Hoorcolleges PSKA
HOORCOLLEGE 1
Socialisatie proces waarbij kinderen kennis, vaardigheden en gedragingen
verkrijgen/aanleren en overtuigingen, waarden en normen eigen maken die eigen zijn aan
een bepaald e cultuur/samenleving, waardoor ze in staat zijn om te participeren.
Psychodynamische benadering (Freud)
- Driften (agressieve of seksuele impulsen) vanuit een sterke intrinsieke energie. Dit
staat in conflict met de omgeving.
- Externe controle interne controle/ identificatie (super-ego)
Taak van de ouders is om het kind te leren om impulsen te beheersen, om te buigen of uit te
stellen.
Zelfregulatie:
- Block & Block ego-controle en ego-resiliency
- Rothbart effort control
Langeveld je moet je zo min mogelijk met het kind bemoeien, anders wordt het verwend.
Wel moesten ouders zorgen dat het kind mondig wordt zodat het verantwoordelijke
zelfbepaling krijgt.
Spock kinderen worden gezien als individuen. Ouders moeten ook warm zijn naar hun
kind toe.
Begin 20e eeuw behaviorisme; klassieke conditionering (Watson); operante
conditionering (Skinner)
- Whatson een kind is een onbeschreven blad. Gedrag is aan te leren (nurture).
Nadruk op uiterlijk gedrag en het versterken van associaties.
- Skinner operante conditionering. Aanleren van gewenst gedrag. Gebruik maken
van bekrachtiging. Positief gedrag bekrachtigen, negatief gedrag straffen.
Patterson; coercion cycle
1. Moeder dringt op aversieve manier binnen in de activiteit van het kind
2. Het kind gaat in tegen aanval
3. Moeder stopt met berispen
a. Effect korte termijn; kind stopt met zeiken
b. Effect lange termijn: kind leert dat de moeder uiteindelijk toch toegeeft
4. Het kind staakt de tegen aanval
Sociaal cognitieve leertheorie je leert door observeren en imiteren (bandura). Hierbij is
motivatie en zelfredzaamheid (self-efficacy) van belang
- Taak van de ouders is om een goed rolmodel te zijn.
Socialisatie wordt ook wel eens gezien als het resultaat van evolutie. Het kind heeft
aangeboren neigingen om bij de ouder bescherming te zoeken in geval van stress, gevaar of
ziekte. Taak van de ouders hierin is ingaan op de behoeften van een kind. Ook is het van
belang om in kritieke perioden kinderen iets aan te leren.
Hechting is niet alleen gebaseerd op dingen als voeding maar ook op warmte.
,Hoorcolleges PSKA
Socialisatieprocessen en mechanismen
- Samenhang versus causaliteit; uni directioneel/directioneel/transactioneel
(bidirectioneel overtijd)
- Moderatie
- Mediatie/indirecte effecten
Opvoeding richting het gedrag van het kind:
Opvoeden als democratie
- lewin, lippit and white; autoritaire opvoeding, democratische
opvoeding en laisses-faire. Democratische opvoedstijl gaf de
beste resultaten.
- Baldwin; verfijning van de democratische stijl warm
democratie / sientific democratie. Autoritatieve en laisser-
faire zijn schadelijk.
- Diana Baumrind; autoritatief, onverschillig, autoritair en
permissief.
- Helicopter parenting alle moeilijke dingen en tegenslagen worden al door de
ouders weggehaald zodat het kind hier geen last van heeft.
Opvoedingsdimensies
- Kinderen hebben warmte en ondersteuning nodig, een beschermende omgeving
- Kinderen hebben ook controle nodig maar wel tot in zekere zin. Overdracht van
kennis, waarden en normen om zo structuur te bieden.
Gedrag van het kind richting opvoeding:
Kind kenmerken kunnen hun omgeving beïnvloeden evocatieve processen.
- Kinderen lokken gedrag uit bij hun ouders.
Gen-omgevingsinteracties in hoeverre hebben genen invloed op het gedrag.
Angstig kind Meer controle
Interacties tussen kind en opvoeding richting de sociale ontwikkeling van het kind:
Moderator effect een relatie model. 3e variabele
beïnvloed de relatie.
Angstig teruggetrokken kind die met harde discipline
wordt opgevoed toont meer agressie en meer
depressie. Wanneer er weinig harde discipline is,is
hier minder sprake van.
Diathesis-stress model / dual-risk model kwetsbaarheidsmodel (negatief)
Differential susceptibility model kan ook positief uitvallen
Gedrag van kind via opvoeding richting sociale ontwikkeling
van het kind:
Direct en indirect effect. De 3e variabele verklaart de relatie
HOORCOLLEGE 2
Ambivalente gehechtheid is een angstige gehechtheid. Ze zoeken toenadering nadat de
moeder is weg gegaan maar zijn tegelijk ook lastig te troosten en boos.
