Inhoud samenvatting COSW, jaar 3 Pedagogiek module COGH
Samenvatting Contextuele hulpverlening
H4 blz 30 t/m 34 - de Dialoog; H6 blz 48 t/m 51 - Meerzijdig gerichte partijdigheid; H7 blz. 54 t/m
68 - Het begrip Loyaliteit
Samenvatting Systeemgericht werken in sociale beroepen
Inleiding: tabel 1 - blz 15 t/m 17; H1 - blz. 60 t/m 61; H2 - blz. 82 t/m 91; H5 - blz. 177 t/m 199 Tijd;
H8 - blz. 279 t/m 289 Beschermjassen; H11 - blz. 307 t/m 313 – Gezinstherapie; H14 - blz. 335 t/m
343 – Presentie; H16 - blz. 353 t/m 359 - Signs of Safety
Samenvatting Met nieuwe ogen
H5 blz. 196 t/m 220; H7 blz. 286 t/m 313; H8 blz. 341 t/m 355
Samenvatting 1Gezin1Plan
Blz. 24/30; Blz. 34/76; Blz. 78/104; Blz. 108/127
Samenvatting Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling
H1; H2; H3; H5
Samenvatting De mijne zijn de liefste
H1 t/m H5; H6 tot 6.2 en vanaf 6.6; H7; H9
Samenvatting Richtlijn scheiding en problemen bij jeugdigen
Kernaanbevelingen: blz. 5 t/m 8; H.1 Inleiding: blz. 12 t/m 17; H.2 Gevolgen van een ouderlijke
scheiding voor jeugdigen blz. 19 t/m 30; H.3 Aanbevelingen: blz. 47 t/m 50; H.4 Aanbevelingen: blz.
62 t/m 64
Samenvatting Richtlijn problematisch gehechtheid
H1; H3; H4; H5
Samenvatting alle te bestuderen PDF-documenten en extra stof
Werkkaart GMCP; Moeilijk verstaanbaar gedrag; LVB en ouderschap begeleiding tools;
Adviesrapport Expertteam ouderverstoting/complexe omgangsproblematiek; Wat werkt voor LVB
ouders?; Infosheets uitingen veilige en onveilige gehechtheidsrelaties; Voorkom dat gezinnen hun
problemen doorgeven; Zicht op loyaliteit bij adolescenten; Trauma-georienteerde hulp voor
kinderen met complex trauma in gezinsvervangende woonsituaties; Werkkaart KOPP/KOV;
Factsheet Exposure; ACT
N.B.: alle stof is zelf samengevat, behalve bij de samenvatting ‘adviesrapport expertteam ouderverstoting’. Hierbij heb ik
gebruik gemaakt van AI, i.v.m. vervelende stof om te lezen ;)
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
, Samenvatting Contextuele hulpverlening
Hoofdstuk 4. De dialoog
De dialoog aangaan is wanneer een contextueel hulpverlener een gesprek op gang probeert te
brengen over wat er is gebeurd of wat er tussen betrokkenen speelt. Het is een wezenlijke
ontmoeting die helend kan werken en is bedoeld om het vertrouwen tussen de client en zijn
belangrijke relaties weer te voeden en herstellen.
Door een cliënt te helpen de dialoog aan te gaan probeert de hulpverlener te bewerkstelligen dat
betrokkenen uit de context elkaar erkenning gaan geven voor geleden onrecht en voor verdiensten.
Dit draagt bij aan hun zelfafbakening – ik ben ik – en draagt ertoe bij dat zij op een andere manier
in hun leven en relaties komen te staan. Om een dialoog aan te kunnen gaan is de verwachting van
wederzijds respect noodzakelijk.
Het kan ook zo zijn dat een client uiteindelijk de dialoog niet durft aan te gaan. De angst voor
afwijzing of teleurstelling is dan (nog) te groot. De hulpverlener kan zijn cliënt dan vragen of er
iemand anders is met wie hij in gesprek zou kunnen gaan, een hulpbron. Een hulpbron kan een
belangrijke bron van erkenning zijn. Hulpbronnen hoeven niet persé personen te zijn, dit kunnen
ook ervaringen zijn.
