen ontwikkelen
> Extra leeromgeving
> Grote invloed op ontwikkelingskansen
Algemene context waarbinnen pedagogisch handelen plaatsvindt
Gelijkheid
> Iedereen dezelfde kansen bieden
> Meritocratisch
> Thuissituatie mag toekomst van kind niet bepalen
> Toegang tot onderwijs waarborgt gelijke kansen van kinderen
> Emancipatorisch
> Bevrijding van de onderdrukte
> Tempel van Ervaringsgericht onderwijs (Ferre Laevers)
> Centraal: welbevinden en betrokkenheid
> 3 pijlers
- Vrij initiatief = autonomie
- Milieuverrijking = uitdagende en rijke
leeromgeving
- Ervaringsgerichte dialoog = relatie met kind via
aanvaarding, echtheid en empathie
> Gelijkwaardige positie van kind t.o.v. volwassene
> Kinderrechten/participatie
Participatie = mensenrecht
In onderwijs: kinderen laten deelnemen aan besluitvorming van zaken die hen
aanbelangen in klas/op school
> Kenmerken
- Opvoeden vanuit het kind
- Zelfontplooiing van kind + respect voor eigenheid van kind: centraal
- Verhouding kind – volwassene herbekijken
- Gelijkwaardige partners
- Geen machtsverhouding
- Leren anders bekijken
- ≠ kennisoverdracht door alwetende volwassene
- = ervaringsgericht
- Leren door zelf betekenis te geven aan leren, niet door betekenis over te
nemen van volwassene
- Betekenissen verschillen van elkaar
- = kritisch leren, ≠ klakkeloos overnemen
> Vernieuwingen
- Montessori
- Zelfopvoeding
- Kind: centraal in opvoedingsproces
2020 – 2021 3
1. Het pedagogisch model
Componenten van het pedagogisch model
Het kind en zijn psychologische basisbehoeften
> Kind staat centraal
Verbondenheid: ik hoor erbij
> Veiligheid en geborgenheid
> Warme en hechte band met leerlingen = grotere kans dat kinderen zich aanvaard en op hun
gemak voelen
Competentie: ik kan het
> Dingen (goed) te kunnen doen
> Zelfvertrouwen van kinderen stimuleren motivatie om hun best te doen en ervoor te gaan
Autonomie: ik wil het zelf
> Zelfsturing
> Zelf beslissingen maken
De basishoudingen van de leerkracht
Waarderen
> Onvoorwaardelijk accepteren van elk kind
> Niet per se al het gedrag accepteren, maar wel de persoonlijkheid van het kind
> Fout gedrag ≠ slechte persoonlijkheid
2020 – 2021 1
,Ondersteunen
> Helpende hand bieden
> Wereld rondom zich met zelfvertrouwen te verkennen
> Ondersteuning afstemmen op noden van kind
Uitdagen
> Activeren
> Op verkenning laten gaan
> Zaken laten ontdekken en ervaren
> Laten experimenteren
> Eigen beslissingen laten nemen
> Verder ontwikkelen in zijn en kunnen
> Identiteit en talenten ontdekken
Vertrouwen
> Geloven in elk kind
> Niet voortdurend controleren, maar ook loslaten ontdekkingsproces gunnen
Contexten waarbinnen pedagogisch handelen plaatsvindt
Thuismilieu
> Primaire opvoeders
> In gezinsverband samenleven
> Gezin ≠ traditioneel!
> School + gezin = belangrijkste opvoedingspartners
> School moet kanalen creëren zodat elke ouder stap naar school durft zetten
Peergroup
> Klasgroep, jeugdbeweging, sportclub…
> Leeftijdsgenoten en vriendschappen: steeds grotere rol
> Bijdrage voor basisbehoeften
> Vergelijken zichzelf met anderen (zelfbeeld)
> Emotionele ondersteuning
Leerkracht
> Professionele opvoeder
> Relatie aangaan met elk kind
> Stimuleren van basisbehoeften
> Waarderen, ondersteunen, uitdagen en vertrouwen
School
> Tweede opvoedingsmilieu
> Eigen normen en waarden: niet altijd gelijk aan die van thuis
> Pedagogisch project
> Fundamentele uitgangspunten
> Bijdragen aan basisbehoeften
2020 – 2021 2
, Buurt
> Sociale contacten
> Organisaties en initiatieven die kind helpen ontwikkelen
> Extra leeromgeving
> Grote invloed op ontwikkelingskansen
Algemene context waarbinnen pedagogisch handelen plaatsvindt
Gelijkheid
> Iedereen dezelfde kansen bieden
> Meritocratisch
> Thuissituatie mag toekomst van kind niet bepalen
> Toegang tot onderwijs waarborgt gelijke kansen van kinderen
> Emancipatorisch
> Bevrijding van de onderdrukte
> Tempel van Ervaringsgericht onderwijs (Ferre Laevers)
> Centraal: welbevinden en betrokkenheid
> 3 pijlers
- Vrij initiatief = autonomie
- Milieuverrijking = uitdagende en rijke
leeromgeving
- Ervaringsgerichte dialoog = relatie met kind via
aanvaarding, echtheid en empathie
> Gelijkwaardige positie van kind t.o.v. volwassene
> Kinderrechten/participatie
Participatie = mensenrecht
In onderwijs: kinderen laten deelnemen aan besluitvorming van zaken die hen
aanbelangen in klas/op school
> Kenmerken
- Opvoeden vanuit het kind
- Zelfontplooiing van kind + respect voor eigenheid van kind: centraal
- Verhouding kind – volwassene herbekijken
- Gelijkwaardige partners
- Geen machtsverhouding
- Leren anders bekijken
- ≠ kennisoverdracht door alwetende volwassene
- = ervaringsgericht
- Leren door zelf betekenis te geven aan leren, niet door betekenis over te
nemen van volwassene
- Betekenissen verschillen van elkaar
- = kritisch leren, ≠ klakkeloos overnemen
> Vernieuwingen
- Montessori
- Zelfopvoeding
- Kind: centraal in opvoedingsproces
2020 – 2021 3