, Hoorcolleges PSKA
De gehechtheid wordt het meest gemeten door de strange situation procedure dit is echter
wel voor een beperkte leeftijdsgroep, meestal alleen 1-jarige maar ook mogelijk voor 6-
jarige. De hereniging is het belangrijkst om de gehechtheidsrelatie te bepalen.
Voor volwassenen is er ook een meting; de attachment Q-sort. Dit is er ook voor kinderen.
Deze wordt vaak gebruikt in een natuurlijke situatie en gebruikt voor de observatie 90
kaarten met gedragsbeschrijvingen. De gehechtheid wordt gemeten door te vergelijken met
een verdeling voor een hypothetisch optimaal veilig gehecht kind. Een nadeel hieraan is dat
niet goed te meten is wat de werkelijke gehechtheid is omdat dit vooral goed te meten is in
momenten van stress.
Tot slot is er een Adult attachment interview. Hierin wordt teruggekeken naar de kindertijd
en de relatie de ouders. Er zijn hierbij voorbeeldvragen waarvan uit wordt doorgevraagd
naar specifieke dingen. Een nadeel is dat het erg tijdsintensief is om de interviews te
transcriberen en interpreteren.
Gehechtheid:
Gehechtheid met eigen kind:
Veilig gehecht
Vermijdend gehecht
Gepreoccupeerd
Gedesorganiseerd
Voorspellers van gehechtheid:
- Biologische voorspellers:
o Moeder: toename in oestrogenen en oxytocine. Vinden baby’s schattiger en
zijn meer gevoelig voor de signalen van baby’s
o Vader: lager gehalte van testosteron. Dit zorgt dat kinderen leuker worden
o Vroeggeboorte: Dit bemoeilijkt de gehechtheidsrelatie omdat de zorg is
uitbesteed aan andere is het lastig om contact te maken. Om de gehechtheid
te verbeteren wordt de kangaroo-care toegepast. Hierbij is huid op
huidcontact van ongeveer een half uur tot een uur zodat het kind kan wennen
aan de ouders.
- Contextuele voorspellers:
o Betrokkenheid van de vader kwaliteit van de ouderrelatie opvoed
kwaliteit van de ouders veilige gehechtheid van het kind
HOORCOLLEGE 1
Socialisatie proces waarbij kinderen kennis, vaardigheden en gedragingen
verkrijgen/aanleren en overtuigingen, waarden en normen eigen maken die eigen zijn aan
een bepaald e cultuur/samenleving, waardoor ze in staat zijn om te participeren.
Psychodynamische benadering (Freud)
- Driften (agressieve of seksuele impulsen) vanuit een sterke intrinsieke energie. Dit
staat in conflict met de omgeving.
- Externe controle interne controle/ identificatie (super-ego)
Taak van de ouders is om het kind te leren om impulsen te beheersen, om te buigen of uit te
stellen.
Zelfregulatie:
- Block & Block ego-controle en ego-resiliency
- Rothbart effort control
Langeveld je moet je zo min mogelijk met het kind bemoeien, anders wordt het verwend.
Wel moesten ouders zorgen dat het kind mondig wordt zodat het verantwoordelijke
zelfbepaling krijgt.
Spock kinderen worden gezien als individuen. Ouders moeten ook warm zijn naar hun
kind toe.
Begin 20e eeuw behaviorisme; klassieke conditionering (Watson); operante
conditionering (Skinner)
- Whatson een kind is een onbeschreven blad. Gedrag is aan te leren (nurture).
Nadruk op uiterlijk gedrag en het versterken van associaties.
- Skinner operante conditionering. Aanleren van gewenst gedrag. Gebruik maken
van bekrachtiging. Positief gedrag bekrachtigen, negatief gedrag straffen.
Patterson; coercion cycle
1. Moeder dringt op aversieve manier binnen in de activiteit van het kind
2. Het kind gaat in tegen aanval
3. Moeder stopt met berispen
a. Effect korte termijn; kind stopt met zeiken
b. Effect lange termijn: kind leert dat de moeder uiteindelijk toch toegeeft
4. Het kind staakt de tegen aanval
Sociaal cognitieve leertheorie je leert door observeren en imiteren (bandura). Hierbij is
motivatie en zelfredzaamheid (self-efficacy) van belang
- Taak van de ouders is om een goed rolmodel te zijn.
Socialisatie wordt ook wel eens gezien als het resultaat van evolutie. Het kind heeft
aangeboren neigingen om bij de ouder bescherming te zoeken in geval van stress, gevaar of
ziekte. Taak van de ouders hierin is ingaan op de behoeften van een kind. Ook is het van
belang om in kritieke perioden kinderen iets aan te leren.
