Samenvatting boek middeleeuwen
De middeleeuwse wereld berust op drie pijlers
1. De antieke
2. De christelijke
3. De Germaanse
• Aanvankelijk bleven oude sociaaleconomische structuren overeind
Belangrijke ontwikkelingen in de middeleeuwen
- De staatsmacht
- De handelseconomie
- De burgerij
- De kerk
- Het intellectuele leven
Val west Romeinse rijk door volksverhuizingen
- Opkomst van de Franken
- Visigoten (westen) en Ostrogoten (oosten)
- Hunnen vanuit Azië
- Vandalen, die een bijzondere route maken naar Afrika
- Angelen en Saksen (verdreven Britse en Keltische bevolking)
- Friezen
• Volksverhuizing is misleidende term, want hierbij ging het vooral om invallende
volkeren die stammen/clans aan hun coalitie wilden toevoegen. Ook andersom,
want als er een machtige groepering was (voorbeeld Franken) dan wilde
stammen zich graag aansluiten.
Keizer Justinianus
- Maakte een eind aan de bedreiging van de Goten en maakte van het Oost-
Romeinse Rijk weer een krachtig geheel
Kerkvaders
- Grote christelijke denkers, intellectuelen, die vanwege hun blijvende invloed
kerkvaders werden genoemd
1. Ambrosius (Bisschop van Milaan)
2. Hieronymus (samensteller van Latijnse bijbelvertaling die als Vulgaat werd
aanvaard)
3. Augustinus van Hippo (schreef Confessiones en de civitate Dei, wat aanleiding
gaf voor de Visigoten om Rome in 410 te plunderen. Augustinus van Hippo was de
meest invloedrijke kerkvader).
4. Gregorius de Grote (Oost-Romeins gezagdrager, allerminst scheiding kerk en
staat nagestreefd. Hoeder van de christelijke samenleving, legde de basis voor
pauselijke staat).
Misvatting Germanen en Romeinen
, - Dat de Barbaarse Germanen met invallen een einde maakten aan het West-
Romeinse Rijk is onjuist. Voor de jaartelling onderhielden de Germanen en
Romeinen al het contact
- Germanen namen het christendom van de Romeinen over
- Onderbedorven Germanen tegenover decadente Romeinen is ook fout, wat
Duitse historici zeggen
• Germaans was een verzamelnaam voor alle bevolkingsgroepen boven de Rijn.
Het was geen identiteit, maar de stammen waren losse confederaties. Duitsland,
als Germany, heeft wel een Germaanse naam gekregen, waarschijnlijk door de
Romeinse geschiedschrijvers
Clovis en Frankische, Merovingische Rijk
- Merovingisch van stamvader Merovech
- Geen volksverhuizingen, zoals Germanen, maar rond de Maas en de Rijn hun
macht uitgebreid met veroveringen
- Franken breiden niet alleen naar het zuiden (Gallië), maar ook naar het oosten
(Beieren en Thüringen) uit
- Clovis was de eerste Germaanse koning die zich na overwinning bij Zulpich (496)
bekeerde tot katholicisme
- Na dood Clovis kregen zijn 4 zoons elk een deel van het Frankische Rijk
Frankische vorsten
- Dagobert (619-639): kwam met hofmeiers (hoofd van de paleishouders) die
macht uitoefende op Austrasië en Neustrië
- Pepijn I: Hofmeier van Austrasië, geldt als stamvader van de Karolingen
- Pepijn II: Hofmeier van Austrasië en Neustrië, noemde zich ‘vorst van de franken’
en liet Willibrord tot aartshertog benoemen.
- Karel Martel: zoon van Pepijn II, versloeg de Friezen en de Arabieren bij Poitiers
(732) 100 jaar na dood Mohammed en drong de Arabieren met hulp van Pepijn de
Korte terug tot Cordoba
- Pepijn de Korte: Bereikte compromis met de kerk ‘gunsten op verzoek van de
koning’. Begunstigden mochten land in vruchtgebruik houden, maar erkenden het
kerkelijk eigendom en betaalden belasting. Pepijn de Korte was de vader van
Karel de Grote.
Ging het Romeinse Rijk wel ten onder?
