Samenvatting philosophy, law and the family. A
new Introduction to the Philosophy of Law – L.D.
Houlgate (2017).
Vertaling titel: Filosofie, recht en het gezin. Een nieuwe kennismaking met de rechtsfilosofie.
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 7, Kindermishandeling en verwaarlozing (Child Abuse and Neglect)....................................3
7.1. Het kind beschermen: De familierechtbank (Protecting the Child: The Family Court Option).....3
7.2. Twee casussen (Two Cases).........................................................................................................3
7.3. De norm van het belang van het kind (The Standard of ‘Best Interests of the Child’).................3
7.4. Gezinsmodellen gebruiken om de beste interesses te bepalen van een kind (Using Family
Models to Determine the Best Interests of a Child)...........................................................................4
7.5. Een alternatieve dispositie-standaard (An Alternative Dispositional Standard)..........................5
Hoofdstuk 10: Kinderen, ouders en de staat (Children, Parents and the State).....................................6
10.1 De vrijheidsstatus van kinderen (The Custodial Status of Children)...........................................6
10.2 Filosofische theorieën over de status (Philosophical Theories on the Status)............................6
10.3 Constitutionele theorieën over de rechten van kinderen (Constitutional Theories About the
Rights of Children)..............................................................................................................................8
10.4 Het dilemma van classificatie van het Hooggerechtshof (The Supreme Court’s Dilemma of
Classification)......................................................................................................................................9
Hoofdstuk 11, Draagmoederschap (Surrogacy)....................................................................................12
11.1. Het interne orakel van gerechtigheid (The Internal Oracle of Justice).....................................12
11.2. Twee draagmoederschap casussen (Two Surrogacy Cases).....................................................12
11.3. Het biologische voorkeursprincipe en de taal van moederschap (The Biological Preference
Principle and the Language of Surrogacy)........................................................................................13
11.4. Traditionele regels van contractenrecht (Traditional Rules of Contract Law)..........................13
11.5. Natuurwet (Natural Law).........................................................................................................14
11.6. Utilitaire zorgen (Utilitarian Concerns)....................................................................................14
11.7. Uitzonderingen op het principe van biologische voorkeur (Exceptions to the Biological
Preference Principle)........................................................................................................................15
11.8. Utilitaire bezwaren tegen draagmoedercontracten (Utilitarian Objections to Surrogate
Mother Contracts)............................................................................................................................15
11.9. Kantiaanse bezwaren: verkoop van baby’s en verhuur van lichamen (Kantian Objections:
Selling Babies and Renting Bodies)...................................................................................................16
Hoofdstuk 12, Bevroren Embryo’s (Frozen Embryos)...........................................................................17
1
,12.1. Echtscheiding en gecryopreserveerde embryo’s (Divorce and Cryopreserved Embryos)........17
12.2. Vier casussen (Four Cases).......................................................................................................17
12.3. A.Z. versus B.Z.: Een dichtere kijk (A.Z. v. B.Z.: A Closer Look).................................................18
12.4. Het recht om voort te planten (The Right to Procreate)..........................................................18
12.5. Het recht om niet voort te planten (The Right not to Procreate)............................................19
12.6. Doet een beroep op utilitarisme (Appeals to Utility)...............................................................20
12.7. Niet-discretionaire normen (Non-discretionary Standards).....................................................20
12.8. Pre-IVF contracten (Pre-IVF Contracts)....................................................................................20
12.9. Beperkingen op de inhoud van pre-IIVF contracten (Limits on the Content of Pre-IVF
Contracts).........................................................................................................................................20
2
,Hoofdstuk 7, Kindermishandeling en verwaarlozing
(Child Abuse and Neglect)
7.1. Het kind beschermen: De familierechtbank (Protecting the Child:
The Family Court Option)
Er zijn 3 hoofdcategorieën van rechtszaken die het gevolg zijn van kindermishandeling en
kinderverwaarlozing:
1. Strafrecht: In een strafzaak wordt de dader van kindermishandeling beschuldigd van een
misdrijf en verloopt de zaak via de strafrechtbanken.
2. Onrechtmatige daad: Het slachtoffer kan de dader aanklagen in een civiele procedure tot
schadevergoeding.