Door de basishouding van de hulpverlener en door het aangaan van de dialoog kan er een proces
op gang komen dat ontschuldigen genoemd wordt. Het gaat hierbij om een volwassen hertaxatie
van wat er in iemands jeugd gebeurd is. Ontschuldigen is niet hetzelfde als vergeven. Bij vergeven
wordt de schuld erkend, maar degene die vergeeft rekent de schuld niet meer aan. Bij
ontschuldigen verdwijnt de beschuldigen door het begrip dat je weliswaar tekortgekomen bent,
maar dat de ander niet bij machte was om te geven wat je nodig had.
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
,Hoofdstuk 6. Meerzijdige gerichte partijdigheid
Kenmerkend voor de contextuele hulpverlening is de grondhouding van meerzijdig gerichte
partijdigheid (meerzijdig partijdig). Deze grondhouding is gebaseerd op de diepgewortelde
overtuiging dat het van belang is niet alleen de individuele client, maar ook iedere andere
betrokkene in zijn context recht te doen. Een contextueel hulpverlener heeft oog en hart voor
iedere betrokkene die beïnvloed wordt door zijn interventies. Meerzijdig partijdig betekend niet dat
je onpartijdig bent, maar het betekent dat je je wel altijd bewust van bent dat deze persoon niet op
zichzelf staat maar diep verbonden is met andere mensen uit zijn context. Het is van belang
erkenning te geven zonder daarbij een belangrijke ander af te vallen. Steun voor de één betekent
nooit afwijzing van de ander.
Er zijn een aantal valkuilen voor de meerzijdig partijdigheid:
1. Tempo: je kunt gemakkelijk te snel ook naast de andere betrokkenen uit de context willen
staan. Je schiet tekort in de steun en erkenning die een individu binnen het systeem nodig
heeft. Belangrijk is rust en tijd nemen.
2. Eigen trauma’s: als je als hulpverlener zelf een trauma hebt kost het moeite om meerzijdig
partijdig te zijn. Dit kan in de weg staan om voor beide partijen in te leven.
3. Cliënten willen dat de hulpverlener partijdig is: als hulpverlener dien je duidelijk te maken
dat je geen partij wilt kiezen voor de één tegen de ander, maar dat je wilt zoeken naar wat
voor iedere betrokkene het beste is.
4. De ernst van wat iemand heeft gedaan is groot: als hulpverlener kun je moeite hebben met
het menselijke in de veroorzaker daarvan te zien. Je zult in staat moeten zijn om de mens
achter het destructieve gedrag te zien.
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
, Hoofdstuk 7. Het begrip loyaliteit
Loyaliteit geeft verbondenheid en zekerheid in relaties. Toch kan loyaliteit ook belemmerend
werken: verbondenheid kan omslaan in gebondenheid, waardoor iemand moeite heeft om keuzes
te maken of zich verder te ontwikkelen.
De psychiater Nagy onderscheidt twee hoofdvormen van loyaliteit:
- Existentiële loyaliteit (zijnsloyaliteit): de verbondenheid die ontstaat door geboorte. Deze
trouw is enorm sterk en vrijwel onverwoestbaar, omdat ouders hun kinderen het leven
hebben gegeven. Zelfs als ouders afwezig zijn of ernstige fouten hebben gemaakt, blijft
deze verbondenheid bestaan. Als hulpverlener is het belangrijk hiermee zorgvuldig om te
gaan. Ook wanneer ouders tekortschieten, is het beter om erkenning te geven aan het leed
van het kind zonder de ouder volledig af te wijzen.
- Verworven loyaliteit: loyaliteit die ontstaat in de relatie door wederzijdse inspanning en zorg.