- Germanen kwamen niet om de Romeinse beschaving en cultuur te vernietigen,
maar juist om deze toe te eigenen
- Foederati (Germaanse bondgenoten van Rome)
- Ook op het gebied van politiek, godsdienst, krijgsdienst, literatuur en economie
werden de Romeinse tradities voortgezet
Bestuur en rechtspraak
- Verandering: West-Romeinse Keizer was verdwenen, wat dat betreft een breuk
- Continuïteit: onder de Frankische Koningen veranderde er feitelijk weinig qua
bestuur en rechtspraak, dus continuering
De middeleeuwse wereld berust op drie pijlers
1. De antieke
2. De christelijke
3. De Germaanse
• Aanvankelijk bleven oude sociaaleconomische structuren overeind
Belangrijke ontwikkelingen in de middeleeuwen
- De staatsmacht
- De handelseconomie
- De burgerij
- De kerk
- Het intellectuele leven
Val west Romeinse rijk door volksverhuizingen
- Opkomst van de Franken
- Visigoten (westen) en Ostrogoten (oosten)
- Hunnen vanuit Azië
- Vandalen, die een bijzondere route maken naar Afrika
- Angelen en Saksen (verdreven Britse en Keltische bevolking)
- Friezen
• Volksverhuizing is misleidende term, want hierbij ging het vooral om invallende
volkeren die stammen/clans aan hun coalitie wilden toevoegen. Ook andersom,
want als er een machtige groepering was (voorbeeld Franken) dan wilde
stammen zich graag aansluiten.
Keizer Justinianus
- Maakte een eind aan de bedreiging van de Goten en maakte van het Oost-
Romeinse Rijk weer een krachtig geheel
Kerkvaders
- Grote christelijke denkers, intellectuelen, die vanwege hun blijvende invloed
kerkvaders werden genoemd
1. Ambrosius (Bisschop van Milaan)
2. Hieronymus (samensteller van Latijnse bijbelvertaling die als Vulgaat werd
aanvaard)
3. Augustinus van Hippo (schreef Confessiones en de civitate Dei, wat aanleiding
gaf voor de Visigoten om Rome in 410 te plunderen. Augustinus van Hippo was de
meest invloedrijke kerkvader).
4. Gregorius de Grote (Oost-Romeins gezagdrager, allerminst scheiding kerk en
staat nagestreefd. Hoeder van de christelijke samenleving, legde de basis voor
pauselijke staat).
Misvatting Germanen en Romeinen
, - Dat de Barbaarse Germanen met invallen een einde maakten aan het West-
Romeinse Rijk is onjuist. Voor de jaartelling onderhielden de Germanen en
Romeinen al het contact
- Germanen namen het christendom van de Romeinen over
- Onderbedorven Germanen tegenover decadente Romeinen is ook fout, wat
Duitse historici zeggen
• Germaans was een verzamelnaam voor alle bevolkingsgroepen boven de Rijn.
Het was geen identiteit, maar de stammen waren losse confederaties. Duitsland,
als Germany, heeft wel een Germaanse naam gekregen, waarschijnlijk door de
Romeinse geschiedschrijvers
Clovis en Frankische, Merovingische Rijk
- Merovingisch van stamvader Merovech
- Geen volksverhuizingen, zoals Germanen, maar rond de Maas en de Rijn hun
macht uitgebreid met veroveringen
- Franken breiden niet alleen naar het zuiden (Gallië), maar ook naar het oosten
(Beieren en Thüringen) uit
- Clovis was de eerste Germaanse koning die zich na overwinning bij Zulpich (496)
bekeerde tot katholicisme
- Na dood Clovis kregen zijn 4 zoons elk een deel van het Frankische Rijk
Frankische vorsten
- Dagobert (619-639): kwam met hofmeiers (hoofd van de paleishouders) die
macht uitoefende op Austrasië en Neustrië
- Pepijn I: Hofmeier van Austrasië, geldt als stamvader van de Karolingen
- Pepijn II: Hofmeier van Austrasië en Neustrië, noemde zich ‘vorst van de franken’
en liet Willibrord tot aartshertog benoemen.
- Karel Martel: zoon van Pepijn II, versloeg de Friezen en de Arabieren bij Poitiers
(732) 100 jaar na dood Mohammed en drong de Arabieren met hulp van Pepijn de
Korte terug tot Cordoba
- Pepijn de Korte: Bereikte compromis met de kerk ‘gunsten op verzoek van de
koning’. Begunstigden mochten land in vruchtgebruik houden, maar erkenden het
kerkelijk eigendom en betaalden belasting. Pepijn de Korte was de vader van
Karel de Grote.
Ging het Romeinse Rijk wel ten onder?
- Germanen kwamen niet om de Romeinse beschaving en cultuur te vernietigen,
maar juist om deze toe te eigenen
- Foederati (Germaanse bondgenoten van Rome)
- Ook op het gebied van politiek, godsdienst, krijgsdienst, literatuur en economie
werden de Romeinse tradities voortgezet
Bestuur en rechtspraak
- Verandering: West-Romeinse Keizer was verdwenen, wat dat betreft een breuk
- Continuïteit: onder de Frankische Koningen veranderde er feitelijk weinig qua
bestuur en rechtspraak, dus continuering
