Onderzoeksmethoden en technieken 1
1 psychometrie
Leerdoelen
• Belang van psychologische testen voor psychologen & in dagelijkse leven begrijpen
• Kunnen definiëren wat een psychologische test is
• De gevolgen van deze definitie van psychologische testen begrijpen
• Inzicht hebben in geschiedenis van psychologische testen
Definitie psychometrie:
= vormt wetenschappelijke studie van (kwaliteit van) psychologische testen. De focus ligt daarbij
op psychologische testen & assessment, maar psychometrie is ook toepasbaar op andere
domeinen zoals criminologie, economie of educatiewetenschappen.
De eerste test die iedereen aflegt – APGAR:
➢ = test die iedereen heeft meegemaakt als pasgeborene
➢ Ontwikkeld door Virginia Apgar
➢ Test meet 5 zaken om gezondheid van pasgeborene in te schatten
→ kwaliteit ademhaling, aanwezigheid reflexen, spiertonus, pols & kleur
➢ Persoon die test afneemt krijgt per aspect een score
→ 2 = goed, 0 = slecht
➢ Som van 5 scores nemen
→ 7 of meer: indicatie van goede gezondheid van kind
→ lage score: komt later mogelijk in aanmerking voor ontwikkelingsstoornis
1
, 1.1 het belang van psychologische testen
waarom zijn ze belangrijk:
• Psychologische testen spelen grote rol in ons dagelijks leven
• We komen doorheen ons leven allemaal in aanraking met psychologische testen
• Psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen
➢ In VS kan dit bepalen of je leeft of sterft: IQ-test afnemen voor doodstraf
→ laag IQ (onder 70): kan niet verantwoordelijk worden geacht: geen doodstraf
➢ Familie proces aangespannen tegen ziekenhuis om persoon euthanasie te laten plegen
→ Beslissing wordt genomen o.b.v. psychologisch test
→ inschatten van problematiek: speelt rol in beslissing om euthanasie toe te kennen
Hoeveel vertrouwen kunnen we hebben in psychologische testen:
➢ Bedrijven die test afnemen bij werknemers om ze in te delen in 4 groepen (kleuren)
→ test vertelt iets over je persoonlijkheid
➢ Inzicht bieden in hun sterktes & zwaktes
➢ Test die niet wetenschappelijk onderbouwd is
→ belangrijk om in te schatten wat kwaliteit is van test: grote gevolgen
1.1.1 voor psychologen
• Stellen van diagnoses als klinisch psycholoog
➢ Testing:
→ eenvoudig proces waarbij psychologische test wordt afgenomen van persoon
→ men komt tot specifieke score op test
→ er wordt 1 test afgenomne
➢ Assessment:
→ complex proces waarbij meerdere psychologische testen worden afgenomen
→ aangevuld met info uit andere bronnen zoals interviews & observaties
→ tot holistisch beeld komen over functioneren van persoon
→ er wordt gebruik gemaakt van verschillende bronnen
• Selecteren van beste kandidaat tijdens sollicitatieprocedure als arbeids- &
organisatiepsycholoog
1.1.2 voor onderzoekers
• Verzamelen van data met behulp van een vragenlijst of een experiment
• Interindividuele verschillen = verschillen tussen personen
➢ Bv. Hoe 2 personen verschillen van elkaar op een persoonlijkheidstrek
• Intra-individuele verschillen = verschillen binnen personen
➢ Bv. Hoe het stressniveau van 1 persoon verschilt op 2 verschillende tijdstippen
• Slechte test gebruiken dan zullen onze conclusies uit dat onderzoek mogelijks fout zijn
1.1.3 voor de maatschappij
• We vullen allemaal testen in, die een impact hebben op ons dagdagelijks leven
➢ bv. We gebruiken reviews om keuzes op te baseren
• Impact van sociale media, big data & AI
2
, 1.2 wat zijn psychologische testen?
