INHOUDSOPGAVE
1 onderzoek vd huid ....................................................................................................................................... 3
2 Blaarziekten (bulleuze dermatosen) ............................................................................................................. 5
congenitaal .......................................................................................................................................................... 5
verworven ............................................................................................................................................................ 6
Pemphigus groep............................................................................................................................................. 6
Pemfigoid groep .............................................................................................................................................. 9
Dermatitis herpetiformis ............................................................................................................................... 11
3 Contactdermatitis – contacteczeem ........................................................................................................... 13
Irritatiedermatitis .............................................................................................................................................. 13
Allergische contactdermatitis ............................................................................................................................ 14
4 Psoriasis ..................................................................................................................................................... 21
Kliniek ................................................................................................................................................................ 21
Chronische plaque psoriasis .......................................................................................................................... 21
Psoriasis guttata ............................................................................................................................................ 22
Psoriasis inversa ............................................................................................................................................ 23
Nagelpsoriasis................................................................................................................................................ 23
Psoriasis pustulosa ........................................................................................................................................ 23
Psoriasis erythrodermie ................................................................................................................................ 24
Ontstaansmechanisme ...................................................................................................................................... 24
Behandeling ....................................................................................................................................................... 25
5 eczeem/dermatitis ..................................................................................................................................... 30
Atopisch eczeem ................................................................................................................................................ 30
Seborrheïsch eczeem ......................................................................................................................................... 38
6 Bacteriële infecties..................................................................................................................................... 42
Overgroei residente flora................................................................................................................................... 42
Pathogene kiemen ............................................................................................................................................. 44
Impetigo ........................................................................................................................................................ 44
Ecthyma ......................................................................................................................................................... 46
Folliculitis – furunkel – karbunkel .................................................................................................................. 46
Erysipelas ....................................................................................................................................................... 49
Cellulitis ......................................................................................................................................................... 49
7 Acne .......................................................................................................................................................... 50
8 Hidradenitis suppurativa ............................................................................................................................ 61
9 Rosacea ..................................................................................................................................................... 64
1
,10 Parasitaire aandoeningen......................................................................................................................... 66
Scabies ............................................................................................................................................................... 66
Luizen................................................................................................................................................................. 70
Pediculosis capitis .......................................................................................................................................... 71
Pediculosis pubis ........................................................................................................................................... 72
Vlooien............................................................................................................................................................... 72
Strophulus infantum .......................................................................................................................................... 73
Teken ................................................................................................................................................................. 74
Ziekte van Lyme (Borreliose) ......................................................................................................................... 74
11 Mycosen .................................................................................................................................................. 78
dermatofytosen ................................................................................................................................................. 79
gisten ................................................................................................................................................................. 84
Candidosis ..................................................................................................................................................... 84
2
,1 ONDERZOEK VD HUID
Terminologie
- Efflorescenties = huiduitslag
o Primaire efflorescenties = basisletsel vd huidziekte
o Secundaire efflorescenties = secundaire letsels
§ Krabletsels (= excoriatie, lokale verdwijnen vd epidermiscellen)
§ Schilfering (ophoping vd hoornlaag)
§ Korsten (opgedroogd wondvocht, serum, bloed, pus)
§ Erosies (lokale verdwijning vd opp laag vd epidermis)
§ Fissuren (verbreking continuïteit epidermis)
§ Ulcus (defect epidermis en dermis)
§ Littekens (° bij genezing van defect id dermis)
• Atrofisch litteken (ingezonken litteken)
• Keloïd litteken (litteken op de huid liggend)
§ Atrofie (verdunning vd huid dr versmalling epidermis en/of dermis)
§ Sclerose (verharding huid)
§ Dyschromie (verkleuring bv hyperpigmentatie)
§ Lichenificatie (chronische verdikking vd epidermis)
- Macula = een vlek niet boven huidniveau verheven
- Boven huidniveau verheven:
o Papel (< 5 mm)
o Nodulus (> 5 mm)
o Plaque (een ‘uitgesmeerde verhevenheid’, ongeacht de grootte)
o Kwaddel (prototype = urticaria)
o Vesikel = blaasje (< 5 mm)
o Bulla = blaar (> 5 mm)
o Pustula = pustel (holte gevuld met seropurulent materiaal à infectie OF steriel)
- Distributie
o Solitair
o Gegroepeerd
o Discreet gedissemineerd
o Diffuus gedissemineerd
o Gegeneraliseerd
3
,Anamnese:
- Geschiedenis vd huidletsels
o Sinds wnr
o Sympt (jeuk, brandend gevoel, pijn...)