Ouders tonen liefde en zorg, terwijl kinderen investeren met aandacht, tekeningen of ander
contact. Deze vorm bestaat niet alleen tussen biologische ouders en kinderen, maar kan
zich ook ontwikkelen tussen pleegouders, adoptieouders of andere belangrijke personen.
Naast deze twee hoofdvormen zijn er verschillende uitwerkingen van loyaliteit:
- Primaire loyaliteit: de basisloyaliteit tussen ouders en kinderen.
- Verticale loyaliteit: de loyaliteit met (over)grootouders en eerdere generaties.
- Horizontale loyaliteit: de loyaliteit tussen broers, zussen, partners, vrienden en andere
gelijken.
- Gespleten loyaliteit: een kind mag of kan niet loyaal zijn aan beide ouders, maar wordt
gedwongen partij te kiezen. Dit is schadelijk voor de ontwikkeling van het kind.
- Loyaliteitsconflicten: botsingen tussen verschillende loyaliteiten.
- Onzichtbare (verborgen) loyaliteit: wanneer een kind niet openlijk loyaal mag of kan zijn aan
één of beide ouders, zoekt het indirecte manieren. Dit kan zichtbaar worden door zich af te
zetten tegen pleegouders of krampachtig vast te houden aan gewoonten uit het gezin van
herkomst. Onzichtbare loyaliteit is vaak moeilijk te herkennen omdat deze meestal
onbewust wordt vormgegeven.
Iedereen heeft in het leven met loyaliteiten te maken. Voor hulpverleners is het belangrijk om
cliënten te helpen ruimte te vinden om hun loyaliteiten op een constructieve manier te beleven. Dit
kan door ouders niet negatief neer te zetten en cliënten te ondersteunen in het begrijpen van hun
gehechtheid. Waar cliënten de mogelijkheid krijgen om trouw te zijn aan hun belangrijke relaties,
heeft dit een positieve invloed op hun welzijn en persoonlijke ontwikkeling.
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
Samenvatting Contextuele hulpverlening
H4 blz 30 t/m 34 - de Dialoog; H6 blz 48 t/m 51 - Meerzijdig gerichte partijdigheid; H7 blz. 54 t/m
68 - Het begrip Loyaliteit
Samenvatting Systeemgericht werken in sociale beroepen
Inleiding: tabel 1 - blz 15 t/m 17; H1 - blz. 60 t/m 61; H2 - blz. 82 t/m 91; H5 - blz. 177 t/m 199 Tijd;
H8 - blz. 279 t/m 289 Beschermjassen; H11 - blz. 307 t/m 313 – Gezinstherapie; H14 - blz. 335 t/m
343 – Presentie; H16 - blz. 353 t/m 359 - Signs of Safety
Samenvatting Met nieuwe ogen
H5 blz. 196 t/m 220; H7 blz. 286 t/m 313; H8 blz. 341 t/m 355
Samenvatting 1Gezin1Plan
Blz. 24/30; Blz. 34/76; Blz. 78/104; Blz. 108/127
Samenvatting Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling
H1; H2; H3; H5
Samenvatting De mijne zijn de liefste
H1 t/m H5; H6 tot 6.2 en vanaf 6.6; H7; H9
Samenvatting Richtlijn scheiding en problemen bij jeugdigen
Kernaanbevelingen: blz. 5 t/m 8; H.1 Inleiding: blz. 12 t/m 17; H.2 Gevolgen van een ouderlijke
scheiding voor jeugdigen blz. 19 t/m 30; H.3 Aanbevelingen: blz. 47 t/m 50; H.4 Aanbevelingen: blz.
