Aardrijkskunde Hoofdstuk 3
Klimaat en landschapszones
Paragraaf 1 Leven in een broeikas
De zon stuurt veel kortgolvige zonnestraling naar de aarde toe. Niet al deze
binnenkomende straling komt door de atmosfeer heen:
➔ 20% van de straling wordt opgenomen door stoffen(bvb ozonlaag van O3).
Die beschermt een deel van de voor mens en dier schadelijke ultraviolette
straling,
➔ 25% wordt teruggekaatst door wolken, stof- en ijsdeeltjes. Dit vindt ook op het
aardoppervlak plaats(5%): bij sneeuw en wit zand [Bij lage invalshoek van de
zon en lichte kleur van het aardoppervlak.] Oceaan?
➔ 50% van de kortgolvige straling wordt door het aardoppervlak geabsorbeerd
met opwarming van het aardoppervlak als gevolg.
De opgewarmde aarde zendt ook weer straling uit: langgolvige straling, die je niet
kunt zien maar kunt voelen als warmte. Slechts 10% van deze warmte verdwijnt naar
de ruimte → 90% wordt opgenomen door de atmosfeer(door o.a H2O, CO2, CH4).
Men noemt dit natuurlijke verschijnsel van opwarming van de atmosfeer door
absorptie het broeikaseffect.
Broeikas: zonnestraling komt ongestoord binnen, warmte kan er moeilijk weer uit. De
atmosfeer absorbeert de langgolvige straling van de aarde dus véél beter dan de kortgolvige
straling van de zon.
Versterkt broeikaseffect
Omdat wij mensen bij verbrandingsprocessen veel broeikasgassen in de lucht
brengen, wordt het broeikaseffect versterkt. De warmte ontsnapt dus nog minder
goed, en de aarde zal warmer worden en minder leefbaar.
,Verschil tussen alle inkomende en uitgaande straling op een bepaalde plaats noem
je de stralingsbalans. Kan positief zijn (stralingsoverschot) of negatief
(stralingstekort) en verschilt per plaats op aarde.
, Belangrijk hierbij is de invalshoek van de zonnestraling;; deze invalshoek bepaalt de
hoeveelheid zonnestraling die per oppervlakte-eenheid de atmosfeer binnenkomt.
= de stralingsdichtheid
Lage breedten (Tropen) is de stralingsdichtheid hoog door de hoge stand van de
zon. Op hoge breedten ligt hij duidelijk lager. Alleen in het zomerseizoen kan de
langere dag (meer uren zonlicht) de lage stralingsdichtheid wat compenseren.
Eigenlijk zou het dus in de tropen steeds maar warmer moeten worden en de hogere
gebieden steeds kouder. Dit is niet zo, door het natuurlijke streven van de aarde
naar evenwicht in de energiebalans. Hierdoor ontstaat transport van warmte.
Klimaat en landschapszones
Paragraaf 1 Leven in een broeikas
De zon stuurt veel kortgolvige zonnestraling naar de aarde toe. Niet al deze
binnenkomende straling komt door de atmosfeer heen:
➔ 20% van de straling wordt opgenomen door stoffen(bvb ozonlaag van O3).
Die beschermt een deel van de voor mens en dier schadelijke ultraviolette
straling,
➔ 25% wordt teruggekaatst door wolken, stof- en ijsdeeltjes. Dit vindt ook op het
aardoppervlak plaats(5%): bij sneeuw en wit zand [Bij lage invalshoek van de
zon en lichte kleur van het aardoppervlak.] Oceaan?
➔ 50% van de kortgolvige straling wordt door het aardoppervlak geabsorbeerd
met opwarming van het aardoppervlak als gevolg.
De opgewarmde aarde zendt ook weer straling uit: langgolvige straling, die je niet
kunt zien maar kunt voelen als warmte. Slechts 10% van deze warmte verdwijnt naar
de ruimte → 90% wordt opgenomen door de atmosfeer(door o.a H2O, CO2, CH4).
Men noemt dit natuurlijke verschijnsel van opwarming van de atmosfeer door
absorptie het broeikaseffect.
Broeikas: zonnestraling komt ongestoord binnen, warmte kan er moeilijk weer uit. De
atmosfeer absorbeert de langgolvige straling van de aarde dus véél beter dan de kortgolvige
straling van de zon.
Versterkt broeikaseffect
Omdat wij mensen bij verbrandingsprocessen veel broeikasgassen in de lucht
brengen, wordt het broeikaseffect versterkt. De warmte ontsnapt dus nog minder
goed, en de aarde zal warmer worden en minder leefbaar.
,Verschil tussen alle inkomende en uitgaande straling op een bepaalde plaats noem
je de stralingsbalans. Kan positief zijn (stralingsoverschot) of negatief
(stralingstekort) en verschilt per plaats op aarde.
, Belangrijk hierbij is de invalshoek van de zonnestraling;; deze invalshoek bepaalt de
hoeveelheid zonnestraling die per oppervlakte-eenheid de atmosfeer binnenkomt.
= de stralingsdichtheid
Lage breedten (Tropen) is de stralingsdichtheid hoog door de hoge stand van de
zon. Op hoge breedten ligt hij duidelijk lager. Alleen in het zomerseizoen kan de
langere dag (meer uren zonlicht) de lage stralingsdichtheid wat compenseren.
Eigenlijk zou het dus in de tropen steeds maar warmer moeten worden en de hogere
gebieden steeds kouder. Dit is niet zo, door het natuurlijke streven van de aarde
naar evenwicht in de energiebalans. Hierdoor ontstaat transport van warmte.