3. Familie- of jeugdrechtbank: Tussenkomst van de familierechter om het kind te beschermen
tegen verdere schade. Wanneer de staat hiervoor kiest, vindt er een procedure met 2 fasen
plaats:
1) Jurisductiefase: De rechtbank bepaalt of het onderwerpsbevoegdheid heeft door te
beslissen of de feiten van de zaak vallen onder de definitie van misbruik,
verwaarlozing of afhankelijkheid die in de staat wordt gebruikt, zoals vastgesteld
door de wet en het oordeel van de rechtbank. Een bevoegde familierechtbank moet
beslissen welke beschermende maatregel voor het kind getroffen moet worden
2) Beschikking(sbevel): Het oordeel. Bijvoorbeeld het kind achterlaten bij de huidige
ouder of een andere verzorger onder toezicht van de kinderbeschermingsdienst of
een welzijnsorganisatie, het kind in een pleeggezin of instelling plaatsen of een
procedure starten om de ouderlijke rechten van de ouder te beëindigen ten behoeve
van adoptie. Het oordeel wordt genomen na raadpleging van de
kinderbeschermingsdienst (CPS). CPS organiseert een Child Protective Team (CPT)
per casus.
7.2. Twee casussen (Two Cases)
Casus 1: Geval van kindermishandeling.
Kindermishandeling betreft schadelijke handelingen, met name ‘ernstige fysieke, emotionele of
seksuele mishandeling van een kind dat niet het gevolg is van een ongeval of omstandigheden
waarover de ouder of voogd geen controle heeft’.
Bijvoorbeeld een meisje dat 226 zweepslagen met een riem krijgt van haar moeder, omdat ze
haar huiswerk niet mee naar huis had genomen.
Casus 2: Geval van verwaarlozing.
Verwaarlozing betreft schadelijke omissies, met name ‘het falen van een ouder/voogd om in de
basisbehoeften te voorzien van een kind, inclusief fysieke behoeften (voedsel, onderdak), emotionele
behoeften, medische behoeften en onderwijsbehoeften’.
Bijvoorbeeld een 4 maanden oude baby die te veel gevoed werd, erg volle en vuile luiers lang
droeg, en geen medicijnen kreeg.
7.3. De norm van het belang van het kind (The Standard of ‘Best
Interests of the Child’)
De rechter houdt een universeel aanbevolen norm van de belangen van het kind aan om tot een
oordeel te komen. Dit betekent dat hij alle belangen die de ouders of andere wettelijke voogden van
het kind hebben als secundair moet beschouwen, tenzij kan worden aangetoond dat de behartiging
van hun belangen de belangen van het kind behartigt. Echter is dit vaak subjectief om vast te stellen.
Maar wat ooit subjectief was, wordt als objectief beschouwd als er een lijst is van belangen die ofwel
zijn gecodificeerd, ofwel vaak gedurende een lange periode door een meerderheid van de gezins- en
jeugdrechtbanken zijn gebruikt. Zo noemen 28 staten ‘gezinsintegriteit en voorkeur om te
3
, voorkomen dat het kind uit huis wordt gehaald’ 1 van de belangrijkste belangen van het kind. Een 2 e
belang is ‘de gezondheid, veiligheid en/of bescherming van het kind’. 12 Staten willen de verzekering
dat een kind dat uit zijn/haar huis is verwijderd de ‘zorg, behandeling en begeleiding krijgt die het
kind zal helpen zich te ontwikkelen tot een zelfvoorzienend volwassene’. Andere belangen zijn:
Emotionele banden en relaties tussen het kind en zijn/har ouders, broers, zussen, familie en
huisgenoten, of andere verzorgers.
Het vermogen van de ouders om een veilig thuis en voldoende voedsel, kleding en medische
zorg te bieden
De mentale en fysieke gezondheidsbehoeften van het kind
De mentale en fysieke gezondheid van de ouders.
Een belang is volgens Feinbergs iets waarin een persoon een aandeel heeft, omdat die persoon iets
te winnen of te verliezen heeft, afhankelijk van wat ermee gebeurt. Echter een belang is geen
voorkeur. Schade is dan ook een tegenslag voor een belang (voor iets waarin men een belang heeft).
Mensen zijn kwetsbare wezens en mensenkinderen zijn bijzonder kwetsbaar voor fysieke en
emotionele schade als ze jong zijn. Dit natuurlijke feit (natuurrecht) en het feit dat het bij sommige
ouders ontbreekt aan de wil, kennis of intelligentie om adequaat te reageren op het lijden van
kinderen, verklaart waarom een rechtvaardig rechtssysteem zowel regels die kindermishandeling en -
verwaarlozing verbiedt als normen die een fysiek en emotioneel veilige omgeving specificeert, dient
te gebruiken. Daarom moet fysieke en emotionele gezondheid gelden als fundamentele belangen
van een kind.