62 t/m 64
Samenvatting Richtlijn problematisch gehechtheid
H1; H3; H4; H5
Samenvatting alle te bestuderen PDF-documenten en extra stof
Werkkaart GMCP; Moeilijk verstaanbaar gedrag; LVB en ouderschap begeleiding tools;
Adviesrapport Expertteam ouderverstoting/complexe omgangsproblematiek; Wat werkt voor LVB
ouders?; Infosheets uitingen veilige en onveilige gehechtheidsrelaties; Voorkom dat gezinnen hun
problemen doorgeven; Zicht op loyaliteit bij adolescenten; Trauma-georienteerde hulp voor
kinderen met complex trauma in gezinsvervangende woonsituaties; Werkkaart KOPP/KOV;
Factsheet Exposure; ACT
N.B.: alle stof is zelf samengevat, behalve bij de samenvatting ‘adviesrapport expertteam ouderverstoting’. Hierbij heb ik
gebruik gemaakt van AI, i.v.m. vervelende stof om te lezen ;)
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
, Samenvatting Contextuele hulpverlening
Hoofdstuk 4. De dialoog
De dialoog aangaan is wanneer een contextueel hulpverlener een gesprek op gang probeert te
brengen over wat er is gebeurd of wat er tussen betrokkenen speelt. Het is een wezenlijke
ontmoeting die helend kan werken en is bedoeld om het vertrouwen tussen de client en zijn
belangrijke relaties weer te voeden en herstellen.
Door een cliënt te helpen de dialoog aan te gaan probeert de hulpverlener te bewerkstelligen dat
betrokkenen uit de context elkaar erkenning gaan geven voor geleden onrecht en voor verdiensten.
Dit draagt bij aan hun zelfafbakening – ik ben ik – en draagt ertoe bij dat zij op een andere manier
in hun leven en relaties komen te staan. Om een dialoog aan te kunnen gaan is de verwachting van
wederzijds respect noodzakelijk.
Het kan ook zo zijn dat een client uiteindelijk de dialoog niet durft aan te gaan. De angst voor
afwijzing of teleurstelling is dan (nog) te groot. De hulpverlener kan zijn cliënt dan vragen of er
iemand anders is met wie hij in gesprek zou kunnen gaan, een hulpbron. Een hulpbron kan een
belangrijke bron van erkenning zijn. Hulpbronnen hoeven niet persé personen te zijn, dit kunnen
ook ervaringen zijn.
Door de basishouding van de hulpverlener en door het aangaan van de dialoog kan er een proces
op gang komen dat ontschuldigen genoemd wordt. Het gaat hierbij om een volwassen hertaxatie
van wat er in iemands jeugd gebeurd is. Ontschuldigen is niet hetzelfde als vergeven. Bij vergeven
wordt de schuld erkend, maar degene die vergeeft rekent de schuld niet meer aan. Bij
ontschuldigen verdwijnt de beschuldigen door het begrip dat je weliswaar tekortgekomen bent,
maar dat de ander niet bij machte was om te geven wat je nodig had.
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
,Hoofdstuk 6. Meerzijdige gerichte partijdigheid
Kenmerkend voor de contextuele hulpverlening is de grondhouding van meerzijdig gerichte
partijdigheid (meerzijdig partijdig). Deze grondhouding is gebaseerd op de diepgewortelde
overtuiging dat het van belang is niet alleen de individuele client, maar ook iedere andere
betrokkene in zijn context recht te doen. Een contextueel hulpverlener heeft oog en hart voor
iedere betrokkene die beïnvloed wordt door zijn interventies. Meerzijdig partijdig betekend niet dat
je onpartijdig bent, maar het betekent dat je je wel altijd bewust van bent dat deze persoon niet op
zichzelf staat maar diep verbonden is met andere mensen uit zijn context. Het is van belang
erkenning te geven zonder daarbij een belangrijke ander af te vallen. Steun voor de één betekent
nooit afwijzing van de ander.
Er zijn een aantal valkuilen voor de meerzijdig partijdigheid:
1. Tempo: je kunt gemakkelijk te snel ook naast de andere betrokkenen uit de context willen
staan. Je schiet tekort in de steun en erkenning die een individu binnen het systeem nodig
heeft. Belangrijk is rust en tijd nemen.