o Waar eerste sympt?
o Verspreidingspatroon
o Evolutie vd individuele huidletsels
o Uitlokkende factoren
o Vorige behandelingen
- Algemeen medisch
o Acuut ziektebeeld: koorts, rillingen, hoofdpijn, braken
o Chronisch ziektebeeld: vermoeidheid, anorexia, gewichtsverlies, algemene malaise
o Bij vermoeden systeemziekte (bv lupus, dermatomyositis): myalgieën, artralgieën, Raynaud...
- Medische VG
o Heelkundige ingrepen
o Allergieën
o Medicatie (medicamenteuze erupties of maw gnm die huiduitslag veroorzaakten)
o Gewoontes (roken, alcohol, misbruik van gnm/verslavende middelen)
o Atopische VG (astma, hooikoorts, eczeem)
- Familiale anamnese à afh vd dermatose (algemene term vr een huidaandoening): atopisch eczeem,
psoriasis, maligne melanoom
- Sociale anamnese: beroep, hobby’s, reizen...
Technische hulpmiddelen en onderzoeken:
- Vergrootglas
- Dermatoscoop (vergrootglas met lichtbron, rr op huid, evt met vloeistof om lichtreflexie te
verminderen)
- Digitaal fototoestel
- Meetlat/lint, cm-schaal
- Wood lamp (erythrasma: rode fluorescentie, tinea capitis: groene fluorescentie)
- Cultuur
- Microscopisch onderzoek fragmenten huid, haren, nagels
- Biopt en anatomopathologisch onderzoek
4
,2 BLAARZIEKTEN (BULLEUZE DERMATOSEN)
Blaren knn op ≠e manieren ontstaan: brandwonden, blaarziekten... à hier die echte blaarziekten bespreken
Opbouw huid: 3 lagen
- Epidermis à ‘opperhuid’, bevat ≠e lagen (striatum corneum, striatum lucidum, striatum granulosum,
striatum spinosum, striatum basale)
- Dermis à ‘lederhuid’, bevat bloedvaten, zenuwen, steunweefsel...
- Subcutis à ‘onderhuid’, bevat oa vetweefsel
Huidadnexen = haren, zweet- en talgklieren, nagels
Overgangszone tss epidermis en dermis = dermo-epidermale junctie (basale membraan zone)
- Onderdelen: onderste keratinocyten vd epidermis, lamina lucida, lamina densa, sublamina densa
- Functie: verankering epidermis ad dermis
(!) hier loopt het vaak mis bij blaarziekten
CONGENITAAL
Congenitale blaarziekten = epidermolysis bullosa à naargelang het niveau vd fout dan vaak nog woordje
toegevoegd: simplex, junctionele, dystrofische...
- Epidermolysis bullosa simplex
- Junctionele epidermolysis bullosa Niveau vd fout: hoe dieper, hoe ernstiger de kliniek
- Dystrofische epidermolysis bullosa
Oorzaak: genetische fouten id code van verschillende structuur en/of adhesie-eiwitten in de huid (thv DEJ) à
diagnose dmv genetica (!)
