Overheid en Privaatrecht
Jurisprudentie
2020/2021
K. Kana 1
,Inhoudsopgave
College 1A: ................................................................................................................................................. 4
Heesch/Van den Akker .......................................................................................................................................... 4
Van Gog/Nederweert ............................................................................................................................................ 5
Duwbak Linda........................................................................................................................................................ 5
Tijdelijke illegale Amelandse benzinepomp II ....................................................................................................... 6
Biolicious ............................................................................................................................................................... 6
College 1B: ................................................................................................................................................. 6
Van Vlodrop........................................................................................................................................................... 6
Pannekoekhuis de Kabouter.................................................................................................................................. 7
De Wouwse Tol...................................................................................................................................................... 7
College 2A .................................................................................................................................................. 8
Windmill ................................................................................................................................................................ 8
De Pina/Helmond .................................................................................................................................................. 8
Kunst- en Antiekstudio Lelystad ............................................................................................................................ 8
Kabayel .................................................................................................................................................................. 9
Brandweerkosten .................................................................................................................................................. 9
Amsterdam/IKON ................................................................................................................................................ 10
Amsterdam/Geschiere ........................................................................................................................................ 11
College 2B ................................................................................................................................................ 11
Urgenda............................................................................................................................................................... 11
Luchtkwaliteit ...................................................................................................................................................... 12
Luchtkwaliteit (gebodsactie) ............................................................................................................................... 13
Staat/Magnus ..................................................................................................................................................... 14
Kostenverhaal meerkosten belastingheffing ...................................................................................................... 14
Staat/Privacy First ............................................................................................................................................... 15
College 3B: ............................................................................................................................................... 16
Toepasselijkheid abbb’s ...................................................................................................................................... 16
Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio ............................................................................. 16
Stichting Impuls ................................................................................................................................................... 17
College 4A: ............................................................................................................................................... 17
Etam/Zoetermeer ................................................................................................................................................ 17
Rederij Volendam ................................................................................................................................................ 18
Bronckhorst/Ronin .............................................................................................................................................. 18
Toepassing beleid bij canon voor erfpacht ......................................................................................................... 19
College 5B: ............................................................................................................................................... 20
2
, Schadeverzoek reclamemasteigenaar ................................................................................................................ 20
Schadeverzoek voor overschrijding redelijke termijn zonder voorafgaande aansprakelijkstelling/verzoek ? ... 20
College 6A: ............................................................................................................................................... 20
Hoogheemraadschap/Götte ............................................................................................................................... 20
Publiek domein/Noordzee ................................................................................................................................... 21
K. Kana 3
, College 1A:
Heesch/Van den Akker
Van den Akker wil een uitweg maken vanaf zijn huis tot aan de openbare weg. Hiervoor heeft hij
een vergunning nodig, omdat die uitweg over een stuk van de berm komt, en de berm is eigendom
van de gemeente. Van den Akker krijgt de vergunning, maar moet ook meer dan 3000 euro
betalen aan de gemeente als vergoeding voor het gebruik van de berm van de gemeente. Dit doet
hij en hij stelt geen bezwaar in tegen dit besluit. Uit een latere uitspraak van de ABRvS blijkt dat
deze vergoedingsregeling in strijd is met de wet en daarom onverbindend is. Van den Akker wil de
3000 euro vergoeding terug omdat deze volgens hem onverschuldigd is betaald. De gemeente
weigert het geld terug te betalen, Hierop gaat van den Akker in beroep bij de bestuursrechter.
Deze verklaart hem niet-ontvankelijk en verwijst hem naar de burgerlijke rechter, omdat het
volgens hem een privaatrechtelijke aangelegenheid betreft. Hierop gaat van den Akker naar de
burgerlijke rechter.
De Rechtbank en het Hof wijzen de vordering van Van den Akker toe. De gemeente gaat in
cassatie en stelt dat zijn besluit op bezwaar formele rechtskracht heeft gekregen en de burgerlijke
rechter daarom van de rechtmatigheid van dat besluit dient uit te gaan.
HR:
Wanneer tegen een beschikking een met voldoende waarborgen omklede rechtsgang bij de
bestuursrechter heeft opengestaan en deze beroepsgang niet is gebruikt, dient de burgerlijke
rechter ervan uit te gaan dat de betreffende beschikking rechtmatig is. Dit vloeit voort uit het
beginsel van formele rechtskracht. Dit geldt ook wanneer zeer waarschijnlijk is dat het betreffende
besluit zou zijn vernietigd als er wel tijdig beroep was ingesteld. Heel soms moet echter een
uitzondering op het beginsel van formele rechtskracht worden gemaakt: dit is het geval wanneer
bezwaren tegen het beginsel zeer klemmend worden door de bijzondere omstandigheden van het
geval. In dit geval is het van den Akker niet aan te rekenen dat hij geen beroep heeft ingesteld
tegen het besluit dat bepaalde dat hij de vergoeding moest betalen. De gemeente heeft haar best
gedaan om het vergoedingsbesluit op een privaatrechtelijke overeenkomst te laten lijken, maar dit
viel eigenlijk onder het bestuursrecht. Het beroep wordt verworpen.