7.4. Gezinsmodellen gebruiken om de beste interesses te bepalen van
een kind (Using Family Models to Determine the Best Interests of a
Child)
We maken onderscheid tussen 2 modellen/opvattingen over het gezin:
Individualistische model: Het individu en de rechten van het individuele gezinslid staat
centraal. Het gezin wordt op vrijwel dezelfde manier bekeken als een zakelijk partnerschap.
Het partnerschap is hoogstens een nuttig instrument om aan hun behoeften en verlangens te
voldoen, om op te geven wanneer dit niet lukt. Het gezin is het samenkomen en creëren van
onafhankelijke individuen, die elk zijn eigen interesses, verlangens, plannen en
beoordelingsnormen hebben.
- Als het CPT team uitgaat van dit model, zullen beschikkingsbeslissingen grotendeels
gebaseerd zijn op de notie van rechten. Alle gezinsleden hebben rechten. Deze
rechten zijn rechten jegens iemand, en de personen tegen wie de rechten gelden,
hebben een wederzijdse plicht of verplichting. Het CPT zou dus bijvoorbeeld hier
agressief ingrijpen wanneer dat nodig is om het recht van het kind op lichamelijke en
psychische gezondheid te behartigen.
Organische model: Het gezin en de autonomie van he gezin staan hier centraal. De familie
wordt heir letterlijk vergeleken met een levend organisme. In een organisme bestaan de
onderdelen voor het geheel (de familieleden vormen samen het geheel). We spreken hier
van de juiste ondergeschiktheid van de onderdelen. Elk deel bestaat voor het geheel, niet
voor zichzelf. De fundamentele plicht van het gezin is te zorgen voor de behoeften van het
gezin, en veel minder om in de eigen behoeften te voorzien.
- Als het CPT team uitgaat van dit model, zullen beschikkingsbeslissingen grotendeels
gebaseerd zijn op een afweging van de belangen van het hele gezin wanneer het de
belangenstandaard gebruikt. Het welzijn/interesse van het kind is primair sociaal en
de belangen van het kind kunnen niet gescheiden worden van de belangen van het
gezin. De ouders worden verondersteld te weten wat het beste is voor het kind. Dit
vermoeden kan wel worden opgeheven als wordt aangenomen dat de schade die het
4
new Introduction to the Philosophy of Law – L.D.
Houlgate (2017).
Vertaling titel: Filosofie, recht en het gezin. Een nieuwe kennismaking met de rechtsfilosofie.
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 7, Kindermishandeling en verwaarlozing (Child Abuse and Neglect)....................................3
7.1. Het kind beschermen: De familierechtbank (Protecting the Child: The Family Court Option).....3
7.2. Twee casussen (Two Cases).........................................................................................................3
7.3. De norm van het belang van het kind (The Standard of ‘Best Interests of the Child’).................3
7.4. Gezinsmodellen gebruiken om de beste interesses te bepalen van een kind (Using Family
Models to Determine the Best Interests of a Child)...........................................................................4
7.5. Een alternatieve dispositie-standaard (An Alternative Dispositional Standard)..........................5
Hoofdstuk 10: Kinderen, ouders en de staat (Children, Parents and the State).....................................6
10.1 De vrijheidsstatus van kinderen (The Custodial Status of Children)...........................................6
10.2 Filosofische theorieën over de status (Philosophical Theories on the Status)............................6
10.3 Constitutionele theorieën over de rechten van kinderen (Constitutional Theories About the
Rights of Children)..............................................................................................................................8
10.4 Het dilemma van classificatie van het Hooggerechtshof (The Supreme Court’s Dilemma of
Classification)......................................................................................................................................9
Hoofdstuk 11, Draagmoederschap (Surrogacy)....................................................................................12
11.1. Het interne orakel van gerechtigheid (The Internal Oracle of Justice).....................................12
11.2. Twee draagmoederschap casussen (Two Surrogacy Cases).....................................................12
11.3. Het biologische voorkeursprincipe en de taal van moederschap (The Biological Preference
Principle and the Language of Surrogacy)........................................................................................13
11.4. Traditionele regels van contractenrecht (Traditional Rules of Contract Law)..........................13
11.5. Natuurwet (Natural Law).........................................................................................................14
11.6. Utilitaire zorgen (Utilitarian Concerns)....................................................................................14