- Epidermolysis bullosa simplex à splijting doorheen basale keratinocyten (oppervlakkige blaren –
minst erge vorm – vooral thv handpalmen en voetzolen)
- Junctionele epidermolysis bullosa à splijting doorheen lamina lucida (heel de epidermis komt los –
vaak lethaal)
- Dystrofische epidermolysis bullosa à splijting onder lamina densa (diepe blaren, ernstige
verlittekening, fusie van vingers, tenen – vaak op jonge leeftijd sterven)
Dus verschillende types met sterk verschillende prognose
Maar altijd dezelfde gemeenschappelijke kenmerken:
- Mechanische fragiliteit (vanaf er mechanische frictie is: ° blaarletsels)
- Blaren/erosies
- Verlittekening
5
, VERWORVEN
Pathogenese: productie auto-Ab
- Tegen een eiwit id basaalmembraanzone à een adhesie-eiwit id huid en slijmvliezen
- Knn aangetoond worden via IF of ELISA = essentieel vr diagnose
o Directe immuunfluorescentie: Ab op weefselbiopt (huid of slijmvlies) aantonen
o Indirecte immuunfluorescentie Ab op serum vd pt aantonen
à niet-kwantitatieve methodes: je kan dus enkel zeggen of auto-Ab aanwezig zijn, maar niet
hoeveel
o ELISA: Ab op serum vd pt aantonen à kwantitatieve methode
2 grote groepen:
- Pemphigus groep à keratinocyten id epidermis komen los van elkaar (~ epidermolysis bullosa
simplex)
- Pemfigoid groep à epidermis komt los vd dermis (~ junctionele epidermolysis bullosa)
Pemphigus groep Pemfigoid groep
- Pemphigus vulgaris - Bulleus pemfigoid
- Pemphigus foliaceus - Lineaire IgA dermatose
- Pareneoplastische pemphigus - Pemfigoid gestationis
- IgA pemphigus - Mucosaal membraan pemfigoid
- Anti-p200 pemfigoid
- Epidermolysis bullosa acquisita
+ dermatitis herpetiformis
PEMPHIGUS GROEP
Auto-Ab (IgG) tegen desmogleïne (! vr intercellulaire adhesie tss keratinocyten id epidermis)
- Desmogleïne 1 à !e id huid
- Desmogleïne 3 à !e id mucosa
Gevolg: onderling loskomen vd keratinocyten = acantholyse
6
1 onderzoek vd huid ....................................................................................................................................... 3
2 Blaarziekten (bulleuze dermatosen) ............................................................................................................. 5
congenitaal .......................................................................................................................................................... 5
verworven ............................................................................................................................................................ 6
Pemphigus groep............................................................................................................................................. 6
Pemfigoid groep .............................................................................................................................................. 9
Dermatitis herpetiformis ............................................................................................................................... 11
3 Contactdermatitis – contacteczeem ........................................................................................................... 13
Irritatiedermatitis .............................................................................................................................................. 13
Allergische contactdermatitis ............................................................................................................................ 14
4 Psoriasis ..................................................................................................................................................... 21
Kliniek ................................................................................................................................................................ 21
Chronische plaque psoriasis .......................................................................................................................... 21
Psoriasis guttata ............................................................................................................................................ 22
Psoriasis inversa ............................................................................................................................................ 23
Nagelpsoriasis................................................................................................................................................ 23
Psoriasis pustulosa ........................................................................................................................................ 23
Psoriasis erythrodermie ................................................................................................................................ 24
Ontstaansmechanisme ...................................................................................................................................... 24
Behandeling ....................................................................................................................................................... 25
5 eczeem/dermatitis ..................................................................................................................................... 30
Atopisch eczeem ................................................................................................................................................ 30
Seborrheïsch eczeem ......................................................................................................................................... 38
6 Bacteriële infecties..................................................................................................................................... 42
Overgroei residente flora................................................................................................................................... 42