Conclusie
Heeft tegen een beschikking van een bestuursorgaan beroep open gestaan op een bestuursrechter,
terwijl van deze mogelijkheid geen gebruik is gemaakt, dan heeft deze beschikking formele
rechtskracht voor de burgerlijke rechter. Deze dient uit te gaan van de rechtmatigheid van de
beschikking. Een uitzondering kan zich voordoen, wanneer het betrokkene niet valt aan te rekenen
dat hij niet in beroep is gegaan.
Noot
Hoofdregel: indien tegen een beschikking een met voldoende waarborgen omklede rechtsgang
heeft opengestaan, en dit beroep is niet ingesteld, dan moet de burgerlijke rechter van de
rechtsgeldigheid van die beschikking uitgaan. Maar van groot belang is dat het blijkens dit arrest
uitzonderingen op die hoofdregel mogelijk zijn.
Interessant is dat de HR de regel iets anders formuleert dan hij tot dusverre deed. Gezegd wordt
dat de burgerlijke rechter, indien een met voldoende waarborgen omklede beroepsgang tegen een
beschikking niet is gebruikt, bij een geschil over de geldigheid van die beschikking ervan dient uit
te gaan 'dat die beschikking zowel wat haar wijze van totstandkoming als wat haar inhoud betreft
in overeenstemming is met de desbetreffende wettelijke voorschriften en algemene
rechtsbeginselen. De toevoeging 'en algemene rechtsbeginselen' is nieuw. Het arrest maakt nu een
uitzondering op de algemene regel, dit gebeurt nadat eerst is gesteld dat de hoofdregel blijft
gelden, ook wanneer dit tot gevolg heeft dat de burgerlijke rechter moet uitgaan van de
rechtsgeldigheid van een beschikking die zeker zou zijn vernietigd wanneer daartegen tijdig beroep
zou zijn ingesteld. Maar de daar aan verbonden bezwaren kunnen door bijkomende
omstandigheden zo klemmend worden, dat een uitzondering moet worden aanvaard. Dat was hier
op grond van 2 omstandigheden het geval:
4
Jurisprudentie
2020/2021
K. Kana 1
,Inhoudsopgave
College 1A: ................................................................................................................................................. 4
Heesch/Van den Akker .......................................................................................................................................... 4
Van Gog/Nederweert ............................................................................................................................................ 5
Duwbak Linda........................................................................................................................................................ 5
Tijdelijke illegale Amelandse benzinepomp II ....................................................................................................... 6
Biolicious ............................................................................................................................................................... 6
College 1B: ................................................................................................................................................. 6
Van Vlodrop........................................................................................................................................................... 6
Pannekoekhuis de Kabouter.................................................................................................................................. 7
De Wouwse Tol...................................................................................................................................................... 7
College 2A .................................................................................................................................................. 8
Windmill ................................................................................................................................................................ 8
De Pina/Helmond .................................................................................................................................................. 8
Kunst- en Antiekstudio Lelystad ............................................................................................................................ 8
Kabayel .................................................................................................................................................................. 9
Brandweerkosten .................................................................................................................................................. 9
Amsterdam/IKON ................................................................................................................................................ 10
Amsterdam/Geschiere ........................................................................................................................................ 11
College 2B ................................................................................................................................................ 11
Urgenda............................................................................................................................................................... 11
Luchtkwaliteit ...................................................................................................................................................... 12
Luchtkwaliteit (gebodsactie) ............................................................................................................................... 13
Staat/Magnus ..................................................................................................................................................... 14
Kostenverhaal meerkosten belastingheffing ...................................................................................................... 14
Staat/Privacy First ............................................................................................................................................... 15
College 3B: ............................................................................................................................................... 16
Toepasselijkheid abbb’s ...................................................................................................................................... 16
Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio ............................................................................. 16
Stichting Impuls ................................................................................................................................................... 17
College 4A: ............................................................................................................................................... 17
Etam/Zoetermeer ................................................................................................................................................ 17
Rederij Volendam ................................................................................................................................................ 18
Bronckhorst/Ronin .............................................................................................................................................. 18
Toepassing beleid bij canon voor erfpacht ......................................................................................................... 19
College 5B: ............................................................................................................................................... 20
2
, Schadeverzoek reclamemasteigenaar ................................................................................................................ 20
Schadeverzoek voor overschrijding redelijke termijn zonder voorafgaande aansprakelijkstelling/verzoek ? ... 20
College 6A: ............................................................................................................................................... 20
Hoogheemraadschap/Götte ............................................................................................................................... 20
Publiek domein/Noordzee ................................................................................................................................... 21
K. Kana 3
, College 1A:
Heesch/Van den Akker
Van den Akker wil een uitweg maken vanaf zijn huis tot aan de openbare weg. Hiervoor heeft hij
een vergunning nodig, omdat die uitweg over een stuk van de berm komt, en de berm is eigendom
van de gemeente. Van den Akker krijgt de vergunning, maar moet ook meer dan 3000 euro
betalen aan de gemeente als vergoeding voor het gebruik van de berm van de gemeente. Dit doet
hij en hij stelt geen bezwaar in tegen dit besluit. Uit een latere uitspraak van de ABRvS blijkt dat
deze vergoedingsregeling in strijd is met de wet en daarom onverbindend is. Van den Akker wil de
3000 euro vergoeding terug omdat deze volgens hem onverschuldigd is betaald. De gemeente
weigert het geld terug te betalen, Hierop gaat van den Akker in beroep bij de bestuursrechter.