11.7. Uitzonderingen op het principe van biologische voorkeur (Exceptions to the Biological
Preference Principle)........................................................................................................................15
11.8. Utilitaire bezwaren tegen draagmoedercontracten (Utilitarian Objections to Surrogate
Mother Contracts)............................................................................................................................15
11.9. Kantiaanse bezwaren: verkoop van baby’s en verhuur van lichamen (Kantian Objections:
Selling Babies and Renting Bodies)...................................................................................................16
Hoofdstuk 12, Bevroren Embryo’s (Frozen Embryos)...........................................................................17
1
,12.1. Echtscheiding en gecryopreserveerde embryo’s (Divorce and Cryopreserved Embryos)........17
12.2. Vier casussen (Four Cases).......................................................................................................17
12.3. A.Z. versus B.Z.: Een dichtere kijk (A.Z. v. B.Z.: A Closer Look).................................................18
12.4. Het recht om voort te planten (The Right to Procreate)..........................................................18
12.5. Het recht om niet voort te planten (The Right not to Procreate)............................................19
12.6. Doet een beroep op utilitarisme (Appeals to Utility)...............................................................20
12.7. Niet-discretionaire normen (Non-discretionary Standards).....................................................20
12.8. Pre-IVF contracten (Pre-IVF Contracts)....................................................................................20
12.9. Beperkingen op de inhoud van pre-IIVF contracten (Limits on the Content of Pre-IVF
Contracts).........................................................................................................................................20
2
,Hoofdstuk 7, Kindermishandeling en verwaarlozing
(Child Abuse and Neglect)
7.1. Het kind beschermen: De familierechtbank (Protecting the Child:
The Family Court Option)
Er zijn 3 hoofdcategorieën van rechtszaken die het gevolg zijn van kindermishandeling en
kinderverwaarlozing:
1. Strafrecht: In een strafzaak wordt de dader van kindermishandeling beschuldigd van een
misdrijf en verloopt de zaak via de strafrechtbanken.
2. Onrechtmatige daad: Het slachtoffer kan de dader aanklagen in een civiele procedure tot
schadevergoeding.
3. Familie- of jeugdrechtbank: Tussenkomst van de familierechter om het kind te beschermen
tegen verdere schade. Wanneer de staat hiervoor kiest, vindt er een procedure met 2 fasen
plaats:
1) Jurisductiefase: De rechtbank bepaalt of het onderwerpsbevoegdheid heeft door te
beslissen of de feiten van de zaak vallen onder de definitie van misbruik,
verwaarlozing of afhankelijkheid die in de staat wordt gebruikt, zoals vastgesteld
door de wet en het oordeel van de rechtbank. Een bevoegde familierechtbank moet
beslissen welke beschermende maatregel voor het kind getroffen moet worden
2) Beschikking(sbevel): Het oordeel. Bijvoorbeeld het kind achterlaten bij de huidige
ouder of een andere verzorger onder toezicht van de kinderbeschermingsdienst of
een welzijnsorganisatie, het kind in een pleeggezin of instelling plaatsen of een
procedure starten om de ouderlijke rechten van de ouder te beëindigen ten behoeve
van adoptie. Het oordeel wordt genomen na raadpleging van de
kinderbeschermingsdienst (CPS). CPS organiseert een Child Protective Team (CPT)
per casus.
7.2. Twee casussen (Two Cases)
Casus 1: Geval van kindermishandeling.
Kindermishandeling betreft schadelijke handelingen, met name ‘ernstige fysieke, emotionele of
seksuele mishandeling van een kind dat niet het gevolg is van een ongeval of omstandigheden
waarover de ouder of voogd geen controle heeft’.
Bijvoorbeeld een meisje dat 226 zweepslagen met een riem krijgt van haar moeder, omdat ze
haar huiswerk niet mee naar huis had genomen.
Casus 2: Geval van verwaarlozing.
Verwaarlozing betreft schadelijke omissies, met name ‘het falen van een ouder/voogd om in de
basisbehoeften te voorzien van een kind, inclusief fysieke behoeften (voedsel, onderdak), emotionele
behoeften, medische behoeften en onderwijsbehoeften’.
Bijvoorbeeld een 4 maanden oude baby die te veel gevoed werd, erg volle en vuile luiers lang
droeg, en geen medicijnen kreeg.
7.3. De norm van het belang van het kind (The Standard of ‘Best
Interests of the Child’)
De rechter houdt een universeel aanbevolen norm van de belangen van het kind aan om tot een
oordeel te komen. Dit betekent dat hij alle belangen die de ouders of andere wettelijke voogden van
het kind hebben als secundair moet beschouwen, tenzij kan worden aangetoond dat de behartiging
van hun belangen de belangen van het kind behartigt. Echter is dit vaak subjectief om vast te stellen.