Pathogene kiemen ............................................................................................................................................. 44
Impetigo ........................................................................................................................................................ 44
Ecthyma ......................................................................................................................................................... 46
Folliculitis – furunkel – karbunkel .................................................................................................................. 46
Erysipelas ....................................................................................................................................................... 49
Cellulitis ......................................................................................................................................................... 49
7 Acne .......................................................................................................................................................... 50
8 Hidradenitis suppurativa ............................................................................................................................ 61
9 Rosacea ..................................................................................................................................................... 64
1
,10 Parasitaire aandoeningen......................................................................................................................... 66
Scabies ............................................................................................................................................................... 66
Luizen................................................................................................................................................................. 70
Pediculosis capitis .......................................................................................................................................... 71
Pediculosis pubis ........................................................................................................................................... 72
Vlooien............................................................................................................................................................... 72
Strophulus infantum .......................................................................................................................................... 73
Teken ................................................................................................................................................................. 74
Ziekte van Lyme (Borreliose) ......................................................................................................................... 74
11 Mycosen .................................................................................................................................................. 78
dermatofytosen ................................................................................................................................................. 79
gisten ................................................................................................................................................................. 84
Candidosis ..................................................................................................................................................... 84
2
,1 ONDERZOEK VD HUID
Terminologie
- Efflorescenties = huiduitslag
o Primaire efflorescenties = basisletsel vd huidziekte
o Secundaire efflorescenties = secundaire letsels
§ Krabletsels (= excoriatie, lokale verdwijnen vd epidermiscellen)
§ Schilfering (ophoping vd hoornlaag)
§ Korsten (opgedroogd wondvocht, serum, bloed, pus)
§ Erosies (lokale verdwijning vd opp laag vd epidermis)
§ Fissuren (verbreking continuïteit epidermis)
§ Ulcus (defect epidermis en dermis)
§ Littekens (° bij genezing van defect id dermis)
• Atrofisch litteken (ingezonken litteken)
• Keloïd litteken (litteken op de huid liggend)
§ Atrofie (verdunning vd huid dr versmalling epidermis en/of dermis)
§ Sclerose (verharding huid)
§ Dyschromie (verkleuring bv hyperpigmentatie)
§ Lichenificatie (chronische verdikking vd epidermis)
- Macula = een vlek niet boven huidniveau verheven
- Boven huidniveau verheven:
o Papel (< 5 mm)
o Nodulus (> 5 mm)
o Plaque (een ‘uitgesmeerde verhevenheid’, ongeacht de grootte)
o Kwaddel (prototype = urticaria)
o Vesikel = blaasje (< 5 mm)
o Bulla = blaar (> 5 mm)
o Pustula = pustel (holte gevuld met seropurulent materiaal à infectie OF steriel)
- Distributie
o Solitair
o Gegroepeerd
o Discreet gedissemineerd
o Diffuus gedissemineerd
o Gegeneraliseerd
3
,Anamnese:
- Geschiedenis vd huidletsels
o Sinds wnr
o Sympt (jeuk, brandend gevoel, pijn...)
o Waar eerste sympt?
o Verspreidingspatroon
o Evolutie vd individuele huidletsels
o Uitlokkende factoren
o Vorige behandelingen
- Algemeen medisch
o Acuut ziektebeeld: koorts, rillingen, hoofdpijn, braken
o Chronisch ziektebeeld: vermoeidheid, anorexia, gewichtsverlies, algemene malaise
o Bij vermoeden systeemziekte (bv lupus, dermatomyositis): myalgieën, artralgieën, Raynaud...
- Medische VG
o Heelkundige ingrepen
o Allergieën
o Medicatie (medicamenteuze erupties of maw gnm die huiduitslag veroorzaakten)
o Gewoontes (roken, alcohol, misbruik van gnm/verslavende middelen)
o Atopische VG (astma, hooikoorts, eczeem)
- Familiale anamnese à afh vd dermatose (algemene term vr een huidaandoening): atopisch eczeem,
psoriasis, maligne melanoom
- Sociale anamnese: beroep, hobby’s, reizen...