2. Eigen trauma’s: als je als hulpverlener zelf een trauma hebt kost het moeite om meerzijdig
partijdig te zijn. Dit kan in de weg staan om voor beide partijen in te leven.
3. Cliënten willen dat de hulpverlener partijdig is: als hulpverlener dien je duidelijk te maken
dat je geen partij wilt kiezen voor de één tegen de ander, maar dat je wilt zoeken naar wat
voor iedere betrokkene het beste is.
4. De ernst van wat iemand heeft gedaan is groot: als hulpverlener kun je moeite hebben met
het menselijke in de veroorzaker daarvan te zien. Je zult in staat moeten zijn om de mens
achter het destructieve gedrag te zien.
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
, Hoofdstuk 7. Het begrip loyaliteit
Loyaliteit geeft verbondenheid en zekerheid in relaties. Toch kan loyaliteit ook belemmerend
werken: verbondenheid kan omslaan in gebondenheid, waardoor iemand moeite heeft om keuzes
te maken of zich verder te ontwikkelen.
De psychiater Nagy onderscheidt twee hoofdvormen van loyaliteit:
- Existentiële loyaliteit (zijnsloyaliteit): de verbondenheid die ontstaat door geboorte. Deze
trouw is enorm sterk en vrijwel onverwoestbaar, omdat ouders hun kinderen het leven
hebben gegeven. Zelfs als ouders afwezig zijn of ernstige fouten hebben gemaakt, blijft
deze verbondenheid bestaan. Als hulpverlener is het belangrijk hiermee zorgvuldig om te
gaan. Ook wanneer ouders tekortschieten, is het beter om erkenning te geven aan het leed
van het kind zonder de ouder volledig af te wijzen.
- Verworven loyaliteit: loyaliteit die ontstaat in de relatie door wederzijdse inspanning en zorg.
Ouders tonen liefde en zorg, terwijl kinderen investeren met aandacht, tekeningen of ander
contact. Deze vorm bestaat niet alleen tussen biologische ouders en kinderen, maar kan
zich ook ontwikkelen tussen pleegouders, adoptieouders of andere belangrijke personen.
Naast deze twee hoofdvormen zijn er verschillende uitwerkingen van loyaliteit:
- Primaire loyaliteit: de basisloyaliteit tussen ouders en kinderen.
- Verticale loyaliteit: de loyaliteit met (over)grootouders en eerdere generaties.
- Horizontale loyaliteit: de loyaliteit tussen broers, zussen, partners, vrienden en andere
gelijken.
- Gespleten loyaliteit: een kind mag of kan niet loyaal zijn aan beide ouders, maar wordt
gedwongen partij te kiezen. Dit is schadelijk voor de ontwikkeling van het kind.
- Loyaliteitsconflicten: botsingen tussen verschillende loyaliteiten.
- Onzichtbare (verborgen) loyaliteit: wanneer een kind niet openlijk loyaal mag of kan zijn aan
één of beide ouders, zoekt het indirecte manieren. Dit kan zichtbaar worden door zich af te
zetten tegen pleegouders of krampachtig vast te houden aan gewoonten uit het gezin van
herkomst. Onzichtbare loyaliteit is vaak moeilijk te herkennen omdat deze meestal
onbewust wordt vormgegeven.
Iedereen heeft in het leven met loyaliteiten te maken. Voor hulpverleners is het belangrijk om
cliënten te helpen ruimte te vinden om hun loyaliteiten op een constructieve manier te beleven. Dit
kan door ouders niet negatief neer te zetten en cliënten te ondersteunen in het begrijpen van hun
gehechtheid. Waar cliënten de mogelijkheid krijgen om trouw te zijn aan hun belangrijke relaties,
heeft dit een positieve invloed op hun welzijn en persoonlijke ontwikkeling.
Complexe opvoedsituaties en systemisch werken - Samenvatting
