Hoofdstuk 11 Het adoptierecht
11.1 Inleiding
Adoptierecht is geregeld in titel 12 van Boek 1. Is nauw verwant met het afstammingsrecht.
Adoptie is geen afstamming, maar heeft wel dezelfde gevolgen.
Adoptie is een beslissing van de rechter waarbij het kind tot zijn adoptieouders in een
familierechtelijke betrekking in de zin van art 1:197 komt te staan, terwijl de
afstammingsband met zijn eigen ouders geheel wordt doorgesneden.
Adoptie zoals die geregeld is in de artikelen 1:227-232 heeft alleen betrekking op adopties
van in NL geboren kinderen binnen de Nederlandse jurisdictie. Vaak stiefouderadopties, en
partneradopties door meemoeders. Voor adopties voor kinderen uit het buitenland bestaat
internationale regelgeving namelijk het Haagse adoptieverdrag. Daarnaast regelt de wet
Wobka de Nederlandse regelgeving voor deze adopties.
11.2 Kenmerken en beginselen
Een kenmerk van het adoptierecht is dat het dwingend recht is. Het belang van het kind is
een leidend beginsel binnen het adoptierecht. Adoptie was oorspronkelijk bedoeld als een
maatregel van kinderbescherming. Gelet op het belang van het kind en de bescherming van
het gezinsleven met de ouders kan de band tussen het kind en de eigen ouders niet
makkelijk worden doorgesneden. De beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit spelen
daarbij een rol. Tussenkomst van de rechter is verplicht; doet recht aan deze beginselen en
art. 8 EVRM.
11.3 Belangrijke ontwikkelingen
Het adoptierecht werd in 1956 opgenomen in ons BW, oorspronkelijk als
kinderbeschermingsmaatregel. Gaandeweg is de maatschappelijke betekenis van adoptie
deels veranderd in een maatregel om kinderloze volwassenen kinderen te geven. Er is een
ontwikkeling naar een verruiming en versoepeling van de vereisten voor adoptie gaande.
11.4 De rechtsgevolgen van adoptie
Adoptie leidt tot het ontstaan van een familierechtelijke betrekking tussen het kind, zijn
ouders en diens bloedverwanten (art 1:197). Moeder van een kind is de vrouw die het kind
geadopteerd heeft (art. 1:198 lid 1 sub e BW) en vader is de man die het kind geadopteerd
heeft (art. 1:199 onder e). Door de (fictieve) afstamming krijgt het kind dus een
rechtsbetrekking tot zijn moeder en vader, broers en zussen, opa’s en oma’s, enz.
De banden met de oorspronkelijke ouders worden doorgesneden = sterke adoptie.
Zwakke adoptie: de banden met de oorspronkelijke ouders worden niet of niet helemaal
verbroken. Kennen we niet in NL. Alle rechtsgevolgen van het zijn van ouder en kind zijn ook
na adoptie van toepassing.
11.5 Verhouding tot andere rechtsgebieden
Adoptierecht en afstammingsrecht zijn nauw verwant: in beide gevallen ontstaat een
familierechtelijke betrekking tussen ouders en kind. Kinderen en ouders komen door het
adoptie- en afstammingsrecht in een juridische ouder- kindrelatie te staan. Gezag is te
onderscheiden van adoptie (en afstamming): het is een rechtsverhouding tussen de gezag
11.1 Inleiding
Adoptierecht is geregeld in titel 12 van Boek 1. Is nauw verwant met het afstammingsrecht.
Adoptie is geen afstamming, maar heeft wel dezelfde gevolgen.
Adoptie is een beslissing van de rechter waarbij het kind tot zijn adoptieouders in een
familierechtelijke betrekking in de zin van art 1:197 komt te staan, terwijl de
afstammingsband met zijn eigen ouders geheel wordt doorgesneden.
Adoptie zoals die geregeld is in de artikelen 1:227-232 heeft alleen betrekking op adopties
van in NL geboren kinderen binnen de Nederlandse jurisdictie. Vaak stiefouderadopties, en
partneradopties door meemoeders. Voor adopties voor kinderen uit het buitenland bestaat
internationale regelgeving namelijk het Haagse adoptieverdrag. Daarnaast regelt de wet
Wobka de Nederlandse regelgeving voor deze adopties.
11.2 Kenmerken en beginselen
Een kenmerk van het adoptierecht is dat het dwingend recht is. Het belang van het kind is
een leidend beginsel binnen het adoptierecht. Adoptie was oorspronkelijk bedoeld als een
maatregel van kinderbescherming. Gelet op het belang van het kind en de bescherming van
het gezinsleven met de ouders kan de band tussen het kind en de eigen ouders niet
makkelijk worden doorgesneden. De beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit spelen
daarbij een rol. Tussenkomst van de rechter is verplicht; doet recht aan deze beginselen en
art. 8 EVRM.
11.3 Belangrijke ontwikkelingen
Het adoptierecht werd in 1956 opgenomen in ons BW, oorspronkelijk als
kinderbeschermingsmaatregel. Gaandeweg is de maatschappelijke betekenis van adoptie
deels veranderd in een maatregel om kinderloze volwassenen kinderen te geven. Er is een
ontwikkeling naar een verruiming en versoepeling van de vereisten voor adoptie gaande.
11.4 De rechtsgevolgen van adoptie
Adoptie leidt tot het ontstaan van een familierechtelijke betrekking tussen het kind, zijn
ouders en diens bloedverwanten (art 1:197). Moeder van een kind is de vrouw die het kind
geadopteerd heeft (art. 1:198 lid 1 sub e BW) en vader is de man die het kind geadopteerd
heeft (art. 1:199 onder e). Door de (fictieve) afstamming krijgt het kind dus een
rechtsbetrekking tot zijn moeder en vader, broers en zussen, opa’s en oma’s, enz.
De banden met de oorspronkelijke ouders worden doorgesneden = sterke adoptie.
Zwakke adoptie: de banden met de oorspronkelijke ouders worden niet of niet helemaal
verbroken. Kennen we niet in NL. Alle rechtsgevolgen van het zijn van ouder en kind zijn ook
na adoptie van toepassing.
11.5 Verhouding tot andere rechtsgebieden
Adoptierecht en afstammingsrecht zijn nauw verwant: in beide gevallen ontstaat een
familierechtelijke betrekking tussen ouders en kind. Kinderen en ouders komen door het
adoptie- en afstammingsrecht in een juridische ouder- kindrelatie te staan. Gezag is te
onderscheiden van adoptie (en afstamming): het is een rechtsverhouding tussen de gezag
