BEROEPSPRODUCT
KWALITEIT VAN ZORG
Algemene Interne, Radboudumc
Imke van den Hoogen
Verpleegkunde, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Studentnummer: 594754
Klas: VF09
Datum: 2-11-2020
Imke van den Hoogen
,Inhoudsopgave
1. Inleiding..............................................................................................................................................2
1.1 Patiëntveilige zorg binnen stagesetting........................................................................................2
1.2 Beschrijving situatie......................................................................................................................2
1.3 Klinisch redeneren........................................................................................................................3
1.4 Analyse........................................................................................................................................3
1.4.1 Situatiebewustzijn.................................................................................................................3
1.4.2 CRM op het niveau van het individu......................................................................................4
1.4.3 CRM op het niveau van het team..........................................................................................4
1.4.4 CRM op het niveau van de organisatie..................................................................................5
1.5 Probleem, vraag- en doelstelling.................................................................................................5
2. Methode.............................................................................................................................................5
2.1 Literatuuronderzoek.....................................................................................................................5
2.1.1 Verantwoording keuze...........................................................................................................5
2.1.2 Zoekstrategie literatuur.........................................................................................................5
2.1.3 Resultaten literatuuronderzoek.............................................................................................6
2.2 Praktijkonderzoek........................................................................................................................6
2.2.1 Verantwoording keuze...........................................................................................................6
2.2.2 Validiteit en betrouwbaarheid...............................................................................................7
2.2.3 Resultaten..............................................................................................................................7
3. Verbeterplan.......................................................................................................................................8
3.1 Conclusie vraagstelling.................................................................................................................8
3.2 Verbeterplan.................................................................................................................................8
4. Evaluatie van het eigen handelen.......................................................................................................9
4.1 Realisatie draagvlak en faseverloop..............................................................................................9
4.2 Bewustwording van het toepassen CRM...................................................................................10
Bronnenlijst..........................................................................................................................................11
Bijlagen.................................................................................................................................................12
Bijlage A: Uitgebreide casus dhr K....................................................................................................12
Bijlage B: Protocol medicatietoediening in MTR...............................................................................12
Bijlage C: Rapportage zoekactie in PubMed en Cinahl......................................................................13
Bijlage D: Meetinstrumenten betrouwbaarheid wetenschappelijke artikelen.................................16
Evidence tabel met geïncludeerde literatuur...............................................................................16
Checklist voor het beoordelen van bronnen.................................................................................16
BETROUWBAARHEID........................................................................................................................16
1
, JUISTHEID.........................................................................................................................................17
VOLLEDIGHEID..................................................................................................................................17
ACTUALITEIT.....................................................................................................................................18
CONTROLEERBAARHEID...................................................................................................................18
Bijlage E: overzicht invloeden bij vermindering zorg van sondevoeding..........................................19
Bijlage F: Online vragenlijst...............................................................................................................20
Bijlage G: Resultaten praktijkonderzoek...........................................................................................22
1. Inleiding
1.1 Patiëntveilige zorg binnen stagesetting
Patiëntveilige zorg bieden staat in relatie met het begrip Crew Resource Management
(CRM). CRM betekent het gebruiken van alle aanwezige bronnen, zoals informatie,
apparatuur en mensen, voor het bereiken van een veilig en efficiënt zorgproces. CRM heeft
als doel het voorkomen van menselijke fouten of de gevolgen ervan te beperken (De Bruijne
& Bleeker, 2013). Het begrip CRM staat in dit beroepsproduct centraal.
Mijn stagesetting, het Radboudumc, wil voorop lopen in het vormgeven van de
gezondheidszorg van de toekomst. Hierbij wordt elke dag gestreefd naar betere zorg,
onderzoek en onderwijs (Radboudumc, z.d.). Om elke dag te streven naar betere zorg is het
werken aan de kwaliteit en veiligheid erg belangrijk binnen dit ziekenhuis.
Het Radboudumc heeft een Joint Commission International (JCI) kwaliteitskeurmerk
voor de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. JCI is erkend door de World Health
Organization (WHO) en opgericht om de kwaliteit, veiligheid en efficiëntie in de
gezondheidszorg te verbeteren. Alle werknemers binnen het ziekenhuis maken een module
over JCI, zodat zij op de hoogte zijn van de werkwijze van kwaliteit en veiligheid in de zorg
(Radboudumc, z.d.).