Maar wat ooit subjectief was, wordt als objectief beschouwd als er een lijst is van belangen die ofwel
zijn gecodificeerd, ofwel vaak gedurende een lange periode door een meerderheid van de gezins- en
jeugdrechtbanken zijn gebruikt. Zo noemen 28 staten ‘gezinsintegriteit en voorkeur om te
3
, voorkomen dat het kind uit huis wordt gehaald’ 1 van de belangrijkste belangen van het kind. Een 2 e
belang is ‘de gezondheid, veiligheid en/of bescherming van het kind’. 12 Staten willen de verzekering
dat een kind dat uit zijn/haar huis is verwijderd de ‘zorg, behandeling en begeleiding krijgt die het
kind zal helpen zich te ontwikkelen tot een zelfvoorzienend volwassene’. Andere belangen zijn:
Emotionele banden en relaties tussen het kind en zijn/har ouders, broers, zussen, familie en
huisgenoten, of andere verzorgers.
Het vermogen van de ouders om een veilig thuis en voldoende voedsel, kleding en medische
zorg te bieden
De mentale en fysieke gezondheidsbehoeften van het kind
De mentale en fysieke gezondheid van de ouders.
Een belang is volgens Feinbergs iets waarin een persoon een aandeel heeft, omdat die persoon iets
te winnen of te verliezen heeft, afhankelijk van wat ermee gebeurt. Echter een belang is geen
voorkeur. Schade is dan ook een tegenslag voor een belang (voor iets waarin men een belang heeft).
Mensen zijn kwetsbare wezens en mensenkinderen zijn bijzonder kwetsbaar voor fysieke en
emotionele schade als ze jong zijn. Dit natuurlijke feit (natuurrecht) en het feit dat het bij sommige
ouders ontbreekt aan de wil, kennis of intelligentie om adequaat te reageren op het lijden van
kinderen, verklaart waarom een rechtvaardig rechtssysteem zowel regels die kindermishandeling en -
verwaarlozing verbiedt als normen die een fysiek en emotioneel veilige omgeving specificeert, dient
te gebruiken. Daarom moet fysieke en emotionele gezondheid gelden als fundamentele belangen
van een kind.
7.4. Gezinsmodellen gebruiken om de beste interesses te bepalen van
een kind (Using Family Models to Determine the Best Interests of a
Child)
We maken onderscheid tussen 2 modellen/opvattingen over het gezin:
Individualistische model: Het individu en de rechten van het individuele gezinslid staat
centraal. Het gezin wordt op vrijwel dezelfde manier bekeken als een zakelijk partnerschap.
Het partnerschap is hoogstens een nuttig instrument om aan hun behoeften en verlangens te
voldoen, om op te geven wanneer dit niet lukt. Het gezin is het samenkomen en creëren van
onafhankelijke individuen, die elk zijn eigen interesses, verlangens, plannen en
beoordelingsnormen hebben.
- Als het CPT team uitgaat van dit model, zullen beschikkingsbeslissingen grotendeels
gebaseerd zijn op de notie van rechten. Alle gezinsleden hebben rechten. Deze
rechten zijn rechten jegens iemand, en de personen tegen wie de rechten gelden,
hebben een wederzijdse plicht of verplichting. Het CPT zou dus bijvoorbeeld hier
agressief ingrijpen wanneer dat nodig is om het recht van het kind op lichamelijke en
psychische gezondheid te behartigen.
Organische model: Het gezin en de autonomie van he gezin staan hier centraal. De familie
wordt heir letterlijk vergeleken met een levend organisme. In een organisme bestaan de
onderdelen voor het geheel (de familieleden vormen samen het geheel). We spreken hier
van de juiste ondergeschiktheid van de onderdelen. Elk deel bestaat voor het geheel, niet
voor zichzelf. De fundamentele plicht van het gezin is te zorgen voor de behoeften van het
gezin, en veel minder om in de eigen behoeften te voorzien.
- Als het CPT team uitgaat van dit model, zullen beschikkingsbeslissingen grotendeels
gebaseerd zijn op een afweging van de belangen van het hele gezin wanneer het de
belangenstandaard gebruikt. Het welzijn/interesse van het kind is primair sociaal en
de belangen van het kind kunnen niet gescheiden worden van de belangen van het
gezin. De ouders worden verondersteld te weten wat het beste is voor het kind. Dit
vermoeden kan wel worden opgeheven als wordt aangenomen dat de schade die het
4