Technische hulpmiddelen en onderzoeken:
- Vergrootglas
- Dermatoscoop (vergrootglas met lichtbron, rr op huid, evt met vloeistof om lichtreflexie te
verminderen)
- Digitaal fototoestel
- Meetlat/lint, cm-schaal
- Wood lamp (erythrasma: rode fluorescentie, tinea capitis: groene fluorescentie)
- Cultuur
- Microscopisch onderzoek fragmenten huid, haren, nagels
- Biopt en anatomopathologisch onderzoek
4
,2 BLAARZIEKTEN (BULLEUZE DERMATOSEN)
Blaren knn op ≠e manieren ontstaan: brandwonden, blaarziekten... à hier die echte blaarziekten bespreken
Opbouw huid: 3 lagen
- Epidermis à ‘opperhuid’, bevat ≠e lagen (striatum corneum, striatum lucidum, striatum granulosum,
striatum spinosum, striatum basale)
- Dermis à ‘lederhuid’, bevat bloedvaten, zenuwen, steunweefsel...
- Subcutis à ‘onderhuid’, bevat oa vetweefsel
Huidadnexen = haren, zweet- en talgklieren, nagels
Overgangszone tss epidermis en dermis = dermo-epidermale junctie (basale membraan zone)
- Onderdelen: onderste keratinocyten vd epidermis, lamina lucida, lamina densa, sublamina densa
- Functie: verankering epidermis ad dermis
(!) hier loopt het vaak mis bij blaarziekten
CONGENITAAL
Congenitale blaarziekten = epidermolysis bullosa à naargelang het niveau vd fout dan vaak nog woordje
toegevoegd: simplex, junctionele, dystrofische...
- Epidermolysis bullosa simplex
- Junctionele epidermolysis bullosa Niveau vd fout: hoe dieper, hoe ernstiger de kliniek
- Dystrofische epidermolysis bullosa
Oorzaak: genetische fouten id code van verschillende structuur en/of adhesie-eiwitten in de huid (thv DEJ) à
diagnose dmv genetica (!)
- Epidermolysis bullosa simplex à splijting doorheen basale keratinocyten (oppervlakkige blaren –
minst erge vorm – vooral thv handpalmen en voetzolen)
- Junctionele epidermolysis bullosa à splijting doorheen lamina lucida (heel de epidermis komt los –
vaak lethaal)
- Dystrofische epidermolysis bullosa à splijting onder lamina densa (diepe blaren, ernstige
verlittekening, fusie van vingers, tenen – vaak op jonge leeftijd sterven)
Dus verschillende types met sterk verschillende prognose
Maar altijd dezelfde gemeenschappelijke kenmerken:
- Mechanische fragiliteit (vanaf er mechanische frictie is: ° blaarletsels)
- Blaren/erosies
- Verlittekening
5
, VERWORVEN
Pathogenese: productie auto-Ab
- Tegen een eiwit id basaalmembraanzone à een adhesie-eiwit id huid en slijmvliezen
- Knn aangetoond worden via IF of ELISA = essentieel vr diagnose
o Directe immuunfluorescentie: Ab op weefselbiopt (huid of slijmvlies) aantonen
o Indirecte immuunfluorescentie Ab op serum vd pt aantonen
à niet-kwantitatieve methodes: je kan dus enkel zeggen of auto-Ab aanwezig zijn, maar niet
hoeveel
o ELISA: Ab op serum vd pt aantonen à kwantitatieve methode
2 grote groepen:
- Pemphigus groep à keratinocyten id epidermis komen los van elkaar (~ epidermolysis bullosa
simplex)
- Pemfigoid groep à epidermis komt los vd dermis (~ junctionele epidermolysis bullosa)
Pemphigus groep Pemfigoid groep
- Pemphigus vulgaris - Bulleus pemfigoid
- Pemphigus foliaceus - Lineaire IgA dermatose
- Pareneoplastische pemphigus - Pemfigoid gestationis
- IgA pemphigus - Mucosaal membraan pemfigoid
- Anti-p200 pemfigoid
- Epidermolysis bullosa acquisita
+ dermatitis herpetiformis
PEMPHIGUS GROEP
Auto-Ab (IgG) tegen desmogleïne (! vr intercellulaire adhesie tss keratinocyten id epidermis)
- Desmogleïne 1 à !e id huid
- Desmogleïne 3 à !e id mucosa
Gevolg: onderling loskomen vd keratinocyten = acantholyse
6