Deze verklaart hem niet-ontvankelijk en verwijst hem naar de burgerlijke rechter, omdat het
volgens hem een privaatrechtelijke aangelegenheid betreft. Hierop gaat van den Akker naar de
burgerlijke rechter.
De Rechtbank en het Hof wijzen de vordering van Van den Akker toe. De gemeente gaat in
cassatie en stelt dat zijn besluit op bezwaar formele rechtskracht heeft gekregen en de burgerlijke
rechter daarom van de rechtmatigheid van dat besluit dient uit te gaan.
HR:
Wanneer tegen een beschikking een met voldoende waarborgen omklede rechtsgang bij de
bestuursrechter heeft opengestaan en deze beroepsgang niet is gebruikt, dient de burgerlijke
rechter ervan uit te gaan dat de betreffende beschikking rechtmatig is. Dit vloeit voort uit het
beginsel van formele rechtskracht. Dit geldt ook wanneer zeer waarschijnlijk is dat het betreffende
besluit zou zijn vernietigd als er wel tijdig beroep was ingesteld. Heel soms moet echter een
uitzondering op het beginsel van formele rechtskracht worden gemaakt: dit is het geval wanneer
bezwaren tegen het beginsel zeer klemmend worden door de bijzondere omstandigheden van het
geval. In dit geval is het van den Akker niet aan te rekenen dat hij geen beroep heeft ingesteld
tegen het besluit dat bepaalde dat hij de vergoeding moest betalen. De gemeente heeft haar best
gedaan om het vergoedingsbesluit op een privaatrechtelijke overeenkomst te laten lijken, maar dit
viel eigenlijk onder het bestuursrecht. Het beroep wordt verworpen.
Conclusie
Heeft tegen een beschikking van een bestuursorgaan beroep open gestaan op een bestuursrechter,
terwijl van deze mogelijkheid geen gebruik is gemaakt, dan heeft deze beschikking formele
rechtskracht voor de burgerlijke rechter. Deze dient uit te gaan van de rechtmatigheid van de
beschikking. Een uitzondering kan zich voordoen, wanneer het betrokkene niet valt aan te rekenen
dat hij niet in beroep is gegaan.
Noot
Hoofdregel: indien tegen een beschikking een met voldoende waarborgen omklede rechtsgang
heeft opengestaan, en dit beroep is niet ingesteld, dan moet de burgerlijke rechter van de
rechtsgeldigheid van die beschikking uitgaan. Maar van groot belang is dat het blijkens dit arrest
uitzonderingen op die hoofdregel mogelijk zijn.
Interessant is dat de HR de regel iets anders formuleert dan hij tot dusverre deed. Gezegd wordt
dat de burgerlijke rechter, indien een met voldoende waarborgen omklede beroepsgang tegen een
beschikking niet is gebruikt, bij een geschil over de geldigheid van die beschikking ervan dient uit
te gaan 'dat die beschikking zowel wat haar wijze van totstandkoming als wat haar inhoud betreft
in overeenstemming is met de desbetreffende wettelijke voorschriften en algemene
rechtsbeginselen. De toevoeging 'en algemene rechtsbeginselen' is nieuw. Het arrest maakt nu een
uitzondering op de algemene regel, dit gebeurt nadat eerst is gesteld dat de hoofdregel blijft
gelden, ook wanneer dit tot gevolg heeft dat de burgerlijke rechter moet uitgaan van de
rechtsgeldigheid van een beschikking die zeker zou zijn vernietigd wanneer daartegen tijdig beroep
zou zijn ingesteld. Maar de daar aan verbonden bezwaren kunnen door bijkomende
omstandigheden zo klemmend worden, dat een uitzondering moet worden aanvaard. Dat was hier
op grond van 2 omstandigheden het geval:
4