Hechting is niet alleen gebaseerd op dingen als voeding maar ook op warmte.
,Hoorcolleges PSKA
Socialisatieprocessen en mechanismen
- Samenhang versus causaliteit; uni directioneel/directioneel/transactioneel
(bidirectioneel overtijd)
- Moderatie
- Mediatie/indirecte effecten
Opvoeding richting het gedrag van het kind:
Opvoeden als democratie
- lewin, lippit and white; autoritaire opvoeding, democratische
opvoeding en laisses-faire. Democratische opvoedstijl gaf de
beste resultaten.
- Baldwin; verfijning van de democratische stijl warm
democratie / sientific democratie. Autoritatieve en laisser-
faire zijn schadelijk.
- Diana Baumrind; autoritatief, onverschillig, autoritair en
permissief.
- Helicopter parenting alle moeilijke dingen en tegenslagen worden al door de
ouders weggehaald zodat het kind hier geen last van heeft.
Opvoedingsdimensies
- Kinderen hebben warmte en ondersteuning nodig, een beschermende omgeving
- Kinderen hebben ook controle nodig maar wel tot in zekere zin. Overdracht van
kennis, waarden en normen om zo structuur te bieden.
Gedrag van het kind richting opvoeding:
Kind kenmerken kunnen hun omgeving beïnvloeden evocatieve processen.
- Kinderen lokken gedrag uit bij hun ouders.
Gen-omgevingsinteracties in hoeverre hebben genen invloed op het gedrag.
Angstig kind Meer controle
Interacties tussen kind en opvoeding richting de sociale ontwikkeling van het kind:
Moderator effect een relatie model. 3e variabele
beïnvloed de relatie.
Angstig teruggetrokken kind die met harde discipline
wordt opgevoed toont meer agressie en meer
depressie. Wanneer er weinig harde discipline is,is
hier minder sprake van.
Diathesis-stress model / dual-risk model kwetsbaarheidsmodel (negatief)
Differential susceptibility model kan ook positief uitvallen
Gedrag van kind via opvoeding richting sociale ontwikkeling
van het kind:
Direct en indirect effect. De 3e variabele verklaart de relatie
HOORCOLLEGE 2
Ambivalente gehechtheid is een angstige gehechtheid. Ze zoeken toenadering nadat de
moeder is weg gegaan maar zijn tegelijk ook lastig te troosten en boos.
, Hoorcolleges PSKA
De gehechtheid wordt het meest gemeten door de strange situation procedure dit is echter
wel voor een beperkte leeftijdsgroep, meestal alleen 1-jarige maar ook mogelijk voor 6-
jarige. De hereniging is het belangrijkst om de gehechtheidsrelatie te bepalen.
Voor volwassenen is er ook een meting; de attachment Q-sort. Dit is er ook voor kinderen.
Deze wordt vaak gebruikt in een natuurlijke situatie en gebruikt voor de observatie 90
kaarten met gedragsbeschrijvingen. De gehechtheid wordt gemeten door te vergelijken met
een verdeling voor een hypothetisch optimaal veilig gehecht kind. Een nadeel hieraan is dat
niet goed te meten is wat de werkelijke gehechtheid is omdat dit vooral goed te meten is in
momenten van stress.
Tot slot is er een Adult attachment interview. Hierin wordt teruggekeken naar de kindertijd
en de relatie de ouders. Er zijn hierbij voorbeeldvragen waarvan uit wordt doorgevraagd
naar specifieke dingen. Een nadeel is dat het erg tijdsintensief is om de interviews te
transcriberen en interpreteren.
Gehechtheid:
Gehechtheid met eigen kind:
Veilig gehecht
Vermijdend gehecht
Gepreoccupeerd
Gedesorganiseerd
Voorspellers van gehechtheid:
- Biologische voorspellers:
o Moeder: toename in oestrogenen en oxytocine. Vinden baby’s schattiger en
zijn meer gevoelig voor de signalen van baby’s
o Vader: lager gehalte van testosteron. Dit zorgt dat kinderen leuker worden
o Vroeggeboorte: Dit bemoeilijkt de gehechtheidsrelatie omdat de zorg is
uitbesteed aan andere is het lastig om contact te maken. Om de gehechtheid
te verbeteren wordt de kangaroo-care toegepast. Hierbij is huid op
huidcontact van ongeveer een half uur tot een uur zodat het kind kan wennen
aan de ouders.
- Contextuele voorspellers:
o Betrokkenheid van de vader kwaliteit van de ouderrelatie opvoed
kwaliteit van de ouders veilige gehechtheid van het kind