Definitie psychologische test:
= systematische procedure om gedrag van 2 of meer personen te vergelijken (inter-individuele
verschillen), of om gedrag van persoon op verschillende momenten te vergelijken (intra-
individuele verschillen)
Cronbachs: 5 kenmerken van psychologische test:
• Ze gebruiken systematische procedures
• Ze leveren een staal van gedrag op
➢ = steekproef
• Ze leveren een testscore op
➢ Testscore gebruiken om uitspraken te doen
• Ze maken gebruik van normen
➢ Interpreteren door scores te vergelijken met die van anderen
• Ze voorspellen gedrag buiten de test
➢ Men wilt uitspraken doen over gedrag buiten de test & niet binnen de test
Voorbeeld psychologische test – mini-IPIP:
➢ 20 vragen die 5 persoonlijkheidstrekken meten
→ OCEAN
➢ Personen moeten zichzelf beoordelen
→ Jezelf inschatten
➢ Voor elk van 5 persoonlijkheidstrekken wordt een testscore berekend
→ door scores die bij geselecteerde antwoorden horen op te tellen
→ geeft weer in weke mate ze OCEAN zijn
➢ Vaak voorkomend
➢ Je krijg een staal van gedrag
3
, 1.2.1 een staal van gedrag
• = steekproef
• Test bestaat uit eindig aantal items (= vragen/stellingen/opdrachten)
➢ selectie vragen uitkiezen
→ moeten representatief zijn voor dat wat ik wil onderzoeken om zo juist beeld te kunnen
krijgen
• Selectie van deze items is cruciaal, ze moeten een representatief “staal” van gedrag meten
• Items moeten niet noodzakelijk rechtstreekse afspiegeling zijn van gedrag dat we wensen te
meten
1.2.2 systematische procedures
Systematische procedures op 3 niveaus:
• Testontwikkeling
• Testafname
• Testscoring & interpretatie
Testontwikkeling:
• Psychologische testen worden ontwikkeld o.b.v. wetenschappelijk onderzoek
• Testontwikkelaar stelt een itempool op
• Uit itempool worden beste items geselecteerd
➢ items die goed scoren op of bijdragen aan psychometrische kenmerken
→ zoals betrouwbaarheid, predictieve validiteit, test accuraatheid…
• Psychometrische kwaliteit van test wordt op regelmatige basis opnieuw getest
• Doel = aantonen dat items effectief datgene meten wat ze geacht worden te meten
Testafname:
• Gestandaardiseerde manier om test af te nemen
• Voorbeeld: Digit span test
➢ Gaat na hoeveel cijfers iemand maximaal kan herhalen
➢ Het aantal cijfers in de langste reeks zou de digit span van de deelnemer vormen
➢ 1–8-0–0–3–2–6-4–8
➢ 1800 – 32 – 648
➢ Standaardiseren: elke onderzoeker gebruikt exact dezelfde cijferreeksen, volgende
dezelfde richtlijnen om deze test af te nemen
Testscoring & interpretatie:
• Hoe worden antwoorden op verschillende items omgezet in een score & hoe moeten we
deze interpreteren?
• Objectieve scoring
= een proces waarbij de omzetting van de respons in een cijfer gebeurt door de gegeven
respons te vergelijken met een lijst waarin alle mogelijke responsen worden opgesomd &
waar dan de bijbehorende score in kan worden opgezocht
➢ = we weten wat alle antwoordopties die mensen hebben & weten welke score we
daaraan verbinden
➢ voorbeeld APGAR-test
4
1 psychometrie
Leerdoelen
• Belang van psychologische testen voor psychologen & in dagelijkse leven begrijpen
• Kunnen definiëren wat een psychologische test is
• De gevolgen van deze definitie van psychologische testen begrijpen
• Inzicht hebben in geschiedenis van psychologische testen
Definitie psychometrie:
= vormt wetenschappelijke studie van (kwaliteit van) psychologische testen. De focus ligt daarbij
op psychologische testen & assessment, maar psychometrie is ook toepasbaar op andere
domeinen zoals criminologie, economie of educatiewetenschappen.
De eerste test die iedereen aflegt – APGAR:
➢ = test die iedereen heeft meegemaakt als pasgeborene
➢ Ontwikkeld door Virginia Apgar
➢ Test meet 5 zaken om gezondheid van pasgeborene in te schatten
→ kwaliteit ademhaling, aanwezigheid reflexen, spiertonus, pols & kleur
➢ Persoon die test afneemt krijgt per aspect een score
→ 2 = goed, 0 = slecht
➢ Som van 5 scores nemen
→ 7 of meer: indicatie van goede gezondheid van kind
→ lage score: komt later mogelijk in aanmerking voor ontwikkelingsstoornis
1
, 1.1 het belang van psychologische testen
waarom zijn ze belangrijk:
• Psychologische testen spelen grote rol in ons dagelijks leven
• We komen doorheen ons leven allemaal in aanraking met psychologische testen
• Psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen
➢ In VS kan dit bepalen of je leeft of sterft: IQ-test afnemen voor doodstraf
→ laag IQ (onder 70): kan niet verantwoordelijk worden geacht: geen doodstraf
➢ Familie proces aangespannen tegen ziekenhuis om persoon euthanasie te laten plegen
→ Beslissing wordt genomen o.b.v. psychologisch test
→ inschatten van problematiek: speelt rol in beslissing om euthanasie toe te kennen
Hoeveel vertrouwen kunnen we hebben in psychologische testen:
➢ Bedrijven die test afnemen bij werknemers om ze in te delen in 4 groepen (kleuren)
→ test vertelt iets over je persoonlijkheid
➢ Inzicht bieden in hun sterktes & zwaktes
➢ Test die niet wetenschappelijk onderbouwd is
→ belangrijk om in te schatten wat kwaliteit is van test: grote gevolgen
1.1.1 voor psychologen
• Stellen van diagnoses als klinisch psycholoog
➢ Testing:
→ eenvoudig proces waarbij psychologische test wordt afgenomen van persoon
→ men komt tot specifieke score op test
→ er wordt 1 test afgenomne
➢ Assessment:
→ complex proces waarbij meerdere psychologische testen worden afgenomen
→ aangevuld met info uit andere bronnen zoals interviews & observaties
→ tot holistisch beeld komen over functioneren van persoon
→ er wordt gebruik gemaakt van verschillende bronnen
• Selecteren van beste kandidaat tijdens sollicitatieprocedure als arbeids- &
organisatiepsycholoog
1.1.2 voor onderzoekers
• Verzamelen van data met behulp van een vragenlijst of een experiment
• Interindividuele verschillen = verschillen tussen personen
➢ Bv. Hoe 2 personen verschillen van elkaar op een persoonlijkheidstrek
• Intra-individuele verschillen = verschillen binnen personen
➢ Bv. Hoe het stressniveau van 1 persoon verschilt op 2 verschillende tijdstippen
• Slechte test gebruiken dan zullen onze conclusies uit dat onderzoek mogelijks fout zijn
1.1.3 voor de maatschappij
• We vullen allemaal testen in, die een impact hebben op ons dagdagelijks leven
➢ bv. We gebruiken reviews om keuzes op te baseren
• Impact van sociale media, big data & AI
2
, 1.2 wat zijn psychologische testen?