Het ziekenhuis werkt met het systeem Decentraal Incidenten Melden (DIM). Het doel is om
de kwaliteit en veiligheid te monitoren en verbeteren, zodat dit in de toekomst voorkomen
kan worden (Radboudumc, z.d). Op iedere afdeling is een DIM- commissie. Deze houdt de
DIM-meldingen in de gaten en zorgt voor het tot stand komen van een verbeteractie op de
afdeling(en). Binnen mijn stageafdeling, de afdeling Algemene Interne, worden DIM-
meldingen die vaak gemeld zijn met het gehele team besproken. Hierbij wordt gebrainstormd
over hoe dit voorkomen kan worden in de toekomst, waardoor de kwaliteit en veiligheid van
zorg verbeterd kan worden Door het team erbij te betrekken, zorgt de afdeling voor een
veilige sfeer op de afdeling waarbij iedereen op de hoogte is van nieuwe verbeteracties en
spreekt men elkaar aan wanneer dit niet zo is (persoonlijke communicatie, 22 september
2020). Patiëntveiligheid heeft een hoge prioriteit op deze afdeling. De visie staat ook voor
een integrale manier van benadering waarbij de patiënt centraal staat. Dit zorgt voor een
eenduidigheid bij de werknemers op de afdeling (Radboudumc, persoonlijke communicatie, 6
augustus 2020).
1.2 Beschrijving situatie
In de casus van de 45 jarige dhr K. in bijlage A wordt een incident op de afdeling Algemene
Interne van het Radboudumc beschreven. Dhr K. is opgenomen vanwege een ondervoeding
door zijn oesofaguscarcinoom (slokdarmkanker). De behandeling is parenterale
sondevoeding om zijn tekorten aan te vullen. De uitgebreide casus staat in bijlage A.
Er is sprake van patiëntveiligheid dat in het gedrang is gekomen door verpleegkundig
handelen. Verpleegkundige A heeft tijdens een drukke nachtdienst door een kennistekort
over de verificatie van sondevoeding, de verkeerde zak sondevoeding toegediend bij dhr K.
Verpleegkundige A wist namelijk niet dat de zak sondevoeding gescand kon worden en heeft
als alternatief een Medicatie Toediening Registratie (MTR)-sticker uitgeprint. Deze heeft zij
2
KWALITEIT VAN ZORG
Algemene Interne, Radboudumc
Imke van den Hoogen
Verpleegkunde, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Studentnummer: 594754
Klas: VF09
Datum: 2-11-2020
Imke van den Hoogen
,Inhoudsopgave
1. Inleiding..............................................................................................................................................2
1.1 Patiëntveilige zorg binnen stagesetting........................................................................................2
1.2 Beschrijving situatie......................................................................................................................2
1.3 Klinisch redeneren........................................................................................................................3
1.4 Analyse........................................................................................................................................3
1.4.1 Situatiebewustzijn.................................................................................................................3
1.4.2 CRM op het niveau van het individu......................................................................................4
1.4.3 CRM op het niveau van het team..........................................................................................4
1.4.4 CRM op het niveau van de organisatie..................................................................................5
1.5 Probleem, vraag- en doelstelling.................................................................................................5
2. Methode.............................................................................................................................................5
2.1 Literatuuronderzoek.....................................................................................................................5
2.1.1 Verantwoording keuze...........................................................................................................5
2.1.2 Zoekstrategie literatuur.........................................................................................................5
2.1.3 Resultaten literatuuronderzoek.............................................................................................6
2.2 Praktijkonderzoek........................................................................................................................6
2.2.1 Verantwoording keuze...........................................................................................................6
2.2.2 Validiteit en betrouwbaarheid...............................................................................................7
2.2.3 Resultaten..............................................................................................................................7
3. Verbeterplan.......................................................................................................................................8
3.1 Conclusie vraagstelling.................................................................................................................8
3.2 Verbeterplan.................................................................................................................................8
4. Evaluatie van het eigen handelen.......................................................................................................9
4.1 Realisatie draagvlak en faseverloop..............................................................................................9
4.2 Bewustwording van het toepassen CRM...................................................................................10
Bronnenlijst..........................................................................................................................................11
Bijlagen.................................................................................................................................................12
Bijlage A: Uitgebreide casus dhr K....................................................................................................12
Bijlage B: Protocol medicatietoediening in MTR...............................................................................12
Bijlage C: Rapportage zoekactie in PubMed en Cinahl......................................................................13
Bijlage D: Meetinstrumenten betrouwbaarheid wetenschappelijke artikelen.................................16
Evidence tabel met geïncludeerde literatuur...............................................................................16
Checklist voor het beoordelen van bronnen.................................................................................16
BETROUWBAARHEID........................................................................................................................16
1
, JUISTHEID.........................................................................................................................................17
VOLLEDIGHEID..................................................................................................................................17
ACTUALITEIT.....................................................................................................................................18
CONTROLEERBAARHEID...................................................................................................................18
Bijlage E: overzicht invloeden bij vermindering zorg van sondevoeding..........................................19
Bijlage F: Online vragenlijst...............................................................................................................20
Bijlage G: Resultaten praktijkonderzoek...........................................................................................22
1. Inleiding
1.1 Patiëntveilige zorg binnen stagesetting
Patiëntveilige zorg bieden staat in relatie met het begrip Crew Resource Management
(CRM). CRM betekent het gebruiken van alle aanwezige bronnen, zoals informatie,
apparatuur en mensen, voor het bereiken van een veilig en efficiënt zorgproces. CRM heeft
als doel het voorkomen van menselijke fouten of de gevolgen ervan te beperken (De Bruijne
& Bleeker, 2013). Het begrip CRM staat in dit beroepsproduct centraal.