Definitie psychologische test:
= systematische procedure om gedrag van 2 of meer personen te vergelijken (inter-individuele
verschillen), of om gedrag van persoon op verschillende momenten te vergelijken (intra-
individuele verschillen)
Cronbachs: 5 kenmerken van psychologische test:
• Ze gebruiken systematische procedures
• Ze leveren een staal van gedrag op
➢ = steekproef
• Ze leveren een testscore op
➢ Testscore gebruiken om uitspraken te doen
• Ze maken gebruik van normen
➢ Interpreteren door scores te vergelijken met die van anderen
• Ze voorspellen gedrag buiten de test
➢ Men wilt uitspraken doen over gedrag buiten de test & niet binnen de test
Voorbeeld psychologische test – mini-IPIP:
➢ 20 vragen die 5 persoonlijkheidstrekken meten
→ OCEAN
➢ Personen moeten zichzelf beoordelen
→ Jezelf inschatten
➢ Voor elk van 5 persoonlijkheidstrekken wordt een testscore berekend
→ door scores die bij geselecteerde antwoorden horen op te tellen
→ geeft weer in weke mate ze OCEAN zijn
➢ Vaak voorkomend
➢ Je krijg een staal van gedrag
3
, 1.2.1 een staal van gedrag
• = steekproef
• Test bestaat uit eindig aantal items (= vragen/stellingen/opdrachten)
➢ selectie vragen uitkiezen
→ moeten representatief zijn voor dat wat ik wil onderzoeken om zo juist beeld te kunnen
krijgen
• Selectie van deze items is cruciaal, ze moeten een representatief “staal” van gedrag meten
• Items moeten niet noodzakelijk rechtstreekse afspiegeling zijn van gedrag dat we wensen te
meten
1.2.2 systematische procedures
Systematische procedures op 3 niveaus:
• Testontwikkeling
• Testafname
• Testscoring & interpretatie
Testontwikkeling:
• Psychologische testen worden ontwikkeld o.b.v. wetenschappelijk onderzoek
• Testontwikkelaar stelt een itempool op
• Uit itempool worden beste items geselecteerd
➢ items die goed scoren op of bijdragen aan psychometrische kenmerken
→ zoals betrouwbaarheid, predictieve validiteit, test accuraatheid…
• Psychometrische kwaliteit van test wordt op regelmatige basis opnieuw getest
• Doel = aantonen dat items effectief datgene meten wat ze geacht worden te meten
Testafname:
• Gestandaardiseerde manier om test af te nemen
• Voorbeeld: Digit span test
➢ Gaat na hoeveel cijfers iemand maximaal kan herhalen
➢ Het aantal cijfers in de langste reeks zou de digit span van de deelnemer vormen
➢ 1–8-0–0–3–2–6-4–8
➢ 1800 – 32 – 648
➢ Standaardiseren: elke onderzoeker gebruikt exact dezelfde cijferreeksen, volgende
dezelfde richtlijnen om deze test af te nemen
Testscoring & interpretatie:
• Hoe worden antwoorden op verschillende items omgezet in een score & hoe moeten we
deze interpreteren?
• Objectieve scoring
= een proces waarbij de omzetting van de respons in een cijfer gebeurt door de gegeven
respons te vergelijken met een lijst waarin alle mogelijke responsen worden opgesomd &
waar dan de bijbehorende score in kan worden opgezocht
➢ = we weten wat alle antwoordopties die mensen hebben & weten welke score we
daaraan verbinden
➢ voorbeeld APGAR-test
4