Mijn stagesetting, het Radboudumc, wil voorop lopen in het vormgeven van de
gezondheidszorg van de toekomst. Hierbij wordt elke dag gestreefd naar betere zorg,
onderzoek en onderwijs (Radboudumc, z.d.). Om elke dag te streven naar betere zorg is het
werken aan de kwaliteit en veiligheid erg belangrijk binnen dit ziekenhuis.
Het Radboudumc heeft een Joint Commission International (JCI) kwaliteitskeurmerk
voor de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. JCI is erkend door de World Health
Organization (WHO) en opgericht om de kwaliteit, veiligheid en efficiëntie in de
gezondheidszorg te verbeteren. Alle werknemers binnen het ziekenhuis maken een module
over JCI, zodat zij op de hoogte zijn van de werkwijze van kwaliteit en veiligheid in de zorg
(Radboudumc, z.d.).
Het ziekenhuis werkt met het systeem Decentraal Incidenten Melden (DIM). Het doel is om
de kwaliteit en veiligheid te monitoren en verbeteren, zodat dit in de toekomst voorkomen
kan worden (Radboudumc, z.d). Op iedere afdeling is een DIM- commissie. Deze houdt de
DIM-meldingen in de gaten en zorgt voor het tot stand komen van een verbeteractie op de
afdeling(en). Binnen mijn stageafdeling, de afdeling Algemene Interne, worden DIM-
meldingen die vaak gemeld zijn met het gehele team besproken. Hierbij wordt gebrainstormd
over hoe dit voorkomen kan worden in de toekomst, waardoor de kwaliteit en veiligheid van
zorg verbeterd kan worden Door het team erbij te betrekken, zorgt de afdeling voor een
veilige sfeer op de afdeling waarbij iedereen op de hoogte is van nieuwe verbeteracties en
spreekt men elkaar aan wanneer dit niet zo is (persoonlijke communicatie, 22 september
2020). Patiëntveiligheid heeft een hoge prioriteit op deze afdeling. De visie staat ook voor
een integrale manier van benadering waarbij de patiënt centraal staat. Dit zorgt voor een
eenduidigheid bij de werknemers op de afdeling (Radboudumc, persoonlijke communicatie, 6
augustus 2020).
1.2 Beschrijving situatie
In de casus van de 45 jarige dhr K. in bijlage A wordt een incident op de afdeling Algemene
Interne van het Radboudumc beschreven. Dhr K. is opgenomen vanwege een ondervoeding
door zijn oesofaguscarcinoom (slokdarmkanker). De behandeling is parenterale
sondevoeding om zijn tekorten aan te vullen. De uitgebreide casus staat in bijlage A.
Er is sprake van patiëntveiligheid dat in het gedrang is gekomen door verpleegkundig
handelen. Verpleegkundige A heeft tijdens een drukke nachtdienst door een kennistekort
over de verificatie van sondevoeding, de verkeerde zak sondevoeding toegediend bij dhr K.
Verpleegkundige A wist namelijk niet dat de zak sondevoeding gescand kon worden en heeft
als alternatief een Medicatie Toediening Registratie (MTR)-sticker uitgeprint. Deze heeft zij
2
